Grypa żołądkowa – jak ją rozpoznać i odróżnić od zatrucia?

Grypa żołądkowa – jakie są jej przyczyny?

Grypa żołądkowa, nazywana też grypą jelitową lub jelitówką, jest to wirusowe zakażenie układu pokarmowego. Infekcję wywołują najczęściej norowirusy, rotawirusy, sapowirusy lub adenowirusy. Szczyt zachorowań na grypę żołądkową przypada na miesiące zimowe od stycznia do marca.

Według danych Centrum Zwalczania i Zapobiegania Chorobom za największą grupę zachorowań odpowiadają norowirusy. Są one przyczyną aż 96% zakażeń jelitowych [1]. Patogeny atakują dorosłych i dzieci. Norowirusy cechuje wysoka odporność na czynniki środowiskowe (w stanie zamrożenia mają zdolność przetrwania kilku lat), a także na większość stosowanych detergentów. Sprawia to, że norowirusy stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia człowieka. Patogen prowadzi do zbiorowych zachorowań, szczególnie w dużych i zamkniętych skupiskach, np. w przedszkolach, szkołach, szpitalach. Na drugim miejscu pod względem wysokiej zakaźności sytuują się rotawirusy, które głównie atakują dzieci w wieku od 6 do 24 miesięcy. 

Drogi zakażenia wirusami grypy żołądkowej

Do zakażenia dochodzi poprzez bezpośredni kontakt z osobą zakażoną i pośrednio, poprzez kontakt z przedmiotami codziennego użytku, w tym z żywnością, których dotykali chory lub nosiciel. Do przeniesienia patogenu na produkty żywnościowe może dojść także na wszystkich etapach produkcji, pakowania i transportu. Źródłem wirusów bywa woda. Ryzyko zachorowania istnieje także po spożyciu produktów przetworzonych i gotowych do spożycia. W takich przypadkach namnażaniu wirusa sprzyja brak dodatkowej obróbki termicznej i dodawanie do żywności gotowych sosów.

Objawy grypy żołądkowej u dorosłych

Wirusy po wniknięciu do organizmu umiejscawiają się w błonie śluzowej jelita cienkiego, gdzie zaburzają procesy wchłaniania. Pierwsze objawy zakażenia pojawiają się od 12 do 48 godzin od przeniknięcia wirusów. Najczęstszym objawem grypy żołądkowej jest wodnista biegunka, która występuje u około 75% pacjentów. Częstymi objawami są również chlustające wymioty, które pojawiają się u około 45% chorych. Około 35% osób z grypą żołądkową zgłasza bóle brzucha [1]. Każda z tych dolegliwości utrzymuje się wiele godzin i może ulegać nasileniu, co powoduje osłabienie, brak energii, senność, bóle głowy, dreszcze, bóle mięśniowe. Rzadkim objawem grypy żołądkowej u dorosłych jest gorączka. Jeśli osoba zakażona nie choruje na schorzenia przewlekłe, zakażenie wirusowe zwykle ustępuje samoistnie po kilku dniach. W razie gdyby objawy nie ustąpiły, należy skonsultować się z lekarzem rodzinnym.

• Sprawdź, o czym może świadczyć silny i nagły postępujący ból brzucha, tzw. ostry brzuch.

Objawy grypy żołądkowej u dzieci

Objawy grypy żołądkowej u małych dzieci pojawiają się w ciągu 48 godzin od zakażenia. Do najczęściej obserwowanych dolegliwości należą: obfita i wodnista biegunka, wymioty i nudności. Grypa żołądkowa u dzieci przebiega wraz z gorączką. Skonsultuj się z pediatrą, aby zmniejszyć ryzyko powikłań tej choroby u dziecka.

• Dowiedz się, czego objawem może być ból brzucha u dziecka bez innych objawów.

Czy grypa żołądkowa może być niebezpieczna?

Grypa żołądkowa jest infekcją, która w większości przypadków przebiega łagodnie. Zakażenie może przybrać ciężki przebieg u pacjentów podwyższonego ryzyka, tj. u dzieci, osób starszych, z obniżoną odpornością i chorujących przewlekle. W ich przypadku niebezpieczeństwo stwarzają wymioty wraz z biegunką. Jeśli się długo utrzymują i nasilają, zwiększają ryzyko szybko postępującego odwodnienia. W takich przypadkach niezbędna jest konsultacja z lekarzem rodzinnym, pediatrą lub lekarzem prowadzącym leczenie w chorobach przewlekłych.

Jak długo trwa grypa żołądkowa?

Grypa żołądkowa, chociaż ma uciążliwy przebieg, trwa krótko. Objawy u osób dorosłych ustępują najczęściej w ciągu 1 do 3 dni. U dzieci objawy grypy żołądkowej utrzymują się od 3 do 8 dni, następnie mijają samoistnie. Pacjenci, u których grypa żołądkowa ma ciężki przebieg i którzy wymagają hospitalizacji, zdrowieją po mniej więcej tygodniu.

• Przeczytaj też, co jeść przy jelitówce.

Grypa żołądkowa czy zatrucie – jak je odróżnić?

Podstawową różnicą pomiędzy grypą żołądkową a zatruciem pokarmowym jest czynnik sprawczy i czas pojawienia się pierwszych objawów. W przypadku jelitówki mamy do czynienia z zakażeniem wirusowym, które rozwija się do 48 godzin od wniknięcia patogenu do organizmu. Natomiast przyczyną zatrucia pokarmowego są bakterie i ich toksyny, które dostały się do organizmu wraz z pożywieniem. Objawy zatrucia pojawiają się po mniej więcej 6 godzinach od spożycia pokarmu. Zatrucie pokarmowe od grypy żołądkowej różni także znacznie cięższy przebieg i mnogość uciążliwych objawów. Nie tylko wywołuje ono wymioty i biegunkę, ale wzmaga pragnienie, powoduje silne uczucie suchości w ustach, zawroty głowy, przyspieszone tętno. W przebiegu zatrucia pokarmowego zmniejsza się ilość wydalanego moczu, który zmienia barwę na ciemną.

Grypa żołądkowa bez biegunki i wymiotów?

Grypa żołądkowa może przebiegać bez biegunki lub bez wymiotów. Rodzaj i nasilenie objawów zależy od ogólnego stanu zdrowia, reakcji układu odpornościowego i rodzaju wirusa, który przeniknął do organizmu. Jeśli jednak przez wiele dni dokuczają Ci nasilające się nudności (bez wymiotów i biegunki), warto skonsultować ten stan z lekarzem, gdyż objaw ten może sugerować inne choroby, np. nieżyt żołądka, nietolerancje pokarmowe, refluks.

Jak długo chory zaraża grypą żołądkową?

Ozdrowieniec wydala wirusy wraz z kałem przez kolejne 2 tygodnie od momentu ustąpienia objawów. Oznacza to, że w tym czasie może przyczyniać się do rozprzestrzeniania wirusa na inne osoby i powierzchnie. Z powodu wysokiej zakaźności konieczne jest izolowanie chorych do czasu całkowitego ustąpienia wszystkich objawów, a następnie przestrzeganie zasad higieny osobistej.

• Dowiedz się, kiedy zbadać kał na pasożyty.