Czym jest półpasiec i jak go leczyć? Charakterystyka choroby oraz potencjalne powikłania

Czym jest półpasiec?

Półpasiec to choroba zakaźna, będąca nawrotem ospy wietrznej. Może na niego zachorować każdy, ale najbardziej narażeni są ci, którzy nie mieli styczności z wirusem w dzieciństwie. Podatne na zachorowanie są też osoby chore przewlekle, u których wadliwie działa system odpornościowy. Jeśli często przechodzisz różne infekcje, jesteś tym bardziej narażony na półpaśca.

Półpaśca wywołuje ten sam wirus, co ospę wietrzną. Jest to Varicella Zoster Virus, który po pierwszym zakażeniu pozostaje w naszych organizmach w utajonej postaci. Przy obniżonej odporności potrafi się reaktywować, czego efektem jest ponowne zachorowanie. Półpasiec ma o wiele cięższy przebieg aniżeli ospa i wymaga leczenia farmakologicznego. Brak terapii może skutkować powikłaniami groźnymi dla zdrowia i życia chorego. Półpasiec u dzieci występuje rzadko. Są to sporadyczne przypadki. Niezależnie od wieku chorobę trzeba leczyć.

Jak wygląda półpasiec? Czy jest zaraźliwy?

Objawy półpaśca nie są szczególnie specyficzne. Choroba zaczyna się od uporczywego, piekącego bólu po jednej stronie ciała, a także:

• drętwienia,

• świądu

• mrowienia.

Charakterystyczna wysypka pojawia się dopiero po 3–4 dniach od momentu wystąpienia pierwszych objawów. Trwa ona kilka lub kilkanaście dni, zanim zastąpią ją strupy. Zmiany skórne powstają jeszcze przez mniej więcej tydzień, a ustępują dopiero po blisko miesiącu. Skóra wokół pęcherzy i strupów jest zaczerwieniona i mocno podrażniona, boli.

Półpaścem możesz zarazić się przez bezpośredni kontakt z chorym (to najczęstsza droga zakażenia). Jesteś na niego bardziej podatny, jeśli w dzieciństwie nie przechodziłeś ospy wietrznej. Pamiętaj też, że osoba z półpaścem nie zaraża dopiero wtedy, gdy na jej ciele pojawią się strupy. Do tego momentu powinna zachować ostrożność, aby nie rozprzestrzeniać choroby.

Półpasiec – odmiany kliniczne i powikłania

Półpasiec lokalizuje się głównie na plecach, ale nie jest to regułą. W medycynie istnieje kilka odmian klinicznych tej choroby; każda z odmiennym wpływem na stan zdrowia. Zdarzają się następujące postaci:

• półpasiec uogólniony – nazywa się go rozsianym, ponieważ wykwity pojawiają się na całym tułowiu. Występuje zwykle u osób ze znacznie obniżoną odpornością, cierpiących z reguły na poważne schorzenia przewlekłe;

• półpasiec krwotoczny – jego objawem są wylewy do skóry, które dla chorego mogą być bardzo bolesne;

• półpasiec zgorzelinowy – pęcherzyki półpaśca zamieniają się w bolesne owrzodzenia;

• półpasiec oczny – jest jedną z ciężkich odmian półpaśca, który atakuje nerw trójdzielny. Zmiany mogą wtedy obejmować czoło, powieki, a także spojówkę i rogówkę oka. W tej postaci istnieje duże ryzyko trwałego uszkodzenia wzroku;

• półpasiec uszny – obejmuje małżowinę uszną, skórę za małżowiną, przewód słuchowy, a nawet błonę bębenkową. Konsekwencją tej postaci może być uszkodzenie słuchu, a także obwodowe porażenie nerwu twarzowego.

Jeśli podejrzewasz u siebie tę chorobę, koniecznie zgłoś się do lekarza.

Diagnostyka i leczenie półpaśca

Rozpoznawaniem półpaśca zajmuje się dermatolog. Możesz też udać się do lekarza rodzinnego. Specjalista zaleci ci leki przeciwwirusowe. Wspomagająco możesz stosować też preparaty przeciwbólowe i przeciwświądowe. Inne leki wdraża się, gdy półpasiec ma ciężki przebieg. Wtedy możesz dostać kortykosteroidy lub karbamazepinę, którą stosuje się przy bolesnej neuralgii (nerwobólu wywołanego podrażnieniem nerwów) nerwu trójdzielnego. Karbamazepina wyciszy cię i sprawi, że ból będzie mniej dokuczliwy.

Jeśli faktycznie podejrzewasz u siebie półpasiec, zgłoś się do lekarza. Na pewno nie lecz się na własną rękę, ponieważ grozi to poważnymi powikłaniami, np. utratą wzroku czy słuchu, poważnymi stanami zapalnymi mózgu, zwłaszcza opon mózgowo-rdzeniowych. Jeśli nie wyleczysz choroby do końca, możesz mieć trwałe uszkodzenia twarzy, w tym rogówki, oraz owrzodzenia pozostawiające blizny. Jest to bardzo poważna i zaraźliwa choroba, dlatego nie wolno ci jej lekceważyć.

1. M. M. Bujnowska-Fedak, P. Węgierek, Pacjent z półpaścem w praktyce lekarza rodzinnego, Forum Medycyny Rodzinnej, 2018, tom 12, nr 3, 107–114.