Kalkulator BMI

Z najnowszych badań przeprowadzonych przez magazyn „Scientific Reports” wynika, że ponad 60% polskiego społeczeństwa nie potrafi prawidłowo określić swojego BMI. Ale nie każdy musi przecież pamiętać matematyczny wzór na jego obliczenie – wystarczy skorzystać z kalkulatora BMI, który nie tylko określi aktualną wartość indywidualnego body mass index, lecz także wskaże normy, które świadczą o niedowadze, wadze prawidłowej, nadwadze oraz otyłości. Wśród badanej grupy Polaków znajduje się wiele osób, które ważą zbyt dużo. Świadomość na temat norm zdrowotnych to często pierwszy krok w stronę wypracowania lepszych nawyków żywieniowych.

Czym jest wskaźnik BMI?

Wskaźnik BMI został opracowany już w XIX w. za sprawą belgijskiego uczonego Adolfa Quateleta, który w swojej pracy badawczej szukał przyczyn zgonów oraz czynników, które mają na nie największy wpływ. Dostrzegł on zależność między wysokością a masą ciała, i w ten sposób powstał współczynnik Quateleta, który w latach 70. XX stulecia zmienił nazwę na BMI (ang. body mass index) i stał się międzynarodowym standardem w określaniu prawidłowej masy ciała. Warto wspomnieć, że dotyczy on wyłącznie osób dorosłych. W przypadku dzieci analogiczne normy określane są za pomocą siatek centylowych, które powinny być skrojone na miarę konkretnej populacji (np. dzieci w niektórych strefach klimatycznych są wyższe lub niższe od ogólnie przyjętych norm). Obliczanie BMI jest ważne również z tego powodu, że pomaga ocenić realne ryzyko wystąpienia chorób i dolegliwości związanych bezpośrednio z otyłością. Należą do nich m.in.: cukrzyca typu II, miażdżyca, choroba niedokrwienna serca, zawał serca.

Wzór – jak obliczyć BMI?

BMI można obliczyć samodzielnie, stosując prosty wzór matematyczny. Należy podzielić liczbę kilogramów masy ciała przez wysokość ciała (wyrażoną w metrach) podniesioną do kwadratu. W niektórych krajach anglojęzycznych wagę określa się w funtach (Ib), a wysokość ciała w calach. W tym przypadku wzór na obliczenie BMI nieco zmienia kształt, tj. wagę ciała wyrażoną w funtach trzeba podzielić przez wzrost (określony w calach) podniesiony do kwadratu. Otrzymany rezultat trzeba dodatkowo pomnożyć przez 703.

Obliczeń nie trzeba wykonywać samodzielnie. Kalkulator BMI to wygodne narzędzie internetowe, w którym oczekiwany wynik pojawia się po wprowadzeniu kilku danych: płci, wagi i wzrostu. W ciągu zaledwie kilku chwil można poznać swój wskaźnik masy ciała oraz dowiedzieć się więcej na temat działań, które pomogą utrzymać lub zoptymalizować aktualny stan rzeczy (np. dieta odżywcza, zbilansowana lub odchudzająca).

Normy BMI

Wynik otrzymany za pomocą kalkulatora BMI trzeba właściwie zinterpretować. Normy BMI dzielą wagę ciała na 8 kategorii. Należą do nich:

• wygłodzenie – to wskaźnik BMI poniżej 16. Może on oznaczać niedożywienie, odwodnienie, a oprócz tego wskazywać na zaburzenia odżywiania, takie jak anoreksja czy bulimia;

• wychudzenie – osoby wychudzone otrzymają wynik 16–16,99;

• niedowaga – wynik w granicach 17–18,49 wskazuje, że do prawidłowej masy ciała brakuje kilku kilogramów;

• prawidłowa masa ciała – wynik pomiędzy 18,5 a 24,99 oznacza, że nie trzeba stosować diet redukcyjnych, a ryzyko wystąpienia chorób, takich jak miażdżyca czy cukrzyca typu II jest minimalne;

• nadwaga – BMI między 25 a 29,99 oznacza, że najwyższa pora zmienić nawyki żywieniowe i przejść na dietę redukcyjną. Warto też skonsultować się z dietetykiem, który pomoże prawidłowo obliczyć zapotrzebowanie kaloryczne i ułoży jadłospis. Aby zoptymalizować efekt, warto dodać do diety aktywność fizyczną, dostosowaną do kondycji stawów;

• otyłość I stopnia – to wynik pomiędzy 30 a 34,99. Ryzyko wystąpienia chorób związanych ze zbyt wysoką masą ciała jest tu określone jako wysokie;

• otyłość II stopnia – to BMI w przedziale 35–39,99. Szansa na wystąpienie groźnych chorób jest już bardzo wysoka;

• otyłość III stopnia – wskazuje na nią każdy wynik powyżej 40, który oznacza ekstremalne ryzyko wystąpienia zawału serca, udaru mózgu lub miażdżycy.

BMI a wiek

Co prawda wskaźnik BMI uwzględnia jedynie wzrost i masę ciała, jednak wiek również ma tu znaczenie. Wraz z upływem lat wskaźnik optymalnej wagi nieco się zmienia. Np. osoby w przedziale wiekowym 19–24 powinny znajdować się w węższym przedziale liczbowym, wynoszącym 19–24. Natomiast w przypadku osób starszych normy są nieco łagodniejsze, tj. wynoszą 24–29. W przypadku ludzi młodych taki wynik oznaczałby nadwagę. Skorygowane normy dostosowane do wieku według źródła: Grimm i inni, Żywienie. Atlas i podręcznik, wyd. Wyd. 1 pol., Wrocław: Elsevier Urban & Partner, 2012.

BMI a płeć

Większość kalkulatorów BMI uwzględnia kryterium płci. Przyczyna leży w tym, że organizm kobiety różni się od ciała mężczyzny pod dość istotnymi aspektami. Wystarczy wspomnieć, że kobieta ma statystycznie więcej tkanki tłuszczowej (20–28%) niż mężczyzna (13–20%). Panowie przeważnie górują nad paniami pod względem masy mięśniowej i kostnej, natomiast ciało kobiety ma większą skłonność do zatrzymywania wody, np. w określonych momentach cyklu miesiączkowego.

BMI – wątpliwości

Obliczanie BMI pomaga w określeniu pewnych standardów, jednak sama metoda nie jest wolna od niedoskonałości. Wynika to z faktu, że każdy człowiek jest inaczej zbudowany – wynik powyżej normy nie musi wcale oznaczać ryzyka dla zdrowia, a osoba o prawidłowym BMI może zachorować na miażdżycę. Na przykład kobieta o szczupłej sylwetce i bardzo grubej warstwie tkanki tłuszczowej na brzuchu zobaczy na kalkulatorze BMI prawidłowy wynik. Jednak z powodu otyłości brzusznej jest narażona na różne komplikacje zdrowotne. I przeciwnie – kobieta, która ma optymalny poziom tkanki tłuszczowej, może martwić się zbyt wysokim wskaźnikiem BMI. Często wynika on np. z zatrzymywania nadmiernej ilości wody (może być to nawet kilka kilogramów) w organizmie. Z tego powodu lekarze i dietetycy traktują wskaźnik BMI jako pewien standard, który powinien zostać uzupełniony o indywidualną ocenę stanu zdrowia danej osoby oraz o dodatkowe badania.