Co to jest torbiel naskórkowa? Jakie są jej objawy?

Czym jest torbiel naskórkowa?

Torbiele to zmiany, które pojawiają się w różnych tkankach – również w narządach wewnętrznych oraz na skórze. Zwykle mają owalny kształt, są wyraźnie odgraniczone oraz wypełnione płynną lub galaretowatą treścią. Torbiele zawsze są uznawane za patologiczne. Jednak w większości przypadków nie stanowią poważnego zagrożenia dla zdrowia.

Torbiele naskórkowe to często występujące zmiany skórne. Na ogół tworzą się na owłosionej skórze, chociaż zdarzają się również w miejscach z niewielką ilością włosów. Do typowych lokalizacji należą: głowa, szyja, tułów, ale też wargi sromowe lub moszna.

Torbiel naskórkowa ma postać podskórnego guzka o okrągłym kształcie. Jest twarda, ale ruchoma, da się przesuwać względem podłoża. Jej centralny punkt jest wgłębiony i może przybierać czarny kolor – to zaczopowany przewód mieszka włosowego. Torbiel naskórkowa ma cielisty lub lekko żółty kolor. Wypełnia ją żółtawa treść o specyficznym zapachu. Jest to keratyna wydzielana przez komórki naskórka.

Torbiel naskórkowa bywa nazywana torbielą łojotokową skóry lub kaszakiem. Wyglądem może przypominać ropień lub tłuszczak, dlatego wymaga oceny lekarza.

Jakie są przyczyny powstawania torbieli naskórkowych?

Przyczyną torbieli naskórkowej jest wczepienie się naskórka do warstwy właściwej skóry. Wówczas jego komórki nie ulegają złuszczeniu (jak dzieje się to na powierzchni skóry), ale nadal się namnażają. Zaczynają też wydzielać keratynę.

Najczęściej torbiele naskórkowe powstają na skutek drobnego urazu. Może to być ukłucie igłą lub zadrapanie paznokciem. Zdarza się, że pojawiają się w niedługim czasie po zabiegu chirurgicznym lub przekłuciu ciała. Niekiedy uszkodzenie skóry, które przyczyniło się do powstania torbieli, nie jest zauważalne.

Torbiele naskórkowe mogą pojawić się u każdej osoby, jednak do szczególnych czynników ryzyka zalicza się:

• predyspozycje genetyczne,

• zakończenie okresu dojrzewania,

• uraz mechaniczny skóry.

Torbiele naskórkowe najczęściej występują u osób młodych lub w średnim wieku. Częściej obserwuje się je u mężczyzn.

Objawy torbieli naskórkowej

Głównym objawem torbieli naskórkowej jest obecność podskórnego guzka, zwykle niebolesnego. Tkliwość lub ból pojawia się, gdy rozwinie się stan zapalny. Dodatkowo zmianie towarzyszy wówczas obrzęk oraz miejscowe zaczerwienienie i ucieplenie skóry.

Z torbieli naskórkowej może wypływać treść. Dochodzi do tego na skutek pęknięcia zmiany lub jej uszkodzenia (np. poprzez próbę wyciśnięcia). Zwykle jest to gęsta masa. Najczęściej pęknięcie skutkuje rozwinięciem się stanu zapalnego.

Torbiele naskórkowe przyjmują wielkość od kilku do kilkudziesięciu milimetrów. Zdarza się, że zmieniają rozmiar. Zwykle nie rosną szybko.

Czy torbiel naskórkowa jest groźna?

Torbiele naskórkowe mają charakter łagodny. Nie stanowią zagrożenia dla zdrowia. Niekiedy jednak w ich obrębie rozwija się stan zapalny lub infekcja bakteryjna, które mogą powodować nieprzyjemne objawy. Do zakażenia dochodzi, gdy torbiel pęknie lub zostanie uszkodzona mechanicznie w niehigienicznych warunkach. Dlatego niewskazane jest jej samodzielne przekłuwanie lub wyciskanie. Przeistoczenie się torbieli naskórkowej w nowotwór obserwuje się bardzo rzadko.

Szczególną uwagę należy zwrócić na tempo wzrostu torbieli. Jeżeli powiększa się ona w krótkim czasie, trzeba skonsultować się z lekarzem. Niezwłocznej interwencji wymagają również zmiany, które powodują dolegliwości bólowe.

Jakie są sposoby leczenia torbieli naskórkowej?

Rozpoznanie torbieli naskórkowej zwykle opiera się na objawach klinicznych. Lekarz może postawić diagnozę na podstawie wyglądu zmiany. Niekiedy zalecane jest poddanie jej ocenie histopatologicznej.

Nie wszystkie torbiele naskórkowe wymagają leczenia. Terapia nie jest potrzebna w przypadku małych zmian, które nie powodują żadnych objawów. Wskazana jest jednak ich obserwacja.

Chirurgiczne usunięcie torbieli naskórkowej zaleca się w przypadku dużych zmian oraz takich, które powodują objawy. Zabieg jest przeprowadzany w znieczuleniu miejscowym. Gdy doszło do infekcji, konieczne może być wcześniejsze zastosowanie antybiotyków. 

Wyciąć można również mniejsze guzki, które stanowią problem estetyczny lub występują w nietypowych miejscach. W takim przypadku zwykle możliwe jest zastosowanie mniej inwazyjnych metod (np. laseroterapii).