Jakie są metody na łagodzenie bólu porodowego?

Jak można złagodzić bóle porodowe?

Ból w trakcie porodu powstaje na skutek ucisku nerwów przez kurczący się mięsień macicy. Gdy przychodzi dziecko na świat, szyjka macicy ulega skracaniu oraz rozwieraniu, a główka malucha wstawia się do kanału rodnego, co powoduje ucisk nerwów w okolicy dolnego odcinka. Kobieta odczuwa wówczas silny ból krzyżowy. Ból porodowy jest o tyle wyjątkowy, że szybko o nim zapomnisz. Fizjologiczną reakcją Twojego ciała jest wydzielanie endorfin, czyli hormonów szczęścia. Dzięki nim szybko pozbędziesz się wspomnień związanych z bólem, zaczniesz cieszyć się macierzyństwem i prawdopodobnie będziesz skłonna po raz kolejny zajść w ciążę. 

Sam ból porodowy stanowi indywidualną reakcję organizmu kobiety. Na jego intensywność wpływa nie tylko fizjologia, lecz także stan emocjonalny rodzącej. Lęk przed dalszą częścią porodu może bardzo niekorzystnie oddziaływać na doznania i utrudniać przebieg porodu. Dlatego ważne jest, aby dobrze przygotować kobietę do akcji porodowej oraz samego macierzyństwa. Warto wiedzieć, że każda przyszła mama ma prawo do łagodzenia bólu porodowego. Może się ono odbywać na drodze farmakologicznej lub niefarmakologicznej. Wszystko zależy od samej kobiety oraz od opiekującej się nią położnej. Naturalne metody wykorzystują ćwiczenia oddechowe, elementy gimnastyki i masażu. Wiele z nich kobieta może zrealizować samodzielnie lub przy wsparciu partnera.

Na metody farmakologiczne składają się leki zawierające substancje o działaniu znieczulającym, polegającym na blokowaniu przewodnictwa nerwowego. W niektórych szpitalach stosowany jest tzw. gaz rozweselający, który jest mieszanką tlenu i azotu. Metody farmakologiczne stosuje się głównie wtedy, gdy naturalne techniki nie działają, lecz pamiętaj, że masz prawo o nie poprosić.

Niefarmakologiczne metody łagodzenia bólu porodowego

Niefarmakologiczne metody łagodzenia bólu porodowego pozwalają zachować kobiecie całkowitą świadomość podczas porodu. Dzięki temu ma ona pełną kontrolę nad jego przebiegiem i może w nim aktywnie uczestniczyć. Umożliwia to przyjście malucha na świat szybciej i bezpieczniej, a jednocześnie zapewnia komfort przyszłej mamie. 

Do niefarmakologicznych metod łagodzenia bólu porodowego zaliczamy:

• ćwiczenia oddechowe,

• aktywność fizyczną w postaci spaceru, kołysania się na piłce lub kucania,

• masaż relaksacyjny, 

• zimne lub ciepłe okłady (szczególnie pomocne przy silnych bólach brzucha przed porodem),

• muzykoterapię.

Bardzo pomocną i naturalną metodą łagodzenia bólu porodowego jest hydroterapia. W wodzie poczujesz się lżejsza, a ciśnienie wody zminimalizuje odczucia bólowe. Niektóre placówki oferują także przezskórną stymulację nerwów, czyli TENS. Jest to pewien rodzaj elektroterapii, wykorzystującej prąd o małym natężeniu, który jest doprowadzany poprzez elektrody umieszczane na odcinku piersiowo-lędźwiowym. Ta metoda powoduje miejscowe zaburzenie przewodnictwa impulsów bólowych. 

Nie zapominaj, że możesz poprosić o tzw. gaz rozweselający, który jest mieszaniną tlenu i podtlenku azotu. Choć jego działanie jest krótkotrwałe, możesz dawkować go samodzielnie. Pamiętaj jednak, że gaz nie eliminuje bólu, a jedynie go łagodzi.

Farmakologiczne metody łagodzenia bólu porodowego

Prócz niefarmakologicznych, czy też naturalnych, metod łagodzenia bólu porodowego cierpiącej kobiecie można pomóc poprzez znieczulenie. Do farmakologicznych metod łagodzenia bólu porodowego należy znieczulenie zewnątrzoponowe. Obecnie jest to najskuteczniejszy sposób na zniwelowanie bólu podczas porodu. Polega na nakłuciu odcinka lędźwiowego kręgosłupa i wprowadzeniu cienkiego cewnika do przestrzeni zewnątrzoponowej. Dzięki temu możliwy jest ciągły wlew środków znieczulających miejscowo, w zależności od intensywności bólu rodzącej kobiety. Celem analgezji jest uśmierzenie bólu, a nie całkowita blokada czucia, dzięki czemu poród i jego postęp nie staje się zaburzony.

Kolejną metodą zmniejszenia bólów porodowych jest znieczulenie podpajęczynówkowe. W tym przypadku leki podaje się bezpośrednio dolegliwości bólowych rodzącej do płynu mózgowo-rdzeniowego poprzez punkcję lędźwiową. 

Zarówno znieczulenie zewnątrzoponowe, jak i podpajęczynówkowe wiąże się z pewnym ryzykiem oraz przeciwwskazaniami. Choć rzadko, istnieje ryzyko zaburzeń przepływu maciczno-łożyskowego, a tym samym zaburzenia akcji serca dziecka. Pacjentki cierpiące na zaburzenia krzepnięcia krwi nie mogą być znieczulone poprzez nakłucie lędźwiowe, z uwagi na ryzyko krwawienia dooponowego. 

Alternatywną farmakologiczną metodą uśmierzania bólu porodowego są leki podawane dożylnie. Najczęściej wykorzystuje się remifentanyl, który działa już kilka minut po zastosowaniu. Często podaje się go w postaci ciągłego wlewu za pomocą pompki, a więc pacjentka może sama dawkować sobie odpowiednią ilość leku.

1. D. Sanjay, Metody łagodzenia bólu porodowego, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008.
2. R. Kowalczyk i in., Remifentanyl – zastosowanie w położnictwie, „Anestezjologia i Ratownictwo” 2012, nr 6, s. 343–349.
3. K. Oleś, Poród naturalny, Wydawnictwo Natuli, Szczecin 2020.