Trypofobia – definicja, objawy, leczenie

Trypofobia – definicja

Słowo trypofobia pochodzi z greki i jest połączeniem wyrazów trypo ‘wiercić’ oraz fobos ‘lęk’. Oznacza zatem połączenie strachu i lęku na widok skupiska okrągłych kształtów lub niewielkich dziur. Najczęściej podawanym przykładem w książkach jest przekrój owocu kwiatu lotosu. Trypofobicy czują również dyskomfort na widok plastra miodu, żółtego sera z dziurami, gąbki, folii bąbelkowej, a nawet truskawki.

Choć trypofobia nadal jest badana, eksperci wskazują, że to dosyć powszechne zjawisko. Miliony ludzi twierdzą, że czują dyskomfort, odrazę, a czasami obrzydzenie na widok skupiska małych dziurek, umieszczonych blisko siebie. Przypadłość ta na chwilę obecną nie jest klasyfikowana jako choroba, choć specjaliści twierdzą, że może się nią stać.

Test na trypofobię

Zjawisko trypofobii po raz pierwszy zostało opisane w 1998 roku przez psychiatrę M. Rufo w opracowaniu pt. Mała dziewczynka, która bała się dziur. Specjalista stwierdził wówczas, że obiekt jego badań miewał ataki paniki na widok otworów. Z późniejszych badań wynikało, że ponad 15 procent badanych wykazuje podobne objawy. Test powtórzono w 2018 roku, kiedy to pokazano zdjęcia obiektów z dziurami grupie facebookowej, zrzeszającej osoby, które twierdzą, że cierpią na trypofobię. Wyniki dowiodły jednak, że nadrzędnym odczuciem było obrzydzenie lub lekki niepokój, a nie strach. Niemniej kilka z badanych osób wykazało takie symptomy, jak:

• gęsia skórka,

• zawroty głowy,

• uczucie odparcia,

• dyskomfort wzrokowy,

• zniekształcony obraz,

• iluzje,

• nudności,

• trzęsące się ciało,

• nadpotliwość,

• napady lękowe.

Kolejne testy i badania również potwierdziły, że osoby poddane próbie nie mają objawów typowego lęku, a raczej czują wstręt i odrazę. Czasami występuje ból brzucha, jak przy każdym silniejszym stresie. Trypofobia wciąż pozostaje zatem obiektem badań.

Jeżeli obawiasz się, że możesz cierpieć na tę przypadłość, w internecie istnieje wiele testów, dzięki którym możesz to sprawdzić.

Skąd się wzięła trypofobia?

Trudno jednoznacznie odpowiedzieć na to pytanie. Specjaliści doszukują się źródeł w psychologii oraz w zachowaniach naszych przodków. Strach przed skupiskiem otworów może być związany z chęcią uniknięcia spotkania z jadowitymi owadami, których skóra pokryta jest podobnymi kształtami. Niektórzy potrafią skojarzyć je z gniazdem potencjalnie niebezpiecznych i jadowitych owadów. Obrazy, które wywołują niepokój, mogą być efektem mechanizmu obronnego przeciw chorobom zakaźnym, których objawem są charakterystyczne zmiany skórne, np. ospa, tyfus czy odra. Niektórzy naukowcy uważają, że prawie każdy człowiek przejawia tendencje trypofobiczne, choć może nie być ich świadomy.

Według medyków poczucie niekontrolowanego strachu i obrzydzenia wśród trybofobików jest spowodowane również:

• widokiem dziur na powierzchni skóry (np. trądziku, blizn, otwartych porów),

• widokiem dziur na roślinach – glonach, koralowcach,

• nieregularnymi kształtami produktów spożywczych (np. owocu granatu, plastra miodu, chleba).

Zgodnie z nowoczesnymi trendami nieregularne, dziurawe kształty nie wpisują się w estetykę i atrakcyjność, co również może być przyczyną obrzydzenia wśród osób mierzących się z trypofobią.

Jak leczyć trypofobię?

Skoro trypofobia nie została sklasyfikowana jako zaburzenie psychiczne, czy da się ją oswoić? Psychoterapeuci stosują bardzo podobne metody, jak w przypadku leczenia innych fobii. Jedną z najczęstszych stosowanych jest terapia ekspozycyjna.Polega ona na stopniowej, systematycznej i powtarzalnej prezentacji obrazów wywołujących strach. Dzięki temu mózg przestaje postrzegać je jako zagrożenie i pozwala się uspokoić. Metoda ekspozycji jest dość skuteczna, aczkolwiek najmniej tolerowana przez pacjentów, dlatego naukowcy pracują nad nowymi technikami radzenia sobie z trypofobią.

W niektórych przypadkach warto zastosować techniki relaksacyjne. Wykonywanie głębokich oddechów sprawi, że poczujemy się odprężeni i spokojniejsi. Najważniejsze jest, aby robić to powoli, wdychając powietrze nosem, wydychając ustami. Pomocne przydają się wizualizacje. Jeżeli spojrzymy na obraz, który wywołuje u nas niepokój, warto w tym samym momencie wyobrazić sobie przyjemne miejsce lub sytuację, dzięki której jesteśmy spokojniejsi. Ta metoda jest również skuteczna w przypadku silnego stresu czy ataków paniki.

Terapeuci niekiedy polecają pacjentom zmianę trybu życia po to, aby nauczyli się w szybki sposób panować nad stresem i lękami. Choć możesz w to nie wierzyć, zbilansowana dieta i odpowiednio długi sen potrafią skutecznie obniżać redukcję stresu. Jeżeli dołożysz do tego ćwiczenia wyciszające, takie jak joga lub medytacja, jest duża szansa, że poradzisz sobie z każdym bodźcem wywołującym niepokój.