Stawy łokciowe – co warto wiedzieć o ich budowie, funkcjach i chorobach?

Budowa stawu łokciowego

Staw łokciowy powszechnie uznawany jest za staw zawiasowy, jednak w jego skład wchodzi zespół współpracujących ze sobą 3 połączeń odpowiadających za różne funkcje motoryczne. Wszystkie struktury łokcia połączone są wspólną torebką stawową grubą i napiętą od strony bocznej i przyśrodkowej, natomiast obszerną i cienką od strony przedniej i tylnej. Torebka stawowa z kolei to coś, co otacza staw łokciowy w całości i m.in. zabezpiecza go przed czynnikami zewnętrznymi, a ponadto stabilizuje podczas pracy. Staw łokciowy klasyfikowany jest jako staw zawiasowo-obrotowy, dwuosiowy. Najważniejszy w pracy łokcia jest staw ramienno-łokciowy, który umożliwia zgięcie i wyprost przedramienia oraz staw ramienno-promieniowy. Natomiast stawy promieniowo-łokciowy dalszy i bliższy czynnościowo są niezależne od pozostałych. Dzięki nim możesz wykonywać rotację przedramienia, czyli ruch nawracania (do wewnątrz) i odwracania (na zewnątrz). Staw łokciowy tworzą także inne elementy. Niemałą rolę w pracy aparatu ruchu odgrywają więzadła: poboczne boczne i poboczne promieniowe oraz pierścieniowate. Więzadło poboczne boczne zapobiega przesuwaniu się kości łokciowej w kierunku promieniowym podczas pracy, z kolei promieniowe, zwane też przyśrodkowym, zapewnia stabilizację kości promieniowej. Więzadło pierścieniowate ze względu na swój przyczep stanowi wsparcie dla pracy więzadła pobocznego promieniowego, a także uzupełnia panewkę kostną kości łokciowej, w której znajduje się głowa kości promieniowej. Dzięki temu trudniej dochodzi do urazów łokcia, zwłaszcza zwichnięcia u dorosłego człowieka. Jednak twoje dziecko jest bardziej narażone na kontuzję tego typu ze względu na niezbyt silne struktury więzadła, dlatego, kiedy upadnie lub złapiesz je za ramię i pociągniesz zbyt mocno z jakiegoś powodu, może dojść do uszkodzenia łokcia.

Funkcje stawu łokciowego

Ze względu na złożoną anatomię kończyny górnej i jej codzienną eksploatację staw łokciowy narażony jest przeciążenia i kontuzje. Poza tym aparat ruchu podatny jest na złamania, zwichnięcia i chorobę zwyrodnieniową. Zaburzenia w funkcjonowaniu któregoś z elementów tworzących staw mogą wywołać u ciebie nie tylko miejscowy ból i stan zapalny, ale także ograniczenia ruchomości całej ręki, np. trudności w chwytaniu dłonią, zapinaniu guzików, pisaniu czy przyłożeniu telefonu do ucha. Również uszkodzenia mięśni odpowiedzialnych za wykonywanie ruchów łokciem znacznie wpływają na pracę stawu. Staw łokciowy możesz zginać głównie dzięki pracy mięśnia dwugłowego ramienia, tzw. bicepsa i mięśnia ramiennego, natomiast wyprost wykonasz za sprawą mięśnia trójgłowego, tzw. tricepsa i mięśnia łokciowego. Na staw promieniowo-łokciowy dalszy i bliższy działają przede wszystkim prostowniki i zginacze nadgarstka oraz palców. Tylko regularne ćwiczenia domowe lub zlecona przez fizjoterapeutę gimnastyka korekcyjna może rozciągnąć i wzmocnić wszystkie ważne grupy mięśniowe tej okolicy, dzięki czemu zmniejszysz ryzyko wystąpienia wielu schorzeń stawu łokciowego (np. przeciążeń, artrozy). Pamiętaj, że częstym zjawiskiem jest przeprost stawu łokciowego, zwłaszcza u kobiet i dzieci ze względu na naturalnie większą mobilność stawów. Za fizjologiczną normę uważa się nawet 10 stopni powyżej normy, o ile w historii twojej choroby nie odnotowano urazów ani chorób w jego obrębie. Sprawdź także, jak objawia się zapalenie stawu łokciowego i bakteryjne zapalenie stawów.

Co na bolący staw łokciowy?

W przypadku dokuczliwego bólu stawów związanego ze stanem zapalnym warto zastosować zimny kompres bądź wykonać masaż kostkami lodu, najlepiej od strony wyrostka łokciowego. Staw łokciowy wymaga szczególnej uwagi podczas rehabilitacji ruchowej. Jeśli zmagasz się z ograniczeniami ruchomości łokcia z jakiegoś powodu, np. długotrwałego unieruchomienia w gipsie czy po udarze mózgu, w celu poprawy funkcji motorycznych lekarz może zalecić ci ćwiczenia w odciążeniu np. na basenie. Zalety pływania poznasz już po kilku sesjach, bo treningi w wodzie sprawią, że ciężar twojego ciała zmniejszy się i łatwiej będzie wykonywać pracę mięśniami. Poza tym woda szybko rozluźnia staw ramienno-promieniowy i pozostałe. Cenne są też ćwiczenia bierne oraz relaksacja poizometryczna. Pamiętaj natomiast, że staw łokciowy źle znosi ćwiczenia redresyjne, czyli rozciąganie i zwiększanie zakresu ruchu na siłę.