Włośnica – co to za choroba i jak się jej pozbyć?

Włośnica  – co to jest i kogo dotyczy?

Włośnica, zwana też trichinellozą, to choroba wywołana przez larwy pasożyta o nazwie włosień (Trichinella). Nicień ten występuje w 5 różnych odmianach, a na terenie Polski najczęściej pojawia się włosień kręty (Trichinella spiralis). Występuje w mięsie zwierząt, więc ryzyko zachorowania dotyczy przede wszystkim osób, które spożywają produkty zwierzęce  z niesprawdzonego źródła. 

Larwy dostają się do przewodu pokarmowego i dojrzewają w błonie śluzowej jelita cienkiego. Po krótkim czasie pasożyt wędruje do naczyń krwionośnych i mięśni szkieletowych, gdzie panują bardzo korzystne warunki dla rozwoju pasożytów. Rzadziej osiedlają się w tkankach mięśnia sercowego czy mózgu, a jeśli nawet do tego dojdzie, organizm likwiduje je zwykle w trakcie reakcji zapalnej. Rozwój larw w mięśniach powoduje reakcję obronną układu odpornościowego, jednak konieczne jest szybkie wdrożenie odpowiedniej terapii.

Włośnica  – gdzie występuje?

Włosień występuje przede wszystkim w mięsie chorych świń, koni, dzików, owiec, królików i kóz. W przemyśle spożywczym na terenie Polski obowiązują badania wieprzowiny, dlatego pasożyty pojawiają się w niej bardzo rzadko. Źródłem problemu w naszym kraju jest kłusownictwo, a dokładniej spożywanie mięsa dzików, które nie zostało wcześniej skontrolowane przez weterynarza. Przez takie praktyki dochodzi do nawet kilkunastu epidemii rocznie. 

Włośnica szerzy się zazwyczaj w krajach słabiej rozwiniętych, gdzie nie przywiązuje się zbyt dużej wagi do kontrolowania jakości mięsa. Szacuje się, że choroba ta dotyczy głównie zwierząt hodowlanych na terenie Ameryki Południowej i Azji. Nawet co piąta świnia w Chinach może mieć w sobie niebezpieczne larwy. Problem pogłębia się, jeśli w trakcie przygotowania posiłków nie są zachowywane odpowiednie standardy, np. mięso  jest spożywane na surowo lub obróbka termiczna trwa bardzo krótko.

Włośnica  – jak można się nią zarazić?

Zarażenie włośnicą następuje tylko i wyłącznie poprzez spożycie zainfekowanego mięsa. Aby choroba zaczęła się rozwijać, trzeba zjeść fragment, w którym występują larwy pasożyta. Sprzyja temu nieodpowiednia obróbka termiczna pożywienia, a więc serwowanie niedogotowanych czy nawet surowych potraw. Podobnie jak w przypadku botulizmu, czyli zatrucia jadem kiełbasianym, rozwojowi choroby sprzyja też spożywanie źle zakonserwowanej i zanieczyszczonej żywności, która pochodzi z niesprawdzonych źródeł. Nie istnieje możliwość, aby włosień kręty został przekazany przez człowieka. Dlatego nie trzeba unikać osób dotkniętych tą chorobą. 

Włośnica  – objawy i powikłania

Choroba wywołana przez włosień kręty ma zazwyczaj ciężki przebieg. W początkowej fazie rozwoju włośnica daje podobne objawy jak czerwonka bakteryjna, tj. dolegliwości ze strony układu pokarmowego, takie jak nudności, wymioty, bóle brzucha czy biegunka. Po upływie tygodnia od momentu zakażenia larwy przenikają do krwiobiegu, wywołując szereg objawów. Należą do nich przede wszystkim:

• ogólne osłabienie,

• podwyższona temperatura ciała,

• bóle mięśni i kości,

• bóle głowy,

• nadmierna potliwość,

• dreszcze,

• obrzęki w obrębie twarzy i powiek,

• dolegliwości ze strony układu pokarmowego,

• majaczenie,

• wysypka na skórze, która może przypominać alergię.

Kolejny etap włośnicy polega na osiedlaniu się larw w tkankach mięśniowych. Towarzyszą temu silne bóle mięśni, które można porównać do dolegliwości reumatycznych. Szacuje się, że symptomy powinny ustąpić po ok. 7 tygodniach. U niektórych osób dochodzi do szeregu powikłań, takich jak szczękościsk i porażenie nerwu twarzowego, które skutkują m.in. trudnościami z połykaniem. Nieleczona włośnica może prowadzić do śmierci.

Włośnica  – leczenie

Leczenie włośnicy powinno rozpocząć się jak najwcześniej, zanim pasożyt zdąży osiedlić się w tkance mięśniowej. Chorzy poddawani są hospitalizacji, podczas której wdraża się terapię przyczynową i objawową. Ta pierwsza polega na podaniu środków przeciwpasożytniczych, które hamują rozwój i dalsze rozmnażanie się pasożyta. Równie istotną rolę odgrywa leczenie objawowe, w ramach którego pacjent otrzymuje leki przeciwzapalne. Aby zmniejszyć dolegliwości bólowe, należy także dużo odpoczywać i oszczędzać mięśnie w czasie trwania choroby i w okresie rekonwalescencji. 

Jak zapobiegać włośnicy? 

W zapobieganiu włośnicy kluczowe są działania profilaktyczne. Jeśli chcesz uniknąć tej groźnej choroby, to:

• spożywaj mięso wyłącznie ze sprawdzonych źródeł;

• unikaj dziczyzny, która prawdopodobnie nie została przebadana przez weterynarza. Jeśli lubisz mięso dzika, wybieraj tylko certyfikowane zakłady produkcyjne i unikaj nieznanych dostawców;

• w trakcie przygotowania mięsa do spożycia zawsze gotuj je w odpowiedniej temperaturze i pilnuj, aby obróbka termiczna trwała wystarczająco długo. 

Regularnie badaj stan swojego zdrowia i sprawdź, jak chronić się przed pasożytami ludzkimi.