Darmowe e-booki o zdrowiu od Welbi
  • Poradniki
  • Plany żywieniowe (diety)
  • Kompendia wiedzy
Sprawdź za darmo

Zaloguj się

Umów teleporadę
OdżywianieDiety 1 min.

Jak wyglądają rydze? Właściwości i zastosowanie

Magda Habel

31.03.2023

Aktualizacja: 01.05.2023

Nie bez powodu mówi się „zdrowy jak rydz”. Rydze to grzyby, które nigdy nie są robaczywe. Z drugiej strony są smaczne i bogate w białko oraz w witaminy. Sprawdź, jak rozpoznać rydze i jak je przyrządzać i przechowywać.


Potrzebujesz porady dermatologa?

Skonsultuj się ze specjalistą nawet w ciągu godziny!

E-wizyta od 85 zł
Teleporada w ciągu godziny
rydze-jak-wygladaja-rodzaje
pixabay.com

Polecane

karagen-co-to-jest-czy-jest-bezpieczny
Odżywianie
2 min.
Karagen – co to jest, gdzie jest stosowany i jaki ma wpływ na zdrowie?
17.05.2021
dieta-po-kolonoskopii-czego-nie-wolno-jesc
Odżywianie
3 min.
Jak wygląda dieta po kolonoskopii? Co jeść, a czego unikać?
19.05.2021
sprawdzony-przepis-na-chrupiace-gofry-fit
Odżywianie
2 min.
Przepis na fit gofry – jak zrobić pyszny i zdrowy posiłek w kilku wersjach?
19.05.2021
sniadanie-lekkostrawne-z-czego-powinno-sie-skladac
Odżywianie
2 min.
Śniadanie lekkostrawne - z czego powinno się składać?
27.07.2021
Spis treści
  1. Gdzie rosną rydze? Jak rozpoznać te smaczne grzyby?
  2. Właściwości zdrowotne rydzów
  3. Jak przyrządzić rydze?
  4. Przepis na marynowane rydze

Gdzie rosną rydze? Jak rozpoznać te smaczne grzyby?

Przysłowia i popularne piosenki o rydzach świadczą o tym, jak bardzo je lubimy. Nie tylko ich wygląd jest wyjątkowy, ale również smak i aromat. Rydze to jadalne grzyby blaszkowe, które najbardziej cenimy w formie prostej – z patelni, usmażone na maśle. O ich wyjątkowym smaku świadczy łacińska nazwa Lactarius deliciosus, czyli mleczaj smaczny. 

Jak wyglądają rydze? Grzyby mają bardzo charakterystyczny, pomarańczowy kolor. Smukły trzon przechodzi w blaszki, a następnie w kapelusz. U młodych okazów kapelusze są płaskie, a ich krawędzie podwinięte pod spód. Z czasem na środku kapelusza tworzy się wgłębienie, a krawędzie zaczynają unosić się, tworząc charakterystyczny lejek. Na kapeluszu rydza powstają bardzo specyficzne, koncentryczne wzory. 

Kapelusze rydzów osiągają do 10 cm średnicy. Grzyby są twarde, mięsiste, a z zewnątrz śliskie, pokryte ciężkostrawnym śluzem. Trzon rydza jest częściowo pusty w środku, można to zaobserwować po zerwaniu grzyba. Wówczas z miejsca cięcia powinien się sączyć pomarańczowy płyn. W polskich lasach jest sporo grzybów, które kolorem i kształtem przypominają rydze, ale żaden z nich nie wydziela płynu w tym kolorze. Więc jeśli nie masz pewności – zerwij grzyba i obserwuj, co będzie się działo. Uważaj, by nie trafić na krowiaka podwiniętego, mleczaja wełniankę lub olszówkę – są to łudząco podobne do rydzów grzyby trujące.

Gdzie rosną rydze? Spotkasz je tam, gdzie jest więcej światła słonecznego – przy drodze i w młodnikach iglastych. Rydze bardzo lubią towarzystwo świerków i piaszczyste, ale wilgotne podłoże.

Właściwości zdrowotne rydzów

Praktycznie wszystkie grzyby leśne zawierają witaminy z grupy B i witaminę D – również rydze. Są one źródłem mikroelementów, takich jak: mangan, siarka, wapń, fosfor, potas, żelazo, jod, cynk, fluor i miedź. Z badań wynika, że w rydzach występują też lipidy, które stanowią źródło około 15 kwasów tłuszczowych. Poza tym znajdziemy w nich przeciwutleniacze i substancje antybakteryjne.

Z grzybów wyizolowano substancje antybiotyczne, które pomagały w zwalczaniu gruźlicy i duru brzusznego. Poza tym ich spożywanie zmniejsza dolegliwości reumatyczne. Można również wnioskować, że zawarte w rydzach składniki mineralne i witaminy pozytywnie wpływają na odporność organizmu.

Rydze są źródłem białka, będą zatem odpowiednie dla wegetarian i wegan. Są znacznie smaczniejsze niż boczniaki i pieczarki. Nawet panierowane i smażone kanie ustępują tak samo przyrządzonym rydzom. Niestety w tej formie rydze są ciężkostrawne, więc nie podawaj ich dzieciom, osobom starszym i cierpiącym na dolegliwości ze strony układu pokarmowego. 

Kto jeszcze powinien unikać jedzenia rydzów? Osoby cierpiące na dolegliwości nerek i wątroby oraz kobiety ciężarne i matki karmiące. 

Jak przyrządzić rydze?

Oczyszczenie grzybów z zanieczyszczeń jest dość żmudne. Dlatego warto zacząć już w lesie – za pomocą nożyka usuń z grzyba igliwie i liście. W domu umyj dokładnie kapelusze, możesz wykorzystać do tego miękką gąbkę lub szczoteczkę. 

Kiedy są świeże, najlepiej smakują z patelni. Jak smażyć rydze? Starannie umyte grzyby umieść na patelni z roztopionym masłem. Dodaj sól i zioła do smaku – wybierz takie, które ułatwiają trawienie. Przed rydzami możesz jeść cykorię lub oliwki, aby przyspieszyć procesy metaboliczne. Rydze smaży się bez panierki – nie tak jak kanie czy gąski. Grzyby smażone w ten sposób mają mniej kalorii. 

Po usmażeniu rydze trzeba zjeść lub zamrozić. Jednak pamiętaj, że można przechowywać je około 4 tygodni. Świeże powinno się zjeść w ciągu doby od przyniesienia do domu. Białko, które zawierają rydze, ulega rozkładowi bardzo szybko, a gdy proces ten dobiegnie końca – grzyby mogą stać się szkodliwe. 

Rydzów się nie suszy, nie będą też odpowiednim dodatkiem do zupy grzybowej. Ciekawie smakuje natomiast sos śmietanowy z tymi grzybami.

Jak zrobić rydze na zimę? Mrożenie to pomysł na krótkie przechowywanie. Co zrobić, by cieszyć się smakiem rydzów przez całą zimę? Najlepszym sposobem jest marynowanie – podobnie jak opieńki rydze świetnie smakują w marynacie octowej z cebulą. 

Przepis na marynowane rydze

Składniki:

  • 1 kg rydzów,

  • 1 szklanka octu spirytusowego 10%,

  • 2 szklanki wody,

  • 2 łyżki soli,

  • 2 łyżki cukru,

  • 2 małe cebule,

  • gorczyca,

  • liść laurowy,

  • ziele angielskie,

  • czarny pieprz ziarnisty.

Przygotowanie:

Grzyby czyścimy, odcinamy trzonki i dokładnie płuczemy. Rydze gotujemy 15 minut w lekko osolonej wodzie, odcedzamy. Cebulę obieramy i kroimy w piórka. Do słoików układamy na przemian cebulę z grzybami. Do garnka wlewamy wodę z octem i dodajemy do niej wszystkie przyprawy i gotujemy. Po zagotowaniu zalewę wlewamy do słoików, mocno zakręcamy słoik i pasteryzujemy 7 minut. Dłuższe pasteryzowanie może spowodować, że grzyby się rozpadną.

Źródła
  1. A. Grzywacz, Tradycje zbiorów grzybów leśnych w Polsce, „Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej” 2015, 17, s. 44.
  2. P. Zarawska, Atlas grzybów, SBM Renata Gmitrzak, Warszawa 2022.
  3. Z. Leszczyńska-Niziołek, Polowanie na grzyby. Od borowika do grzybowej, Buchmann, Warszawa 2018.
  4. J. Orłowski, Praktyczny atlas grzybów, Demart, Warszawa 2022. 
  5. K. Świąder, Charakterystyka właściwości prozdrowotnych wybranych gatunków grzybów i ocena ich dostępności na rynku lokalnym Warszawy, „Przemysł Spożywczy” 2020,74.
  6. M. Polek, Właściwości przeciwmiażdżycowe owocników i mycelium z kultur in vitro wybranych grzybów jadalnych, 2018, https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/handle/item/225317, [dostęp int. 30.11.2022].
  7. A. Sidor, Wartość odżywcza i prozdrowotna owocników grzybów jadalnych, „Hygeia” 2019, 54(3), s. 153–158.
Author Magda Habel picture

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych w Welbi należy skonsultować ich treść z lekarzem. Welbi dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów był najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.

Szybka pomoc dermatologa nawet w ciągu godziny

Umów teleporadę
Popularne w kategorii Odżywianie
physalis-miechunka-co-to-jest-jak-jesc
Odżywianie
1 min.
Physalis (miechunka) - co to jest? Jak jeść?
24.01.2022
  • Kontakt
  • Regulamin serwisu
  • Polityka prywatności

© 2023 Welbi. Wszelkie prawa zastrzeżone.

Serwis welbi.pl ma charakter edukacyjny, nie stanowi i nie zastępuje porady lekarskiej. Redakcja serwisu dokłada wszelkich starań, aby informacje w nim zawarte były poprawne merytorycznie, jednakże decyzja dotycząca leczenia należy do lekarza. Redakcja i wydawca serwisu nie ponoszą odpowiedzialności wynikającej z zastosowania informacji zamieszczonych na stronach serwisu, który nie prowadzi działalności leczniczej polegającej na udzielaniu świadczeń zdrowotnych w rozumieniu art. 3 ust 1 ustawy o działalności leczniczej.