Nadmiar kwasu foliowego – konsekwencje zdrowotne
Kwas foliowy suplementowany w nadmiarze poważnie szkodzi zdrowiu. Szczególną ostrożność powinny zachować kobiety w ciąży i planujące dziecko. Objawami nadmiaru kwasu foliowego są: bezsenność, stany depresyjne, zaburzenia żołądkowo-jelitowe i zmiany alergiczne.
![nadmiar-kwasu-foliowego-objawy-skutki-uboczne](https://images.ctfassets.net/skltjd930ae2/TuBbgK3DaGXwXvFIfg2yc/e17888deafe75b75caade235da896f84/nadmiar-kwasu-foliowego-objawy-skutki-uboczne.jpg?w=1920&h=1272&fl=progressive&q=90&fm=jpg)
Polecane
![osteoporoza-jaka-dieta-pomoze-wzmocnic-kosci](https://images.ctfassets.net/skltjd930ae2/13wgibA0lpxnOQTmH9ioDI/8374b4c210b2d569cd7d0a28c3cdeac3/osteoporoza-jaka-dieta-pomoze-wzmocnic-kosci.jpg?w=250&h=250&fl=progressive&q=50&fm=jpg&fit=thumb)
![jakie-sa-efekty-spozywania-regularnych-posilkow](https://images.ctfassets.net/skltjd930ae2/68Ol0WVy5abKmHlBlghw20/cb2619f55f6f59c755dc695410f5008d/jakie-sa-efekty-spozywania-regularnych-posilkow.jpg?w=250&h=250&fl=progressive&q=50&fm=jpg&fit=thumb)
![cholesterol-jak-go-obnizyc-jaka-diete-stosowac](https://images.ctfassets.net/skltjd930ae2/2dDQU1OJO42URM6TjKe4jC/1bddb7d9239505d3791960a1dab10a73/cholesterol-jak-go-obnizyc-jaka-diete-stosowac.jpg?w=250&h=250&fl=progressive&q=50&fm=jpg&fit=thumb)
![dieta-na-stawy-co-jesc-aby-je-wzmocnic](https://images.ctfassets.net/skltjd930ae2/4N80tL5nV1ZyCXh9mrRLr8/cfad69aed68f5c9c92a2b68e2fc75140/dieta-na-stawy-co-jesc-aby-je-wzmocnic.jpg?w=250&h=250&fl=progressive&q=50&fm=jpg&fit=thumb)
Kwas foliowy – jakie ma znaczenie dla zdrowia?
Kwas foliowy, a właściwie witamina B9, jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Ma kluczowe znaczenie dla układu nerwowego i sercowo-naczyniowego. Niezwykle ważny wpływ kwas foliowy ma na rozwój płodu. Witamina B9 jest niezbędna do procesu tworzenia komórek organizmu i kształtowania się cewy nerwowej. To jedna z witamin, której organizm ludzki nie jest w stanie wytworzyć samodzielnie, dlatego musi być dostarczany w formie pożywienia. Podstawowym i najbogatszym źródłem kwasu są zielone warzywa liściaste, m.in.: szpinak, jarmuż, brokuł, sałata, kapusta, brukselka, natka pietruszki. Witamina B9 występuje również w roślinach strączkowych, owocach cytrusowych, drożdżach, produktach zbożowych. Bogatym źródłem kwasu foliowego są produkty odzwierzęce, m.in. jajka, wątroba, i ryby (szczególnie tuńczyk).
Normy zapotrzebowania na kwas foliowy
Zapotrzebowanie na kwas foliowy jest różne w zależności od wieku, płci i nawyków żywieniowych. Codzienne normy rozkładają się następująco:
niemowlęta i dzieci do 9. roku życia – 0,07–0,105 mg;
dziewczęta od 10. do 18. roku życia – 0,19–0,22 mg;
chłopcy od 10. do 18. roku życia – 0,20–0,24 mg;
kobiety do 60. roku życia – 0,29 mg;
kobiety powyżej 60. roku życia – 0,32 mg;
kobiety w ciąży – 0,45 mg;
kobiety karmiące piersią – 0,53 mg;
mężczyźni do 60. roku życia – 0,30 mg;
mężczyźni powyżej 60. roku życia – 0,34 mg.
Pełnowartościowa dieta uwzględniająca produkty bogate w kwas foliowy pokrywa jedynie 25% dziennego zapotrzebowania organizmu na witaminę. Zawartość witaminy B9 w produktach naturalnych jest również niestabilna z uwagi na szkodliwe działanie promieniowania UV, pH środowiska i wysokie temperatury powietrza. Zawarte w roślinach foliany są wrażliwe na działanie tych czynników i nietrwałe. Niszcząco na kwas foliowy działa również obróbka termiczna warzyw, w wyniku której warzywa tracą nawet 70% folianów. Natomiast pogorszenie wchłanialności witaminy B9 wynika z czasu przechowywania produktów spożywczych, przyjmowanych leków i stosowanych używek, m.in. palenia papierosów, częstego picia alkoholu. Niewystarczająca wchłanialność i zbyt niski poziom kwasu foliowego w organizmie jest podstawą do zalecenia suplementacji środków farmaceutycznych. Syntetyczna witamina B9 w przeciwieństwie do źródeł naturalnych nie tylko wykazuje większą trwałość, ale też wchłanialność.
Skutki uboczne nadmiaru witaminy B9
Nadmiar kwasu foliowego podobnie jak niedobór jest szkodliwy dla organizmu i grozi poważnymi skutkami zdrowotnymi. Część naukowców jest zdania, że długotrwała, nadmierna suplementacja preparatów z kwasem foliowym może przyczyniać się do rozwoju nowotworu odbytnicy i zaburzeń funkcji poznawczych mózgu. Natomiast inne źródła podają, że nadmiar witaminy B9 w organizmie, ale pochodzącej z produktów naturalnych, obniża ryzyko zachorowania na nowotwór trzustki. Kwas foliowy jest ściśle powiązany z funkcjonowaniem układu nerwowego. Dlatego nadmierna suplementacja witaminy B9 przez dłuższy czas prowadzi do zaburzeń jego pracy, co objawia się bezsennością i stanami depresyjnymi. Pierwsze dolegliwości wynikające z przedawkowania mogą ujawnić się po kilkunastu dniach i zazwyczaj wskazują na zatrucie. Charakterystycznymi objawami hiperwitaminozy są: biegunka, ból brzucha, nudności, wymioty. Zbyt duża ilość witaminy B9 w organizmie może wywołać również reakcję alergiczną w postaci zmian skórnych, np.: wysypki, czerwonych plam, świądu.
Badanie poziomu kwasu foliowego we krwi
Jak zbadać niedobór witamin we krwi? Określenie stężenia kwasu foliowego w organizmie polega na badaniu próbki krwi. W przypadku wykrycia niedoboru zalecane jest wzbogacenie diety o produkty będące bogatym źródłem witaminy B9 i konsultacja z lekarzem. Suplementacja środkami farmaceutycznymi powinna przebiegać pod kontrolą specjalisty i przez określony czas. Dawkowanie witaminy na własną rękę może skutkować gromadzeniem się niezmetabolizowanego kwasu we krwi. Szczególnie ostrożna suplementacja witaminy B9 powinna przebiegać w ciąży. Nadmiar kwasu foliowego we krwi matki może prowadzić do wad rozwojowych mózgu płodu i rozwoju insulinooporności w wieku dziecięcym. Kobiety planujące ciążę, będące w ciąży i matki karmiące piersią powinny regularnie wykonywać badania krwi z oznaczeniem witaminy B9 i suplementować kwas foliowy wyłącznie według ścisłych zaleceń lekarza.
- K. Sikorska-Zimny, Występowanie oraz wpływ kwasu foliowego na organizm ludzki, „Bromatologia i Chemia Toksykologiczna” 2013, 4, s. 496–501.
- T. Laskowska-Klita i in., Kwas foliowy – rola w metabolizmie komórki, „Bromatologia i Chemia Toksykologiczna” 2012, 2, s. 144–151.
- E. Cieślik, A. Kościej, Kwas foliowy – występowanie i znaczenie, „Problemy Higieny i Epidemiologii” 2012, 93(1), s. 1–7.
- K. Banyś i in., Znaczenie kwasu foliowego dla zdrowia organizmu człowieka, „Farmacja Polska” 2020, 76(2), s. 79–87.
Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych w Welbi należy skonsultować ich treść z lekarzem. Welbi dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów był najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.
Najchętniej czytane
![dieta-na-jelita-co-jesc-jadlospis-i-przepisy](https://images.ctfassets.net/skltjd930ae2/7jTTkLNYGC54FnUdc11Som/79703e45e885f8e9da4044453502aa8a/dieta-na-jelita-co-jesc-jadlospis-i-przepisy.jpg?w=250&h=250&fl=progressive&q=50&fm=jpg&fit=thumb&f=face)
![sniadanie-lekkostrawne-z-czego-powinno-sie-skladac](https://images.ctfassets.net/skltjd930ae2/24oko06Y6fAALzBZhUo0ZK/78b1dd87f1530388becfb9b6b36bc450/sniadanie-lekkostrawne-z-czego-powinno-sie-skladac.jpg?w=250&h=250&fl=progressive&q=50&fm=jpg&fit=thumb&f=face)
![ziola-na-obnizenie-potasu-jakie/](https://images.ctfassets.net/skltjd930ae2/XHqRNwcjTZW6RjbuiRmf9/4fd67ea83ba7ae2a81912dce8d36e4dd/ziola-na-obnizenie-potasu-jakie.jpg?w=250&h=250&fl=progressive&q=50&fm=jpg&fit=thumb&f=face)
![zoltko-co-zawiera-ile-wazy-ile-ma-kalorii](https://images.ctfassets.net/skltjd930ae2/4kVK3eyODNCyKg4As1anLM/05ca7cb19457089b4159f8b30668af9a/zoltko-co-zawiera-ile-wazy-ile-ma-kalorii.jpg?w=250&h=250&fl=progressive&q=50&fm=jpg&fit=thumb&f=face)