Umów teleporadę
Welbi
ZdrowieChoroby 1 min.

Czerwonka bakteryjna – co to za choroba? Przyczyny, objawy, sposoby leczenia

Olga Dąbska16.02.2023Aktualizacja: 08.10.2023

Czerwonka bakteryjna to ostra choroba jelit, która jest wynikiem zakażenia wywołanego pałeczkami Shigella. Szerzy się drogą fekalno-oralną, przez wodę i żywność, ręce lub przedmioty zanieczyszczone kałem. Towarzyszą jej głównie objawy gastryczne, przede wszystkim uporczywa biegunka. Sprawdź, w jaki sposób zapobiegać czerwonce bakteryjnej i na czym polega jej leczenie.


czerwonka-bakteryjna-przyczyny-objawy-leczenie
pixabay.com

Polecane

ugryzienie-biedronki-jak-wyglada-jak-leczyc
Zdrowie
1 min.
Ugryzienie biedronki – jak je rozpoznać? Czy może zagrażać zdrowiu?
02.06.2022
bable-po-oparzeniu-po-ilu-dniach-znikaja-czym-smarowac
Zdrowie
1 min.
Bąble po oparzeniu - po ilu dniach znikają? Czym smarować?
30.07.2021
toczen-na-rekach-co-to-za-choroba
Zdrowie
1 min.
Toczeń na rękach – dowiedz się, czym jest ta choroba
10.05.2022
skurcze-szyi-jakie-sa-przyczyny-co-robic
Zdrowie
2 min.
Skurcze szyi - jakie są przyczyny? Co robić?
24.01.2022
Spis treści
  1. Co to jest czerwonka bakteryjna?
  2. Czerwonka bakteryjna – jak można się zarazić?
  3. Czerwonka bakteryjna – objawy
  4. Czerwonka bakteryjna – leczenie i rozpoznanie choroby
  5. Czerwonka bakteryjna – profilaktyka

Co to jest czerwonka bakteryjna?

Czerwonka bakteryjna to choroba zakaźna, której czynnikiem sprawczym, jak sama nazwa wskazuje, są bakterie. Wywoływana jest przez Gram-ujemne pałeczki z rodzaju Shigella (głównie gatunki S. sonnei, S. dysenteriae, S. flexneri i S. boydii). Stąd też bywa określana szigelozą. Występuje na całym świecie, przy czym w krajach rozwiniętych sporadycznie, a największy odsetek zakażeń obserwuje się w miejscach o niskim standardzie życia i złych warunkach sanitarno-higienicznych. Liczbę zachorowań na czerwonkę bakteryjną szacuje się na 140 milionów rocznie w skali świata, z czego większość to przypadki choroby na kontynencie afrykańskim i azjatyckim.

Czerwonka bakteryjna – jak można się zarazić?

Źródłem chorobotwórczych bakterii z rodzaju Shigella jest człowiek – chory, nosiciel lub ozdrowieniec. Wydala je z kałem przez cały czas trwania choroby i do 3 miesięcy po ustaniu objawów. Czerwonka szerzy się drogą pokarmową – przez spożycie zanieczyszczonych wydalinami zakażonych osób produktów czy wody – lub w wyniku bezpośredniego kontaktu z chorym lub nosicielem patogenu, np. poprzez korzystanie z tych samych przedmiotów codziennego użytku. Dlatego też czerwonka bakteryjna zaliczana jest do tzw. chorób brudnych rąk. Można się nią zarazić również podczas pływania w skażonej wodzie. Dowiedz się więcej na temat innych chorób wywołanych przez bakterie, takich jak botulizm, czy przez pasożyty, takich jak włośnica, które również szerzą się drogą pokarmową.

Czerwonka bakteryjna – objawy

Czerwonka bakteryjna to ostra choroba zakaźna jelit, zwłaszcza jelita grubego. Objawy pojawiają się po około 2–5 dni od kontaktu z czynnikiem zakaźnym. Typowe dolegliwości stanowią uporczywa, wodnista biegunka i śluzowe wypróżnienia. Chory nierzadko ma nudności, wymioty i podwyższoną temperaturę ciała (nawet gorączkę), które utrzymują się przez 5–10 dni. Wraz z zaawansowaniem choroby mogą pojawić się kurczowe bóle brzucha i bolesne parcie na stolec. Intensywna biegunka wiąże się z ryzykiem odwodnienia i zaburzeń równowagi elektrolitowej. W przypadku zakażeń S. dysenteriae i S. flexneri przebieg choroby zazwyczaj jest cięższy – nawet 20 wypróżnień na dobę, jadłowstręt, występowanie krwi i ropy w kale (tworzenie się mikroropni i owrzodzeń w jelicie grubym), przyspieszony oddech i czynność serca, suchość błony śluzowej jamy ustnej i skóry, obniżone ciśnienie tętnicze. U osób starszych, z obniżoną odpornością, niedożywionych i dzieci choroba może przybrać cięższą postać. Towarzyszą jej wówczas dolegliwości ze strony wielu układów, m.in. zapalenie stawów, zespół hemolityczno-mocznicowy, zapalenie spojówek i  rogówki, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. Możliwe są także przypadki skąpoobjawowe czy przejście zakażenia w stan przewlekły, w którym objawy utrzymują się przez kilka miesięcy.

Czerwonka bakteryjna – leczenie i rozpoznanie choroby

Rozpoznanie czerwonki bakteryjnej na podstawie badania podmiotowego (szczegółowego wywiadu z chorym) i przedmiotowego (stwierdzenia charakterystycznych objawów klinicznych) jest niemożliwe z uwagi na zbliżony obraz innych biegunek infekcyjnych. Diagnoza opiera się przede wszystkim na stwierdzeniu czynnika zakaźnego. Konieczna jest izolacja pałeczek Shigella z kału lub wymazu z odbytu. W Polsce istnieje obowiązek zgłaszania zachorowań na czerwonkę bakteryjną do stacji sanitarno-epidemiologicznych.

Leczenie tej choroby zakaźnej jelit opiera się głównie na farmakoterapii. Wykorzystywane są chemioterapeutyki doustne – podstawowym lekiem jest nifuroksazyd. Jest to środek o działaniu przeciwbakteryjnym dla osób dorosłych i dzieci od 7. roku życia. Choremu podawane są antybiotyki i inne chemioterapeutyki – zazwyczaj cefalosporyny III generacji, fluorochinolony. Konieczne jest wyrównywanie zaburzeń gospodarki wodno-elektrolitowej. Wykorzystywane są do tego płyny wieloelektrolitowe podawane pozajelitowo (dożylnie). Są bogate m.in. w sód, potas, wapń i magnez. Służą minimalizacji objawów odwodnienia i zapobieganiu rozwojowi wstrząsu hipowolemicznego. Według zaleceń Amerykańskiego Towarzystwa Gastroenterologicznego probiotyków nie powinno się podawać rutynowo w leczeniu ostrej biegunki infekcyjnej u dorosłych. U dzieci natomiast rekomenduje się zastosowanie Saccharomyces boulardii lub Lactobacillus rhamnosus GG, ponieważ badania wskazują, że probiotyki te powodują skrócenie czasu trwania biegunki średnio o 1 dzień. Funkcjonowanie przewodu pokarmowego wraca do normy w ciągu kilku tygodni. Przez ten czas zaleca się łatwostrawną dietę. Należy podkreślić, iż nieleczona czerwonka bakteryjna prowadzi do śmierci.

Czerwonka bakteryjna – profilaktyka

Zapobieganie czerwonce bakteryjnej skupia się przede wszystkim na przestrzeganiu zasad higieny osobistej – ważne jest częste mycie rąk. Należy zachowywać także higienę żywności – dokładnie myć warzywa i owoce przed spożyciem, w krajach o wyższym ryzyku zakażenia pić wodę butelkowaną lub przegotowaną, poddawać żywność obróbce termicznej. W ramach profilaktyki czerwonki powinna być prowadzona dezynfekcja przedmiotów, które mogą zostać zanieczyszczone bakteriami. Zaleca się bezpieczne usuwanie odpadów i zachowywanie standardów bezpieczeństwa przy produkcji żywności. Niezbędnym elementem profilaktyki jest edukacja zdrowotna społeczeństw. Nie ma licencjonowanej szczepionki przeciw czerwonce bakteryjnej. Prowadzone są badania w tym kierunku. Wymienione czynności mogą obniżyć zachorowalność nie tylko na czerwonkę bakteryjną, ale również na inne choroby biegunkowe.

Źródła
  1. T. Mach, K. Szczeklik, Algorytmy postępowania w ostrej biegunce infekcyjnej, „Zakażenia XXI wieku” 2018, t. 1, nr 5, s. 245–252.
  2. H. Stypułkowska-Misiurewicz, Czerwonka bakteryjna i pełzakowata w Polsce w 2007 roku, „Przegląd Epidemiologiczny” 2009, nr 63, s. 207–2011. 
  3. H. Stypułkowska-Misiurewicz, Czerwonka bakteryjna w 2003 roku, „Przegląd Epidemiologiczny” 2005, nr 59, s. 263–268.
  4. A. Szczeklik, Interna Szczeklika, Medycyna Praktyczna, Kraków 2018.
Author Olga Dąbska picture

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych w Welbi należy skonsultować ich treść z lekarzem. Welbi dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów był najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.

Najchętniej czytane

aloes-na-rany-jak-go-stosowac-co-warto-wiedziec
Zdrowie
1 min.
Aloes na rany - jak go stosować? Co warto wiedzieć?
30.10.2021
oklady-z-zywokostu-na-stawy-ostrogi-jak-zrobic
Zdrowie
2 min.
Okłady z żywokostu - na stawy, ostrogi. Jak zrobić?
24.01.2022
jak-dziala-woda-z-octem-jablkowym-pita-na-czczo
Zdrowie
2 min.
Jak działa woda z octem jabłkowym pita na czczo?
24.01.2022
Wysypka po antybiotyku
Zdrowie
1 min.
Wysypka po antybiotyku – domowe sposoby
03.06.2022
Popularne w kategorii Zdrowie
rumien-nagly-jakie-sa-objawy-u-dzieci-i-doroslych
Zdrowie
1 min.
Czym jest rumień nagły i jakie są jego objawy?
19.05.2021
Konsultacja lekarska online
Konsultacja lekarska online
Alergolog onlineChirurg onlineDermatolog onlineDiabetolog onlineEndokrynolog onlineGastrolog online
arrow-link
Zobacz więcej

Artykuły o zdrowiu

ul. Topiel 12, 00-342, Warszawa
Redakcja WelbiSara Łątkowska - redaktor naczelnyredakcja@welbi.pl

© 2024 Welbi. Wszelkie prawa zastrzeżone.

Regulamin serwisuPolityka prywatnościPolityka cookies

Social media

  • facebook logo
  • instagram logo

Serwis welbi.pl ma charakter edukacyjny, nie stanowi i nie zastępuje porady lekarskiej. Redakcja serwisu dokłada wszelkich starań, aby informacje w nim zawarte były poprawne merytorycznie, jednakże decyzja dotycząca leczenia należy do lekarza. Redakcja i wydawca serwisu nie ponoszą odpowiedzialności wynikającej z zastosowania informacji zamieszczonych na stronach serwisu, który nie prowadzi działalności leczniczej polegającej na udzielaniu świadczeń zdrowotnych w rozumieniu art. 3 ust 1 ustawy o działalności leczniczej.