Dna moczanowa – objawy ostre, przebieg choroby w okresie remisji, dieta na złagodzenie dolegliwości

Co to jest dna moczanowa?

Dna moczanowa to przewlekła choroba na tle metabolicznym, związana z zaburzeniami gospodarki kwasowo-zasadowej organizmu. Prowadzi do wytworzenia zbyt dużej ilości kwasu moczowego. Nadmiar substancji zaczyna się krystalizować i odkładać w stawach w postaci, której białej krwinki nie mogą wchłonąć, a nerki wydalić. Powoduje w ten sposób stan zapalny i wiele dolegliwości z nim związanych. Zaawansowana choroba może nawet prowadzić do niepełnosprawności ruchowej. Za hiperurykemię, czyli zbyt wysokie stężenie kwasu moczowego we krwi, odpowiadają m.in. czynniki genetyczne. To tzw. pierwotna dna moczanowa. Choroba może być też uwarunkowana wtórnie przez towarzyszące zaburzenia o innej etiologii i zatrucie lekami, ale przede wszystkim zapaleniu sprzyja niewłaściwy styl życia, zwłaszcza nawyki żywieniowe, w tym odwodnienie i alkohol. Dieta w dnie moczanowej odgrywa bardzo znaczącą rolę zarówno w łagodzeniu objawów, jak i w profilaktyce ich nawrotów. Odpowiednie produkty spożywcze korzystnie wpływają na przebieg dny, inne zaś zaostrzają ataki. Choroba dotyczy głównie mężczyzn w średnim i starszym wieku, a także kobiet w okresie menopauzy

Podagra – objawy

W początkowym etapie hiperurykemia przebiega bezobjawowo, a sposobem na jej wykrycie są badania surowicy krwi. Wraz z postępem choroby pojawiają się pierwsze dolegliwości. Podagra dotyczy stawu śródstopno-paliczkowego dużego palca, ale objawy dny moczanowej mogą także ujawniać się w dłoniach, nadgarstkach, łokciach, barkach, kolanach i stawach skokowych, a nawet w obrąbkach uszu. Zajęte stanem zapalnym miejsca są zaczerwienione, obrzęknięte, wrażliwe na dotyk oraz bolesne. Skóra staje się napięta, błyszcząca i ocieplona. Atak podagry najczęściej następuje w nocy, a najsilniejszy staje się po przebudzeniu. Jego intensywność spada w ciągu dnia na skutek rozruszania stawów, podniesienia ogólnej ciepłoty ciała oraz dostarczenia organizmowi składników odżywczych z pożywieniem, ale w dalszym ciągu dyskomfort pozostaje dokuczliwy. Ostre objawy dny moczanowej w stopie zwykle utrzymują się 2–4 dni. Chorobie towarzyszą też ogólne dolegliwości, jak gorączka i zmęczenie. Po tym czasie nieprzyjemny stan ustępuje, a podagra przechodzi w fazę remisji. Mimo że bolesność minęła, kwas moczowy w dalszym ciągu się odkłada. Przewlekła postać choroby sprzyja wytworzeniu guzków dnawych, które prowadzą do nadżerek nasad kostnych, chrząstki i innych elementów zajętego stawu. W efekcie dochodzi do nieodwracalnych zmian strukturalnych aparatu ruchu i objawów związanych z zaburzeniami motoryki stawu. Guzki dnowe mogą wytrącać się też w nerkach. Dieta moczanowa w połączeniu z farmakoterapią pozwala odzyskać zdrowie i sprawność fizyczną stawu.

Dna moczanowa – dieta na poprawę zdrowia

Leczenie dny moczanowej polega na postępowaniu objawowym, które łagodzi przebieg choroby i pozwala zmniejszyć częstotliwość oraz natężenie ataków. Najważniejszą metodą terapeutyczną poza włączeniem leczenia farmakologicznego jest modyfikacja nawyków żywieniowych. Dieta na dnę moczanową przewiduje ograniczenie produktów zawierających puryny. Przede wszystkim należy unikać niektórych gatunków mięsa, takich jak dziczyzna, podroby, wieprzowina i wołowina. Nie są wskazane także tłuste wędliny i kiełbasy, konserwy czy buliony i wywary mięsne oraz kostne. Ponadto dobrze jest ograniczyć spożycie śledzi, sardynek i szprotek, owoców morza, warzyw strączkowych, szczawiu, szpinaku, rabarbaru, kakao, mocnej kawy i herbaty, grzybów, ostrych i korzennych przypraw. Dobrze jest unikać alkoholu, zwłaszcza piwa. Produkty spożywcze najlepiej serwować w formie gotowanej lub surowej. Zaleca się unikać smażenia i pieczenia. W walce z chorobą dieta moczanowa zezwala natomiast na chude mięso, warzywa i owoce bez zawartości puryn, pełnoziarniste pieczywo i inne produkty zbożowe, kaszę, ryż, miód, sery i przetwory mleczne, jaja oraz słabe herbaty i napary ziołowe. Ważnym elementem dietetycznego leczenia jest odpowiednie nawodnienie. Woda usprawnia wydalanie kwasu moczowego oraz sprzyja ograniczeniu procesu jego krystalizacji i odkładania się. Dobrze jest dostarczać co najmniej 2 l czystej wody mineralnej lub innych niesłodzonych napojów, np. lemoniady, czyli mieszanki soku z cytryny z wodą.

1. Jarosz M., „Dna moczanowa”, PZWL, Warszawa 2020.