Płatki gryczane – wartości odżywcze i właściwości zdrowotne

Czym są płatki gryczane?

Płatki gryczane powstają z nasion gryki, które zostały wcześniej obłuskane. Mają brązowy kolor, sypką konsystencję i absorbują wodę w większym stopniu niż inne płatki zbożowe. 

Wyróżniają się wyraźnym smakiem z charakterystycznym orzechowym akcentem. Zwykłe płatki gryczane powstają z krojonego ziarna. Błyskawiczne natomiast poddawane są zabiegom hydrotermicznym, mającym na celu usunięciu z ziaren tych składników, które są rozpuszczalne w wodzie, oraz oczyszczenie z twardej warstwy zewnętrznej. Jak zapewne się domyślasz – ma to wpływ na utratę części składników mineralnych, białek i błonnika. Są one bowiem skumulowane w zarodku, w warstwie aleuronowej (zewnętrznej warstwie bielma) i w okrywie owocowo-nasiennej.

Płatki gryczane – wartości odżywcze

Płatki gryczane zawierają białko (w tym lizynę i leucynę) o najkorzystniejszym składzie aminokwasów spośród wszystkich innych płatków zbożowych. Ponieważ ma ono roślinne pochodzenie, jest cenionym białkiem wegańskim, jakiego nie może zabraknąć w diecie osób, które zrezygnowały ze spożywania produktów pochodzenia zwierzęcego (mięsa) i odzwierzęcego (np. jajek, twarogu, mleka).

W płatkach gryczanych znajdziesz witaminy E oraz B1 i B2, a także mikro- i makroelementy niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu:

• magnez,

• potas,

• fosfor,

• mangan,

• żelazo,

• wapń,

• kobalt,

• miedź,

• cynk,

• jod,

• chrom.

Zawarta w gryce skrobia, choć ma budowę typową dla roślin, to ulega wolniejszej hydrolizie, w efekcie niższy jest jej indeks glikemiczny niż w pszennych odpowiednikach. Cechą charakterystyczną płatków gryczanych jest brak prolamin, które są białkami toksycznymi dla osób chorujących na celiakię.

Na uwagę zasługują cenne składniki bioaktywne, w tym przede wszystkim przeciwutleniacze. Są to głównie związki fenolowe (flawonoidy): katechiny oraz rutyna. W płatkach gryczanych znajduje się cenny błonnik. Nie powinno go zabraknąć w Twojej diecie, jeśli zależy Ci na sprawnym działaniu układu pokarmowego i ograniczeniu ryzyka rozwoju raka jelita grubego. Warto także wspomnieć, że płatki gryczane są ważnym źródłem węglowodanów. W 100 g jest ich aż około 70 g. Wpływa to również na ich kaloryczność, która wynosi 356 kcal/100 g.

Płatki gryczane błyskawiczne czy zwykłe – które wybrać?

Z pewnością zauważyłaś, że na półkach sklepowych znaleźć można zarówno płatki błyskawiczne gryczane, jak i zwykłe. Wbrew pozorom nie różnią się wyłącznie strukturą, która wpływa na tempo ich przygotowania do spożycia.

Płatki zwykłe są znacznie mniej przetworze. Błyskawiczne natomiast zostały poddane dodatkowym zabiegom hydrotermiczny, mającym na celu rozluźnienie ich struktury. Choć tego typu płatki gryczane możesz jeść na surowo, to jednak nie są one tak wartościowe jak zwykłe.

Różnicę widać wyraźnie, jeśli porównamy wartość energetyczną oraz zawartość węglowodanów i tłuszczów w obu tych produktach:

• wartość energetyczna (płatki zwykłe – 356 kcal/100 g, błyskawiczne – 387 kcal/100 g),

• węglowodany (płatki zwykłe – 70 g/100 g, błyskawiczne – 80 g/100 g),

• tłuszcze (płatki zwykłe – 1,7 g/100 g, błyskawiczne – 3 g/100 g).

Jeśli więc masz wątpliwości, jakie płatki gryczane wybrać na śniadanie czy lekką kolację, zdecyduj się na zwykłe, ponieważ dostarczają organizmowi więcej składników odżywczych.

Dlaczego warto jeść płatki gryczane?

Płatki gryczane ze względu na dużą zawartość białka korzystnie wpływają na funkcjonowanie mózgu. Z tej przyczyny warto je włączyć do diety małych dzieci, szczególnie jeśli z przyczyn zdrowotnych muszą w niej dominować dania bezglutenowe.

Płatki gryczane będą odpowiednie, jeśli chorujesz na celiakię lub borykasz się z alergią na gluten. Nie ma bowiem tego białka w gryce, w odróżnieniu od pszenicy (i jej pochodnych), żyta czy jęczmienia.

Wysoka zawartość błonnika nie tylko jest korzystna dla utrzymania smukłej sylwetki i wydłużenia czasu odczuwania sytości po posiłku. Dzięki niemu Twój układ pokarmowy będzie pracował sprawniej, a ty unikniesz bolesnych zaparć, wzdęć. To także ważny element diety osób chorujących na miażdżycę i borykających się z podwyższonym cholesterolem.

Jedząc regularnie płatki gryczane bez gotowania (na surowo) lub po obróbce termicznej, dostarczysz organizmowi przeciwutleniaczy, które będą zwalczać wolne rodniki i tym samym spowolnią proces starzenia się tkanek i komórek organizmu. Dzięki temu nie tylko zachowasz zdrowy i młody wygląd, ale również zmniejszysz ryzyko rozwoju wielu chorób cywilizacyjnych, w tym nowotworów.