Wanilia – jej właściwości i praktyczne sposoby, jak jej używać
Wanilia nie tylko wzbogaca smak deserów, lecz także pomoże ci odprężyć się po ciężkim dniu i podkręcić atmosferę w sypialni. Sprawdź, jak możesz wykorzystać wanilię na co dzień.
Jak rośnie wanilia?
Czarne podłużne laski wanilii to nic innego, jak owoce wanilii płaskolistnej (Vanilla planifolia) – pnącza z rodziny storczykowatych (Orchidaceae). Wanilia oryginalnie pochodzi z Ameryki Środkowej i Południowej. Nadal jest uprawiana głównie w tym rejonie, choć została sprowadzona również do innych krajów leżących w klimacie tropikalnym, np. Indonezji, Madagaskaru czy Sri Lanki.
Wanilia zawiera ok. 1–3% waniliny – aldehydu charakteryzującego się specyficznym ostrym zapachem. To właśnie woń waniliny kojarzy nam się ze słodkim waniliowym aromatem ciasteczek, lodów i kremów. Wanilia zawdzięcza swój bukiet zapachowy również dodatkowi wielu alkoholi i estrów aromatycznych. Ale czy w cukrze wanilinowym znajduje się prawdziwa wanilia?
Cukier wanilinowy
Wanilina, którą znajdziemy w cukrze wanilinowym i aromatach wanilinowych, zawiera zazwyczaj syntetyczną wanilinę, która ma taką samą budowę, jak jej naturalny odpowiednik (aldehyd 4-hydroksy, 3-metoksy benzoesowy), lub etylowanilinę. Przyczyną takiego działania są ogromne różnice w kosztach – kilogram sztucznej waniliny to wartość 12–15 USD (ok. 50 zł), podczas gdy tej pozyskanej z naturalnej wanilii ok. 4000 USD (14750 zł). Etylowanilina to syntetyczna substancja mająca czterokrotnie bardziej intensywny smak niż wanilina, co czyni ją nader atrakcyjną pod względem ekonomicznym.
Smak prawdziwej wanilii
Producenci, którzy używają w swoich produktach prawdziwej wanilii, zazwyczaj informują o tym konsumenta na opakowaniu (w końcu słono za wanilię płacą!). Jeśli zależy ci na głębokim smaku wanilii (np. do budyniu, kremu lub lodów), najlepiej kupić laskę wanilii, przeciąć wzdłuż i dodać do deseru wyjęte ze środka czarne ziarenka. Jeśli gotujesz potrawę, dodaj pozostałą laskę do garnka i wyjmij ją po zakończeniu gotowania. Wtedy laska również odda swój aromat.
Właściwości wanilii
Na poprawę samopoczucia
Wanilia ma działanie odstresowujące, poprawia samopoczucie, łagodzi lęk, niweluje zmęczenie i poczucie zniechęcenia. Mieszkańcy Ameryki Środkowej używali wanilii w celach leczniczych na długo zanim została sprowadzona do innych krajów. Wanilia jest również dobrym środkiem na pobudzenie apetytu i poprawę trawienia. Świetnie komponuje się z mlekiem lub alkoholem, będzie zatem dobrym dodatkiem do domowych nalewek. Możesz też dodać odrobinę wanilii do mleka z miodem do picia przed snem w celu lepszego odprężenia.
Skuteczny afrodyzjak
Wanilia nie tylko poprawia samopoczucie, lecz także jest znanym od wieków afrodyzjakiem pochodzenia roślinnego. Wspomaga krążenie krwi, podnosi libido oraz ma działanie stymulujące i nasilające erekcję. To wszystko z powodu fitoferomonów – substancji zapachowych, które pozytywnie wpływają na aktywność seksualną. Możesz przygotować waniliowy olejek do masażu, który wykorzystasz podczas gry wstępnej. W tym celu zmieszaj dwie łyżki oleju bazowego, np. kokosowego, migdałowego, sezamowego (odpowiedni będzie również kuchenny rafinowany olej słonecznikowy) z pięcioma kroplami olejku waniliowego. Innym sposobem jest zapalenie świeczki zapachowej – pod wpływem ciepła aromat będzie stopniowo się uwalniał.
Delikatność i słodycz
Zmielona laska wanilii bywa ciekawym dodatkiem w herbatkach ziołowo-owocowych. Nie tylko ma za zadanie podkreślić smak i zapach naparu, ale okazuje się, że wykazuje też właściwości słodzące.Wanilia jest bardzo delikatną przyprawą. Ze względu na jej niedrażniące właściwości można doprawiać nią potrawy w dietach lekkostrawnych i papkowatych. Sprawdzi się także przy problemach z wątrobą.
Wanilia w kuchni
Wanilia jest przede wszystkim idealnym składnikiem deserów. Domowe lody, krem w wersji solo lub do tortu, prawdziwy budyń ze skrobi ziemniaczanej z dodatkiem żółtek i masła, panna cotta, waniliowy kajmak do naleśników… Pomysłów jest nieskończenie wiele. Jeśli jeszcze nie próbowałeś prawdziwej wanilii, czas odkryć nowy wymiar smaku. Łyżki w dłoń i do dzieła!
Przepis na budyń z prawdziwą wanilią
3 szklanki mleka
3 żółtka
laska wanilii
2 czubate łyżki skrobi ziemniaczanej (45–50 g)
łyżka prawdziwego masła
4 łyżki cukru
Przetnij wzdłuż laskę wanilii i wyjmij z niej ziarenka. Włóż do granka ziarenka, laskę wanilii, masło i dwie szklanki mleka i zagotuj.
W misce umieść skrobię, cukier, żółtka i pozostałe mleko. Wymieszaj trzepaczką lub zmiksuj na gładką masę.
Gdy mleko w garnku zacznie się gotować, wyjmij laskę wanilii. Zdejmij garnek z palnika i cały czas mieszając, dolewaj powoli masę z miski. Gdy wszystko się połączy, umieść z powrotem garnek na palniku i cały czas mieszaj. Zagotuj.
Przelej budyń do salaterek.
Smacznego!
- A. Adamczak i in., Skład herbatek owocowych dostępnych na polskim rynku artykułów spożywczych, „Postępy Fitoterapii” 4/2015, s. 216–222.
- R. Balwierz i in., Afrodyzjaki w tradycyjnej kuchni śląskiej. Zapomniana legenda?, „Bromatologia i chemia toksykologiczna” 2016, t. XLIX, nr 4, s. 809.
- W. Kudełka, A. Kosowska, Składniki przypraw i ziół przyprawowych determinujące ich funkcjonalne właściwości oraz ich rola w żywieniu człowieka i zapobieganiu chorobom, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie” 2008, nr 781, s. 83–111.
- A. Orkusz, L. Bogacz-Radomska, Znaczenie przypraw w żywieniu człowieka, „Nauki inżynierskie i technologie” 2017, t. 4, s. 55–65.
- A. Jedlińska, Właściwości fizyczne waniliowych aromatów proszkowych o zr óżnicowanym składzie chemicznym części aromatycznej, „Nauki inżynierskie i technologie” 2013, t. 9, s. 53–66.
- Medycyna dawna i współczesna Dr Henryk Różański, Wanilia a samopoczucie (Vanilla), https://rozanski.li/291/wanilia-a-samopoczucie-vanilla-3/, dostęp: 21.05.2021.
- K. Kmieć, Rośliny przyprawowe – rośliny lecznicze jako motyw ekslibrisu, „Analecta” 2004, t. XIII, s. 221–239.
Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych w Welbi należy skonsultować ich treść z lekarzem. Welbi dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów był najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.