Przyczyny, objawy i leczenie dentofobii
Niepokój przed wizytą u stomatologa jest normalny. Problem pojawia się, gdy na myśl o gabinecie dentystycznym dopada Cię irracjonalny lęk i panika. Może się wówczas okazać, że cierpisz na dentofobię, czyli strach przed zabiegami stomatologicznymi. Dowiedz się, skąd się bierze dentofobia, do czego prowadzi i jak z nią walczyć.
Polecane
Czym jest dentofobia?
Regularne odwiedzanie stomatologa jest podstawą pięknego i zdrowego uśmiechu. Dzięki temu lekarz na bieżąco będzie mógł skontrolować stan Twojego uzębienia i w razie potrzeby wdrożyć leczenie. Im wcześniej to zrobi, tym leczenie będzie mniej bolesne i kosztowne. Niestety wiele osób sceptycznie podchodzi do wizyt u stomatologa i odkłada je na ostatnią chwilę. Powodem może być tzw. dentofobia, czyli zaburzenie lękowe, polegające na irracjonalnym strachu przed dentystą i zabiegami stomatologicznymi. Pacjent czuje paraliżujący strach na samą myśl o wizycie u lekarza, przez co zaniedbuje leczenie nawet wówczas, gdy jest ono niezbędne. Strach przed dentystą jest tak duży, że niejednokrotnie pacjent godzi się na ból i utratę zębów, byleby tylko nie odwiedzać lekarza.
Szacuje się, że niemal 50 proc. społeczeństwa cierpi na dentofobię. Skąd się to bierze? Dentofobia, jak sama nazwa wskazuje, jest rodzajem fobii, czyli zaburzenia na tle nerwowym, które objawia się panicznym, nieuzasadnionym lękiem przed pewnymi sytuacjami. Nie można jej mylić ze strachem, który jest normalną reakcją organizmu na stres i zagrożenie. Fobia jest irracjonalna, a lęk nie znajduje odzwierciedlenia w rzeczywistości. Każdy rodzaj fobii skutecznie uprzykrza życia i powoduje dyskomfort. Dzieje się tak, zwłaszcza gdy przez nią zaniedbujemy swoje zdrowie.
Skąd się bierze dentofobia?
Strach przed wizytą u stomatologa to nic dziwnego. Zabiegi dentystyczne przeważnie są nieprzyjemne, bolesne i kosztowne. Wiążą się z dyskomfortem i wymagają długotrwałego leczenia. Nic więc dziwnego, że na myśl o gabinecie stomatologicznym przechodzą Cię ciarki. Problem pojawia się, gdy strach jest tak paraliżujący, że uniemożliwia Ci podjęcie leczenia.
Dentofobia może mieć różne podłoże. Najczęściej jej przyczyn upatruje się w traumatycznych przeżyciach z dzieciństwa. Może był to bardzo bolesny zabieg bez znieczulenia albo nieprzyjemny lekarz? Tego typu przeżycia mogły się trwale odcisnąć na Twojej psychice, powodując paniczny lęk przed stomatologiem. Często także za nasilenie fobii odpowiada otoczenie, które bagatelizuje problem i nie zachęca do szukania fachowej pomocy.
Bywa, że winę za powstanie dentofobii ponoszą rodzice. Jeśli sami nie chodzą do dentysty lub panikują przed każdą wizytą, wzbudzają w dziecku poczucie, że jest to coś złego, czego należy się bać. Dlatego tak ważne jest, żeby oswajać dziecko z dentystą, który nauczy je, jak dbać o zęby. Obecnie większość gabinetów stomatologicznych wyposażonych jest w specjalny sprzęt dostosowany do potrzeb małego pacjenta.
Skutki dentofobii
Dentofobia powoduje bardzo realne problemy zdrowotne. Paraliżujący strach uniemożliwia leczenie zębów, co może doprowadzić do wielu chorób, infekcji jamy ustnej, a nawet utraty zębów. Unikanie dentysty może się skończyć:
zaawansowaną próchnicą,
halitozą,
chorobami dziąseł i przyzębia,
wypadaniem i kruszeniem się zębów.
To jednak nie wszystko. Zepsute zęby mają negatywny wpływ na poczucie własnej wartości, powodują wstyd, przez który ograniczane są kontakty z innymi ludźmi. Z czasem może pojawić się wyobcowanie, a nawet depresja. Ubytki w uzębieniu powodują, że pokarm nie jest odpowiednio pogryziony, przez co cierpi cały układ pokarmowy. Skutkami mogą być refluks, problemy z trawieniem, a nawet wrzody żołądka. Osoby cierpiące na dentofobię mają wady wymowy i problemy ze zrozumiałym wysławianiem się. Jak widzisz, jest to choroba, która dotyka całego organizmu, dlatego tak ważne jest, aby nie dopuścić do jej rozwoju, a gdy już się pojawi, poszukać skutecznej pomocy.
Jak wyleczyć dentofobię?
Choć strach przed dentystą towarzyszy człowiekowi od zawsze, to pojęcie dentofobii jest stosunkowo nowe. Wiadomo natomiast, jakie są jej przyczyny, co pozwala z nią skutecznie walczyć. Najważniejsza jest profilaktyka. Dentofobia pojawia się i rozwija w wieku dziecięcym na skutek nieprzyjemnych przeżyć związanych z wizytą u stomatologa bądź reakcją rodziców i bliskich na zabiegi dentystyczne. Aby dziecko w przyszłości uniknęło lęku przed lekarzem, należy regularnie odwiedzać z nim gabinet stomatologiczny. Na pierwszej wizycie zazwyczaj dentysta pokazuje wszystkie sprzęty i opowiada, co będzie robił. Wybieraj gabinety dostosowane do potrzeb małych pacjentów. Znajdziesz tam zabawki, kolorowe fotele i specjalne rodzaje sedacji, które zminimalizują ból podczas zabiegu. Pamiętaj o wizytach kontrolnych, dzięki temu uda się szybko zdiagnozować i wyleczyć zmianę bez zbędnego bólu.
Jeśli jesteś osobą dorosłą borykającą się z dentofobią, skorzystaj z profesjonalnej pomocy specjalisty. Psycholog pomoże Ci krok po kroku wyleczyć lęki. Staraj się wybierać sympatycznych i polecanych stomatologów, którzy dokładnie wyjaśnią Ci, na czym będą polegać zabiegi i czego możesz się spodziewać. W przypadku silnej dentofobii lekarz może zastosować środki usypiające bądź znieczulenie podtlenkiem azotu, który minimalizuje stres i rozluźnia. Obecnie na rynku stomatologicznym jest wiele rozwiązań, które pomagają walczyć z dentofobią. To ważne, bo zdrowe zęby to też zdrowe ciało i psychika, dlatego warto o nie zadbać.
- J. Bemis, Pokonać lęki i fobie: jak radzić sobie z niepokojem i napadami paniki, tłum. L. Lewicka, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Sopot 2022.
- M. Czerzyńska, Dentofobia, „Nowa Stomatologia” 1/2017.
- E. Hendriksen, Jak przestać się bać, tłum. D. Rossowski, Feeria, Łódź 2020.
- M. Przewoźniak, Najdziwniejsze fobie, Zielona Sowa, Warszawa 2021.
- A. Martin, Pokonaj lęk: jak przestać się zamartwiać i przezwyciężyć fobię, panikę i obsesję, tłum. R. Mitoraj, eSPe, Kraków 2019.
- M. Targosz, Fobie, Fundacja Instytut Kultury Popularnej, Poznań 2019.
Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych w Welbi należy skonsultować ich treść z lekarzem. Welbi dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów był najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.