Hydroterapia – oddziaływanie, wskazania, efekty

Co to jest hydroterapia?

Hydroterapia, zwana również wodolecznictwem, to dziedzina fizykoterapii, w której wykorzystuje się fizyczne i chemiczne właściwości wody w postaci ciekłej, stałej lub gazowej. Zabiegi tego typu znajdują szerokie zastosowanie w profilaktyce i w leczeniu wielu różnorodnych chorób i stanów, dotyczących układu krążenia, oddechowego czy mięśniowo-szkieletowego. Fizykoterapia tego typu wpływa także na czynności ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego, powodując poprawę kondycji psychicznej oraz intensywną stymulację przewodnictwa elektrycznego na bodźce zewnętrzne. Efekty terapeutyczne uzyskuje się dzięki czynnikom, takim jak temperatura wody oraz ciśnienie hydrostatyczne i hydrodynamiczne wody, które w zależności od natężenia, czasu działania czy możliwości termoregulacyjnych organizmu mogą wpływać na niego w różny sposób. Współczesna hydroterapia obejmuje około 100 zabiegów z wykorzystaniem wody gospodarczej. Wśród nich znajdują się m.in.:

• kąpiele, np. kąpiel solankowa, wirowa, parowa i kinezyterapeutyczna;

• półkąpiele – to forma zanurzenia częściowego ciała, która jest mniej obciążająca dla organizmu;

• natryski ruchome, biczowe, wachlarzowe, stałe, spadowe, płaszczowe, parowe, specjalne, podwodne, nasiadowe;

• polewania oraz nacierania (częściowe i całkowite), zmywania, okłady (chłodzące, rozgrzewające, gorące), zawijania i płukania.
  Hydroterapia działa kompleksowo na organizm. Bodźce termiczne, które możesz odczuwać w przebiegu tej metody rehabilitacji, balansują między zimnem a gorącem z wieloma stanami pośrednimi, takimi jak chłód, letniość czy ciepło. Różnorodność zabiegów wodolecznictwa pod względem charakteru działania pozwala na ich indywidualny dobór pod kątem stanu zdrowia i potrzeb psychofizycznych. To metoda powszechnie praktykowana nie tylko w celach medycznych. Hydroterapia znalazła zastosowanie również w kosmetyce.

Hydroterapia – wskazania

Działanie zabiegów wodoleczniczych wywołuje szereg fizjologicznych zmian. Wśród nich wymienia się przede wszystkim miejscowe zwiększenie ukrwienia i przepływu chłonki, usprawnienie przemiany materii i procesów usuwania metabolitów, poprawę trofiki tkanek, poprawę funkcjonowania serca i układu krążenia, odciążenie statyczne układu ruchu, zwiększenie elastyczności stawów, poprawę odporności, redukcję stresu i odprężenie czy likwidację podprogowych podrażnień bólowych. Dzięki wieloaspektowemu oddziaływaniu zabiegi hydroterapii stosuje się zwłaszcza na:

• choroby przemiany materii, takie jak otyłość i cukrzyca;

• stany podciśnienia i nadciśnienia tętniczego;

• niektóre choroby układu nerwowego, przebiegające z zaburzeniami czynności ruchowych, np. mózgowe porażenie dziecięce, udar mózgu czy porażenia nerwów obwodowych;

• stany nadmiernej pobudliwości, nerwicę lękową i naczynioruchową, bezsenność, wyczerpanie psychiczne;

• wady postawy, bóle reumatyczne i mięśniowe;

• reumatoidalne zapalenie stawów (RZS), zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (ZZSK), przykurcze stawowe różnej etiologii, gośćce stawowe i tkanek miękkich;

• przewlekłe stany zapalne stawów, nerwobóle;

• przewlekłe choroby układu oddechowego, zaburzenia ukrwienia obwodowego;

• urazy (zwichnięcia, stłuczenia, skręcenia, złamania).

Hydroterapia w domu

Niektóre zabiegi hydroterapii możesz wykonywać samodzielnie. To szczególnie polecana metoda leczenia naturalnego niespodziewanych dolegliwości, które mogą pojawić się w przebiegu choroby zwyrodnieniowej stawów, migreny, menstruacji czy urazu. Zimne okłady skutecznie łagodzą stany zapalne po skręceniu kostki, stłuczeniu łokcia czy uderzeniu palców. Możesz również stymulować sztywne i odmawiające posłuszeństwa stawy natryskiem z prysznica o wąskim strumieniu i zmiennej temperaturze. Zimne oblewanie to też skuteczna metoda na ogólne rozbudzenie i zastrzyk energii, z kolei regularne nacieranie kostkami lodu nóg czy chodzenie po śniegu wzmocni Twoją odporność. Ciepłe kąpiele mogą przynieść ulgę w stanach przemęczenia fizycznego i psychicznego. Jeśli jednak potrzebujesz miejscowego masażu, np. na obolałe nogi czy kłującą łopatkę, nalej przyjemnie ciepłej wody do wanny i wykonaj prysznicem dodatkowo natrysk podwodny. Jedną z wielu możliwości zastosowania hydroterapii w domu są też kąpiele w saunie.

1. A. Mańkowska, W. Kasprzak, Fizykoterapia, medycyna uzdrowiskowa i SPA, PZWL, Warszawa 2017.
2. J. Nowotny, Podstawy fizjoterapii, Kasper, Kraków 2004.
3. T. Mika, W. Kasprzak, Fizykoterapia, PZWL, Warszawa 2006.