Ropień okołomigdałkowy – przyczyny powstawania, objawy, sposoby leczenia

Co to jest ropień okołomigdałkowy?

Ropień okołomigdałkowy powstaje na skutek gromadzenia się mętnej, lepkiej, gęstej ropy w przestrzeni między takimi strukturami, jak torebka migdałka i powięź, czyli błona, która pokrywa boczną część gardła. Najczęściej stwierdza się występowanie pojedynczego ropnia okołomigdałkowego. Zmiany obustronne należą do rzadkości. 

Z uwagi na miejsce występowania wyróżnia się następujące rodzaje ropni okołomigdałkowych:

• ropień przednio-górny – zmiana lokalizuje się na granicy podniebienia miękkiego i łuku przedniego (podniebienno-językowego), migdałek przemieszczony jest ku dołowi i tyłowi. To najczęściej występująca postać ropnia okołomigdałkowego – stanowi około 80% przypadków;

• ropień tylno-górny – zmiana lokalizuje się w górnej części łuku tylnego (podniebienno-gardłowego). Ropień wypycha migdałek do przodu. To druga najczęściej występująca postać ropnia okołomigdałkowego – zmiany stanowią około 15% przypadków;

• ropień dolny – zmiana wypycha migdałek do góry. Ta postać stanowi około 4% przypadków;

• ropień zewnętrzny – zmiana wypycha migdałek do linii środkowej. Stanowi około 1% przypadków;

• ropień wewnątrzmigdałkowy – zmiana rozwija się w środku migdałka. Występuje bardzo rzadko.

Jakie są przyczyny ropnia okołomigdałkowego?

Ropień okołomigdałkowy stanowi najczęstsze powikłanie anginy, czyli ostrego zapalenia migdałków podniebiennych i błony śluzowej gardła. To choroba bakteryjna, wywoływana przez bakterie paciorkowce β-hemolizujące z grupy A. Objawy ropnia zazwyczaj pojawiają się podczas anginy lub kilka dni po niej. Inną możliwą przyczyną ropnia okołomigdałkowego jest zapalenie gruczołów śluzowych Webera, które występują na bocznej części języka. W mniej więcej połowie przypadków za powstanie ropnia okołomigdałkowego odpowiadają bakterie beztlenowe. Średnio 25% zmian wywołanych zostało przez zakażenie bakteriami tlenowymi lub ma mieszaną florę. Ropnie okołomigdałkowe cechują się tendencją do nawrotów na poziomie 13%.

Ropień okołomigdałkowy – objawy

Ropień okołomigdałkowy objawia się poprzez:

• ból gardła, odczuwany szczególnie po stronie ropnia;

• asymetrię migdałków;

• silnie obrzęknięte, zaczerwienione, uwypuklone gardło po stronie ropnia;

• zmianę położenia języczka (przesunięty w kierunku zdrowego migdałka), który dodatkowo bywa obrzęknięty;

• wzmożone ślinienie się;

• odynofagię (bolesne połykanie);

• otalgię (ból ucha);

• dysfagię (trudne przechodzenie pokarmu z jamy ustnej do kolejnych odcinków przewodu pokarmowego);

• szczękościsk;

• bolesne powiększenie okolicznych węzłów chłonnych;

• cuchnący oddech.

W ropniu okołomigdałkowym niekiedy dochodzi do zmiany głosu (mowy gardłowej), pojawienia się nalotu na języku czy zaburzeń oddychania. Dodatkowo chorobie towarzyszą objawy typowe dla infekcji, takie jak: podwyższona temperatura ciała, osłabienie, pogorszenie stanu ogólnego. Obserwuje się je też w przebiegu ropni skórnych, płuc, mózgu i w innych lokalizacjach.

Na czym polega rozpoznanie ropnia okołomigdałkowego?

Rozpoznanie ropnia okołomigdałkowego można niekiedy postawić na podstawie badania podmiotowego (wywiadu) i przedmiotowego (obrazu klinicznego). Użyteczną metodą w diagnostyce jest USG szyi. Przy braku pewności diagnostycznej lekarz zaleca tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny. Wykonuje się też badanie bakteriologiczne, aby określić rodzaj bakterii, która wywołała chorobę.

Jak można pozbyć się ropnia okołomigdałkowego?

Ropień okołomigdałkowy należy leczyć z uwagi nie tylko na uciążliwe objawy, lecz zwłaszcza na ryzykowne powikłania. Metodą postępowania jest leczenie chirurgiczne. Lekarz może wykonać punkcję. W miejscu największego uwypuklenia nacina ropień, którego jamę codziennie poszerza do momentu całkowitej ewakuacji treści ropnej. Inną metodą leczenia bywa tonsillektomia (całkowite usunięcie migdałków podniebiennych) z ropniem. Wśród wskazań do zabiegu wymienia się zwłaszcza: krwawienie po nacięciu ropnia, brak poprawy po nacięciu ropnia, powikłania ogólne migdałkowopochodne.

W mało zaawansowanych zmianach pozytywne rezultaty przynosi leczenie zachowawcze w postaci antybiotykoterapii i sterydoterapii. Antybiotyk na ropień okołomigdałkowy stosuje się zazwyczaj przez 10–14 dni. Wyłącznie wspomagającą rolę wobec specjalistycznego leczenia odgrywają domowe sposoby na ropień okołomigdałkowy. Jednym z bardziej znanych jest szałwia na gardło. Naparem z ziela płucze się gardło, co działa przeciwzapalnie, antyseptycznie i łagodzi uciążliwe dolegliwości. Rozwiązanie to jest powszechnie stosowane przy zapaleniu gardła.

Skutki uboczne ropnia okołomigdałkowego

Niepodjęcie leczenia ropnia okołomigdałkowego wiąże się z ryzykiem niebezpiecznych dla zdrowia skutków ubocznych. Wśród możliwych powikłań wymienia się:

• ropień zęba;

• ropowicę przestrzeni przygardłowej lub szyi;

• ropne zapalenie ślinianki przyusznej;

• zakrzepowe zapalenie zatoki jamistej lub żyły szyjnej wewnętrznej;

• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.

Rosnący ropień może prowadzić do niedrożności dróg oddechowych. W ciężkich przypadkach nieleczony ropień okołomigdałkowy staje się przyczyną sepsy.