Co to jest reaktywność emocjonalna? Jakie są jej rodzaje?

Co to jest temperament?

Temperament jest zbiorem cech osobowości. Istnieją różne temperamenty, dlatego ludzie między sobą różnią się zachowaniem, reakcjami na określone zdarzenia czy budowaniem relacji z innymi. Temperament jest dziedziczony, więc jeśli rodzice są bardziej wybuchowi, to istnieje duże prawdopodobieństwo, że dziecko również przejmie ich cechy temperamentu. To, jaki kto ma temperament, objawia się już u najmłodszych. Wtedy też jest on najbardziej widoczny, ponieważ nie towarzyszą mu jeszcze dobrze rozwinięte zdolności poznawcze czy inteligencja.

Dzieci nie zdają sobie sprawy z tego, co to jest temperament, jednak można zauważyć, że do zabawy dobierają zazwyczaj osoby, które są do nich podobne. U dorosłych temperament jest widoczny przede wszystkim w pracy, a także w życiu prywatnym. Nie da się go nauczyć, ale można pracować nad panowaniem nad niektórymi zachowaniami. Reaktywność emocjonalna wraz z innymi cechami, jak: aktywność, wytrzymałość, wrażliwość sensoryczna, żwawość i perseweratywność, składa się na temperament każdego człowieka.

Najpopularniejsze typy temperamentu

Do najpopularniejszych typów temperamentu należą: choleryk, melancholik, sangwinik i flegmatyk. Każdy z nich wyróżnia się pewnymi cechami. Choleryk jest osobą najbardziej impulsywną, często dominującą w związku lub w pracy. Jest ambitny, lubi wyzwania i trudne do zrealizowania zlecenia. Podejmuje szybko decyzje, czasem zbyt pochopnie. W sytuacjach stresowych może reagować agresywnie i gwałtownie, dlatego często budzi strach u innych osób, także bliskich. Jest pewny siebie, rzadko przykłada uwagę do tego, co inni mówią na jego temat. Źle radzi sobie z krytyką, wzbudzającą w nim często negatywne emocje, które niemal natychmiastowo wyrzuca z siebie.

Sangwinik to drugi typ temperamentu. Jest to osoba pogodna, z pozytywnym nastawieniem do życia. Lubi kontakt z ludźmi, dlatego często spędza z nimi czas. Dobrze czuje się na wszelkiego rodzaju spotkaniach, lubi rozmawiać i poznawać inne spojrzenia na daną sprawę. W relacjach może być trochę dominująca, a nawet ekstrawertyczna, jednak na co dzień charakteryzuje się spokojnym usposobieniem. Sangwinik nie boi się emocji (często je pokazuje) ani oceny innych, przyjmuje opinie o sobie. 

Melancholik to osoba skryta, która żyje w swoim świecie. Jest pesymistą, odbiera świat negatywnie, uważa, że niewiele dobrego go spotka w przyszłości. Miewa stany depresyjne, które mogą trwać kilka dni, tygodni lub miesięcy. Nie przepada za kontaktem z innymi, często go unika. Ma niewielkie grono przyjaciół bądź znajomych i wykazuje problemy z zawieraniem znajomości, podchodzi do nich z dystansem. Jest natomiast dobrym słuchaczem. Ceni sobie jedynie kontakt z ludźmi ważnymi dla niego. Zawarte już znajomości zazwyczaj są na wiele lat lub na całe życie. Melancholik ma niskie poczucie własnej wartości, dlatego bardzo łatwo go urazić, a opinie innych bierze do siebie.

Ostatnim typem osobowości jest spokojny i powolny flegmatyk. Wzbudza zaufanie innych, wydaje się skryty, wszelkie obowiązki wykonuje dokładnie, ale bardzo powoli. Jest osobą o bardzo dobrze rozwiniętym zmyśle obserwacji, a także analizy zachowań i zdarzeń, które miały wcześniej miejsce. Nie lubi pospiechu, zbyt szybkiego podejmowania decyzji ani narzucania na niego presji czasu. Często jest wycofany, nie dąży do kontaktu z drugą osobą, trudno jest mu zbudować solidną relację.

Czym charakteryzuje się reaktywność emocjonalna?

Reaktywność emocjonalna polega na nadpobudliwej reakcji na różne zdarzenia. Może działać dwukierunkowo. Osoby takie mają niski poziom zaufania do innych, unikają trudnych relacji i zdarzeń. Często wycofują się ze społeczeństwa. Przeżywają emocje bardzo silnie, łatwo przejmują emocje innych osób. W sytuacjach stresowych mogą się szybko zniechęcać i załamywać, a także stresować. 

Reaktywność emocjonalna może być zarówno niska, jak i wysoka. Niska reaktywność sprawia, że osoby mają wysoki poziom odporności na emocje i bodźce z zewnątrz. Wysoka natomiast powoduje, że niewielkie trudności czy niepowodzenia są uważane za ogromny problem, którego nie da się rozwiązać. Osoby takie często mają poczucie beznadziejności, niskiej wartości i braku perspektyw.

Bardzo łatwo odróżnić osoby z niską lub wysoką reaktywnością podczas gier sportowych. Osoba o wysokiej reaktywności emocjonalnej często neguje pozostałych zawodników, osłabia ich morale i mocno podnosi napięcie gry. Lepiej sprawdzi się w sportach indywidualnych niż zespołowych. Należy jednak pamiętać, że nawet najmniejszy bodziec może spowodować silną reakcję emocjonalną. Osoby o wysokiej reaktywności emocjonalnej nie powinny uprawiać sportów ekstremalnych, z nieprzewidywalną akcją oraz charakteryzujące się szybką dynamiką. Wykonywane przez nich zadania nie powinny mieć ograniczeń czasowych, ponieważ może to powodować frustracje. 

Osoby wysokoreaktywne różnią się od niskoreaktywnych, a największe różnice można zauważyć na poziomie stymulacji. Osoby o wysokiej reaktywności emocjonalnej potrzebują niewielkiej stymulacji zewnętrznej, dlatego powinny one unikać silnych bodźców. Chcąc dążyć do jakiegoś celu, potrzebują mniej angażujących czynności, które obniżą nagromadzenie bodźców i emocji. Osoby o niskiej reaktywności potrzebują natomiast silniejszych bodźców z zewnątrz, aby chcieć dążyć do konkretnego celu. Nie potrzebują one żadnych innych działań pobudzających.