Błona dziewicza – gdzie się znajduje i jak wygląda?

Błona dziewicza – co to jest?

Błona dziewicza (łac. hymen) jest cienkim, delikatnym i elastycznym fałdem błony śluzowej, znajdującym się 1–1,5 cm od wejścia do pochwy. Do jej przerwania może dojść nie tylko w czasie inicjacji seksualnej, lecz także podczas jazdy na rowerze, uprawiania jazdy konnej lub gimnastyki artystycznej. Ginekolodzy przypominają, że kobieta przestaje być dziewicą, gdy odbędzie pierwszy stosunek płciowy, a nie w momencie defloracji, czyli przerwania błony dziewiczej. 

Niektórzy naukowcy twierdzą, że błona dziewicza chroni pochwę przed drobnoustrojami, należy jednak zaznaczyć, że ma ona kilka otworów, co zdaje się przeczyć tej teorii. Większość specjalistów twierdzi, że hymen jest pozostałością po życiu płodowym i nie spełnia żadnej funkcji. Nie chroni przed plemnikami, dlatego jeśli kobieta nie chce zajść w ciążę, powinna wspólnie z partnerem zadbać o antykoncepcję także podczas pierwszego razu. 

Niekiedy błona dziewicza jest na tyle elastyczna, że podczas stosunku rozciąga się, ale nie pęka. Czasami przerwanie błony dziewiczej sprawia lekki ból, może również pojawić się delikatne krwawienie. Zależy to nie tylko od rodzaju hymenu, duże znaczenie ma również to, czy kobieta jest zrelaksowana. 

Jakie są rodzaje błony dziewiczej?

Błony dziewicze różnią się nie tylko kształtem, lecz także grubością i elastycznością. Hymen ma taki sam kolor, jak otaczające tkanki. Powstaje w 5. miesiącu życia płodowego, warto jednak zaznaczyć, że niektóre kobiety rodzą się z bardzo małą błoną dziewiczą, a inne w ogóle jej nie mają. Nie oznacza to jednak, że potrzebują one pomocy medycznej. Na wygląd hymenu wpływają geny, poziom hormonów płciowych, a także ewentualnie przebyte choroby i infekcje.

Po narodzinach otwór (lub kilka otworów) w błonie dziewiczej stopniowo się powiększa, zazwyczaj 1 mm na rok. Niekiedy rozszerza się tak, że ginekolog nie jest w stanie wyczuć błony. Większość kobiet (około 80%) ma błonę dziewiczą półksiężycowatą, co oznacza, że przypomina ona nieregularny okrąg i ma jeden duży otwór. Fałd śluzówki zaczepia tylko połowicznie (zazwyczaj nawet i mniej) o ściankę pochwy, dzięki czemu jej defloracja może przebiec bezobjawowo.

Wyróżniamy też inne rodzaje błony dziewiczej:

• brzeżną – otacza całe wejście do pochwy, ale znajduje się tylko na jej brzegach,

• sitowatą – ma dużo małych otworów na całej szerokości,

• perforowaną – ma mniej otworów, ale za to są one większe,

• strzępiastą – występuje przede wszystkim w dolnej części pochwy, ma nieregularny, strzępiasty kształt,

• z przegrodą – ma ona pasma dodatkowej tkanki przebiegającej przez środek pochwy, tym samym tworzy coś, co przypomina dwa otwory. W takim przypadku krew miesiączkowa wypływa bezproblemowo, ale kobieta nie może korzystać z tamponów i kubeczka menstruacyjnego.

Jak sprawdzić, czy ma się błonę dziewiczą?

Sprawdzenie hymenu najczęściej nie sprawia problemu. Zwykle można go dostrzec po rozchyleniu warg sromowych. Fałd błony śluzowej jest śliski i elastyczny. Zazwyczaj wyczujesz go podczas eksploracji okolic intymnych palcem. Jeśli jednak go nie widzisz, nie ma powodu do niepokoju. Niektóre kobiety rodzą się bez błony śluzowej lub nie zakrywa ona ścian pochwy. W razie wątpliwości możesz zgłosić się do ginekologa, który to sprawdzi.

Błona dziewicza nie zrasta się, ale można ją odbudować poprzez zabieg chirurgiczny. Podczas hymenoplastyki ginekolog zszywa fragmenty hymenu, aby go odtworzyć. Zazwyczaj wykonuje się ją z powodów religijnych i kulturowych. Podjęcie decyzji o zabiegu może też mieć podłoże psychologiczne.

Kiedy błona dziewicza sprawia problem?

U niektórych kobiet błona dziewicza jest tak gruba, że sprawia ból podczas aplikacji tamponu, stosunku i wykonywania badania ginekologicznego. Czasami całkowicie uniemożliwia współżycie. W takiej sytuacji ginekolog może Cię zakwalifikować do hymenotomii, podczas której przecina się lub nacina błonę dziewiczą. Taki zabieg wykonuje się również wtedy, gdy fałd śluzówki całkowicie zasłania otwór pochwy, co uniemożliwia wydostawanie się śluzu i krwi miesiączkowej. 

Gruby fałd błony dziewiczej może przyczynić się do dyspareunii, czyli bolesnego współżycia. Dysfunkcja seksualna niejednokrotnie prowadzi do obniżenia poziomu libido i stanów depresyjnych.

Jak wygląda badanie ginekologiczne dziewicy?

Jak wygląda pierwsza wizyta u ginekologa? Lekarz ogląda zewnętrzne narządy płciowe, po czym może zbadać stan pochwy i ujścia szyjki macicy za pomocą wziernika. Należy zaznaczyć, że w przypadku kobiet, które nie współżyły, używa się mniejszego narzędzia. Wielu lekarzy rezygnuje ze wziernikowania, gdy pacjentka ma błonę dziewiczą, ponieważ może dojść wtedy do jej przerwania. Pacjentkę można zbadać ginekologicznie przez odbyt.

Kiedy powinna odbyć się pierwsza wizyta u ginekologa? Do specjalisty zgłoś się po 12 miesiącach od wystąpienia pierwszej miesiączki. Jeśli nie pojawi się ona po ukończeniu 15. roku życia, wybierz się do ginekologa. Lekarz ustali przyczynę braku miesiączki, a następnie zaproponuje rozwiązanie. Niekiedy dochodzi do zarośnięcia błony dziewiczej, co oznacza, że krew menstruacyjna gromadzi się w pochwie, a później w macicy i jajowodach. Może to wywoływać silne dolegliwości bólowe, a nawet doprowadzić do powstania krwiaka zastoinowego. 

Zastanawiasz się, czy można wykonać cytologię u dziewicy? Obecność hymenu nie jest przeciwwskazaniem do przeprowadzenia badania. Ginekolog używa specjalnego wziernika, aby nie doszło do przerwania błony. Pierwszy wymaz cytologiczny powinien być pobrany u dziewicy do ukończenia 25. roku życia.

U kobiet, które nie współżyły, zazwyczaj wykonuje się USG transrektalne, czyli przez odbyt. W ten sposób eliminuje się ryzyko przerwania błony dziewiczej podczas badania. Warto jednak zauważyć, że ginekolog może wykonać USG dopochwowe (transwaginalne) za zgodą pacjentki, ryzykując przerwanie błony dziewiczej.