Jagody – niepozorny owoc o potężnej, prozdrowotnej mocy

Czym są jagody?

Myśląc o jagodach, natychmiast pojawia się skojarzenie z drobnymi, fioletowymi owocami, które porastają krzewy w lasach sosnowych i świerkowych. Tymczasem z botanicznego punktu widzenia są to te gatunki roślin, które wydają mięsiste, niepękające owoce, pozbawione części osłaniającej pestkę. Co ciekawe, zgodnie z tą definicją jagodami są też pomidory i arbuzy.

Ujęcie botaniczne różni się jednak od dietetycznego. Wedle tego drugiego jagodami są czerwone lub fioletowe owoce porastające krzewy. Znane są ze swoich prozdrowotnych właściwości i właśnie dlatego warto, aby na co dzień gościły w diecie.

Jakie właściwości ma jagoda kamczacka?

Jagoda kamczacka jest rośliną pochodzącą od gatunków naturalnie występujących w Rosji oraz w Japonii. Ma charakterystyczne fioletowe owoce o owalnym lub walcowatym kształcie i wymiarach 2,5 cm × 1,5 cm. 

Wśród właściwości jagody kamczackiej na uwagę zasługuje jej antyutleniające działanie, które jest zasługą związków fenolowych (w tym przede wszystkim antocyjanów). Neutralizują one wolne rodniki, zapobiegając rozwojowi stresu oksydacyjnego i przedwczesnemu starzeniu się organizmu. Przypisywane jagodzie kamczackiej właściwości antyoksydacyjne to również zasługa zawartości witaminy C. W 100 g owoców znajduje się jej aż 48,4– 66,1 mg.

Wśród cennych właściwości zdrowotnych jagody kamczackiej wymienić należy:

• redukowanie ryzyka rozwoju miażdżycy,

• wspomaganie leczenia dolegliwości oczu poprzez poprawę elastyczności naczyń włosowatych i usprawnienie przepuszczalności śródnabłonkowej, 

• zmniejszenie ryzyka rozwoju nowotworu poprzez neutralizowanie wolnych rodników (np. tlenu singletowego),

• łagodzenie przebiegu infekcji bakteryjnych i wirusowych,

• odtruwanie po zatruciu metalami ciężkimi oraz środkami farmakologicznymi,

• wspomaganie łagodzenia stanów zapalnych,

• łagodzenie dolegliwości gastrycznych.

Jakie właściwości mają jagody acai?

Krzewy acai uprawiane są w Ameryce Środkowej i Południowej. Porastają korony palm kokosowych, wydając fioletowe, okrągłe owoce o długości 1–1,5 cm. Lecznicze właściwości jagód acai cenione są w dorzeczu Amazonki. Mają one silne działanie antyoksydacyjne. Wyprzedzają pod tym względem nawet czerwone winogrona. Jak wynika z dotychczas przeprowadzonych badań na szczurach – wyciąg z owoców hamuje namnażanie się komórek nowotworowych. Natomiast testy na komórkach organizmu człowieka wykazały, że ekstrakt z jagód acai hamuje rozwój komórek białaczki.

Wśród leczniczych właściwości jagód acai na uwagę zasługuje przede wszystkim zdolność do:

• łagodzenia dolegliwości gastrycznych,

• łagodzenia dermatoz (dolegliwości skórnych),

• regulowania ciśnienia tętniczego,

• regulowania poziomu cholesterolu,

• wzmacniania naczyń krwionośnych oraz serca (co sprawia, że jagody mają podobne właściwości, jak tuńczyk),

• regulowania poziomu glukozy we krwi,

• działania ochronnego na oczy (wspomagania profilaktyki zaćmy),

• wspomagania pracy układu pokarmowego (zmniejszania ryzyka refluksu i choroby wrzodowej),

• usprawniania detoksykacji.

Jakie są właściwości jagody goji?

Już w starożytnej chińskiej medycynie doceniano owoce, korę i liście kolcowoju szkarłatnego. Krzew wydaje czerwone owoce o owalnym kształcie i długości ok. 2 cm. Znane są one jako jagody goji, co nawiązuje do chińskiej nazwy gouqi – wierzby bardzo podobnej do krzewu kolcowoju szkarłatnego.

Jagody goji bogate są w karotenoidy, reprezentowane przede wszystkim przez zeaksantynę. Związek ten ma duże znaczenie dla funkcjonowania plamki żółtej w oku i ostrości widzenia. Jagody goji zawierają także dużo witaminy C (42 mg/100 g) o działaniu antyutleniającym, co spowalnia proces starzenia się organizmu, ale i zapobiega rozwojowi stresu oksydacyjnego. Za podobne właściwości cenione są migdały. Nic nie stoi na przeszkodzie, by połączyć te dwa składniki np. w postaci pożywnego dodatku do owsianki.

Do cennych właściwości jagód goji należą także:

• wspieranie regeneracji organizmu po dużym wysiłku fizycznym i w stanach zmęczenia,

• zmniejszanie ryzyka rozwoju cukrzycy (za podobne właściwości cenione jest masło orzechowe),

• korzystne oddziaływanie na procesy metaboliczne,

• wspomaganie profilaktyki przeciwnowotworowej.

Jakie właściwości ma jagoda leśna?

Czarna jagoda, a właściwie borówka czernica, powszechnie występuje w lasach świerkowych i sosnowych Europy Środkowej i Północnej, ale też w północnej Azji i w Ameryce Północnej. Ceniona jest zarówno za smak, jak i za działanie na organizm. Jagody obfitują w antyoksydacyjne garbiki i antocyjany (300–700 mg/100 g), a także w witaminy (A, z grupy B i C) i minerały (w wapń, magnez, fosfor, mangan, miedź i potas).

Czarna jagoda od lat stosowana jest w celu:

• łagodzenia dolegliwości związanych z biegunką,

• zmniejszania dolegliwości związanych z nieżytem żołądka, 

• redukowania stanów zapalnych jamy ustnej i gardła,

• leczenia szkorbutu, 

• leczenia ślepoty zmierzchowej, zaćmy, degeneracji plamki żółtej,

• wspomagania pracy układu krwionośnego,

• redukowania ryzyka rozwoju stresu oksydacyjnego,

• profilaktyki przeciwnowotworowej,

• wspierania odporności organizmu.

Jakie właściwości ma jagoda amerykańska?

Jagoda amerykańska, bardziej popularna pod nazwą borówka amerykańska, pochodzi, co nie będzie zaskoczeniem, z Ameryki Północnej. Charakteryzuje się wysoką zawartością garbników, flawonoidów i antocyjanów o właściwościach antyoksydacyjnych. Nie brak w owocach także witamin i minerałów. Jest to cenne źródło witamin: A, B, C, E i D oraz potasu, wapnia, fosforu, magnezu.

Regularne spożywania jagody amerykańskiej przyczynia się do:

• poprawy witalności,

• łagodzenia dolegliwości związanych z infekcją układu moczowego, 

• regulowania ciśnienia krwi, 

• redukcji ryzyka chorób sercowo-naczyniowych (poprawy elastyczności naczyń krwionośnych),

• łagodzenia zatwardzeń,

• leczenia chorób wzroku (w tym: zaćmy, jaskry, zwyrodnienia plamki żółtej),

• zapobiegania przedwczesnemu starzeniu się organizmu,

• ochrony wątroby.

1. I. Szot, T. Lipa, Jagoda kamczacka – właściwości prozdrowotne owoców i możliwości ich zastosowania, „Żywność. Nauka. Technologia. Jakość” 2014, nr 4 (95), s. 18–29.
2. E. Cieślik, A. Gębusia, Charakterystyka właściwości prozdrowotnych owoców roślin egzotycznych, „Postępy Fitoterapii” 2012, nr 2, s. 93–100.
3. E. Cieślik, K. Topolska, Skład chemiczny i właściwości funkcjonalne jagody acai (Euterpe oleracea Mart.), „Postępy Fitoterapii” 2012, nr 3, s. 188–191.
4. A. Marosz, Owoce jagody goji (Lycium barbarum i Lycium chinense) – nowe możliwości dla ogrodnictwa czy zagrożenie dla konsumentów?, „Annales Horticulturae” 2017, vol. 27, s. 19–30.
5. J. Drozd, E. Anuszewska, Czarna jagoda – perspektywy nowych zastosowań w profilaktyce i wspomaganiu leczenia chorób cywilizacyjnych, „Przegląd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego i Narodowego Instytutu Leków w Warszawie” 2013, nr 2, s. 226–235.