Gynofobia, czyli lęk przed kobietami. Jakie są jej przyczyny i jak ją leczyć?

Jakie są przyczyny gynofobii?

Gynofobia jest bardzo specyficzną fobią, głęboko zakorzenioną w umyśle pacjenta. Najczęściej związana jest z traumatycznymi wydarzeniami z przeszłości. Strach przed kobietami może być związany z byciem przez nie ośmieszanym w sytuacji intymnej, zawodowej lub rodzinnej. Gynofobia pojawia się również w życiu pacjenta, jeżeli ten w przeszłości był wychowywany przez despotyczną matkę, która wywoływała u niego ogromny lęk.

Do innych przyczyn gynofobii należą:

• przemoc ze strony kobiet,

• molestowanie seksualne,

• brak codziennego kontaktu z kobietami (np. gdy dziecko wychowuje wyłącznie mężczyzna),

• przykre doświadczenia seksualne (np. wyśmiewanie przez partnerkę),

• homoseksualizm (np. gdy mężczyzna jest zmuszony do wchodzenia w związki z kobietami przez rodzinę).

Dla większości dzieci wzorem jest rodzic. Jeżeli wychowywane jest w środowisku, gdzie ojciec sam boi się kontaktu z kobietami z różnych względów, może w przyszłości powielać takie same wzorce. W przypadku ojców samotnie wychowujących potomstwo czasami zdarza się, że mężczyzna celowo nastawia dziecko negatywnie do płci pięknej ze względu na własne, negatywne doświadczenia. Gynofobia może dotyczyć zarówno mężczyzn, jak i kobiet. Lęk przed pięknymi kobietami, które onieśmielają mniej dowartościowane, zakompleksione kobiety, jest dosyć powszechny. Ponadto gynofobia może towarzyszyć innym zaburzeniom psychicznym, takim jak lęk uogólniony, osobowość unikająca czy depresja.

Jakie objawy daje gynofobia?

Gynofobia jest zaliczana do fobii społecznych wywoływanych określonym bodźcem – w tym przypadku są to kobiety. Głównym objawem jest silny, obezwładniający lęk podczas kontaktu z płcią piękną, ale nie tylko – nieprzyjemne doznania mogą występować na samą myśl o zetknięciu się z kobietami. Lęk lub silny wstyd mogą wywoływać również przedmioty, które kojarzą się z płcią piękną, takie jak: szminka, buty na obcasie, pończochy lub bielizna.

Innymi objawami gynofobii są:

• przyspieszona akcja serca,

• nadmierna potliwość ciała,

• przyspieszony, nierównomierny oddech,

• uczucie duszności,

• drętwienie rąk lub całego ciała,

• trudność w racjonalnym i logicznym myśleniu,

• ataki lękowe,

• mdłości,

• zawroty głowy,

• chęć ucieczki,

• frustracja,

• brak wiary w siebie i swoje możliwości.

Lęk przed kobietami utrudnia codzienne funkcjonowanie, również zawodowe. Chorzy unikają wszelkich spotkań, a nawet wychodzenia z domu. Osoby w takim stanie trudno znajdują pracę, nie mówiąc o założeniu rodziny lub nawiązaniu trwałych przyjaźni.

Leczenie gynofobii

Gynofobię, podobnie jak inne zaburzenia psychiczne, leczy się psychoterapią. Najczęściej stosowaną metodą w tym przypadku jest terapia poznawczo-behawioralna, która charakteryzuje się ustrukturyzowanym i zorientowanym na określone cele i problemy sposobem współpracy terapeuty i pacjenta. W przypadku gynofobii najskuteczniejszymi metodami są desensytyzacja oraz psychoedukacja. Desensytyzacja, inaczej odwrażliwianie, polega na redukowaniu reakcji lękowej poprzez oswajanie pacjenta z bodźcem, który wywołuje działania niepożądane (np. obcowanie z kobietą w kontrolowanych warunkach). Psychoedukacja natomiast to pogłębianie wiedzy chorego na temat lęku, z jakim się mierzy, po to, aby zmienił fałszywe przekonania na temat kobiet.

W niektórych przypadkach należy pacjenta skonfrontować bezpośrednio z przyczyną lęku – przykrymi, głęboko zakorzenionymi wspomnieniami, które wywołały u niego gynofobię. Terapeuta ma wówczas na celu podniesienie samooceny pacjenta oraz rozwijanie jego umiejętności społecznych. Jeżeli gynofobia mocno utrudnia codzienne funkcjonowanie (np. chory nie wychodzi z domu), wówczas stosuje się terapię uzupełniającą w postaci farmakologii.

Gynofobia należy do fobii specyficznych, a jej leczenie polega na budowaniu bliskich, czasami intymnych kontaktów z kobietami. Z tego powodu leczenie jest dosyć intensywne i trwa latami, ale w większości przypadków przynosi pożądane efekty.

Gynofobia czy mizoginia?

Czasami gynofobia jest mylona z mizoginią. Gynofobia jest lękiem i ma status zaburzenia psychicznego. Jako mizoginię definiuje się występowanie u człowieka wyjątkowej niechęci, złości czy wręcz nienawiści wobec przedstawicielek płci pięknej. Podyktowana jest zazwyczaj względami światopoglądowymi, a nie głęboko zakorzenionym w świadomości, obezwładniającym lękiem. Pewnie zadajesz sobie pytanie, czy mizoginię można wyleczyć? Nie ma w zasadzie takiej potrzeby, ponieważ ciężko jest zmienić czyjś światopogląd. Jeśli jednak ktoś źle czuje się z własnymi myślami na temat kobiet i jest zainteresowany tym, czy i jak można to zmienić, na pewno istnieją metody, które warto przedyskutować ze specjalistą.

1. A. Beck, G. Emery, Anxiety Disorders and Phobias: A Cognitive Perspective, New York, 2005.
2. E.J. Bourne, Lęk i fobia. Praktyczny podręcznik dla osób z zaburzeniami lękowymi, Kraków, 2011.
3. S.C. Hayes, Umysł wyzwolony, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk, 2021.
4. M. Nast, Pokolenie JA. Niezdolni do relacji, Wydawnictwo Czarna Owca, Warszawa, 2017.
5. M. Bogucka, Mizoginia, Oficyna Naukowa, Warszawa, 2018.