Helicobacter pylori – objawy i metody diagnostyki zakażenia

Helicobacter pylori – co to jest?

Helicobacter pylori to Gram-ujemna bakteria, odkryta już w roku 1983, którą jest zakażona prawdopodobnie nawet połowa populacji świata. Do zakażenia nią dochodzi drogą pokarmową oraz podczas stosunków płciowych z osobą będącą nosicielem. Po wniknięciu do żołądka patogen powoduje zwykle przewlekłą reakcję zapalną o niewielkim nasileniu, prowadzącą z czasem u części osób do pojawienia się wrzodów żołądka, dwunastnicy, a nawet gruczolakoraka żołądka. Potwierdzono również związek Helicobacter pylori z chłoniakiem żołądka MALT. Badanie w kierunku H. pylori powinien wykonać każdy, u kogo występują objawy mogące wskazywać na zakażenie.

Zakażenie Helicobacter pylori – objawy

Do najczęstszych objawów zakażenia H. pylori należą: bóle brzucha, nudności, wymioty, dyspepsja. Zwykle są one spowodowane aktywnym zapaleniem błony śluzowej żołądka i/lub chorobą wrzodową. Symptomy mogą dotyczyć także innych narządów – często obserwuje się u zakażonych pacjentów niedokrwistość z niedoboru żelaza, małopłytkowość, zapalenie ucha środkowego czy choroby przyzębia. Niektóre źródła podają, że H. pylori może mieć również związek z zespołem SIDS (syndromem nagłej śmierci łóżeczkowej).

• Przeczytaj także: Ból brzucha a Helicobacter Pylori: jakie objawy mogą wskazywać na zakażenie?

Jak rozpoznać zakażenie Helicobacter pylori?

Podejrzewasz u siebie zakażenie Helicobacter pylori i nie wiesz, jakie badania wykonać? Pamiętaj, że w razie wątpliwości zawsze możesz udać się do lekarza pierwszego kontaktu, który po badaniu podmiotowym (wywiadzie) i przedmiotowym (obejrzeniu Cię) zadecyduje o ewentualnej konieczności wykonania testu na Helicobacter pylori. Jeśli uzna to za wskazane, skieruje Cię na badanie gastroskopowe lub do gastroenterologa – lekarza specjalizującego się w chorobach przewodu pokarmowego.

Jest wiele badań, które mają na celu wykrycie lub wykluczenie zakażenia Helicobacter pylori. Poniżej przedstawiamy testy pozwalające wykryć ten patogen.

Testy nieinwazyjne

Do badań nieinwazyjnych (bez lub z minimalnym naruszeniem tkanek pacjenta) stosowanych w diagnostyce zakażenia H. pylori należą:

• Badanie obecności antygenów H. pylori w próbce kału – wysoce czuły, specyficzny i prosty do wykonania test, który pozwala na szybkie otrzymanie wyniku. Umożliwia wykrycie aktualnego zakażenia i często służy do oceny skuteczności leczenia eradykacyjnego. Może dawać wyniki fałszywie ujemne u osób przyjmujących inhibitory pompy protonowej lub antybiotyki.

• Badanie serologiczne – wykrywające specyficzne przeciwciała przeciwko H. pylori w klasie IgG, wymagające pobrania od pacjenta próbki krwi żylnej. Stanowi często pierwszy przesiewowy test w kierunku zakażenia, nie dostarcza jednak informacji o tym, czy zakażenie jest aktywne, czy przebyte w przeszłości. Do jego ogromnych zalet należą prostota wykonania, niski koszt i wysoka czułość.

• Test oddechowy – wysoce czuły i specyficzny test pozwalający na wykrycie nie tylko zakażenia H. pylori, lecz także krwawienia z żołądka lub dwunastnicy. Uważa się go za złoty standard rozpoznawania kolonizacji u osób bezobjawowych, w tym także u dzieci. Test oddechowy polega na ocenie stężenia wydychanego węgla przed spożyciem określonej ilości roztworu mocznika i po przyjęciu go – jego wzrost świadczy o obecności w żołądku ureazy, czyli enzymu wydzielanego przez H. pylori.

Testy inwazyjne

Badania inwazyjne wykrywające obecność H. pylori wymagają wykonania badania endoskopowego (gastroskopii) i pobrania materiału do badań bezpośrednio z żołądka. Są wykonywane u osób, u których istnieje podejrzenie zmian spowodowanych zakażeniem (m.in. wrzodów, zapalenia czy raka żołądka), lub w przypadku niepowodzenia leczenia eradykacyjnego. Należą do nich:

• Test ureazowy – wykonywany w trakcie gastroskopii test pozwalający na uzyskanie wyniku w ciągu kilku minut. Pobrany fragment śluzówki żołądka jest przenoszony do specjalnej kasetki zawierającej mocznik; w przypadku zakażenia H. pylori obecny w próbce enzym – ureaza – powoduje rozkład mocznika i zabarwienie papierka wskaźnikowego.

• Badanie histopatologiczne – umożliwia bezpośrednie uwidocznienie patogenu pod mikroskopem, ale na jego wynik trzeba niestety czekać około 2 tygodni.

• Hodowla bakteryjna (badanie mikrobiologiczne) – dość kosztowna, czasochłonna i trudna technicznie metoda, pozwalająca jednak nie tylko na uzyskanie potwierdzenia zakażenia, lecz także na ocenę wrażliwości bakterii na antybiotyki.

• PCR (łańcuchowa reakcja polimerazy) – badanie wykonywane rzadko, głównie z uwagi na małą dostępność i wysoki koszt wykonania. Umożliwia m.in. wykrycie antybiotykooporności patogenu.

Pamiętaj, że interpretacji wyniku badania powinien dokonywać lekarz na podstawie całokształtu obrazu klinicznego. W razie konieczności będzie on również w stanie zaordynować najodpowiedniejsze dla Ciebie leczenie.

Przeczytaj także:

• Kto leczy zakażenie Helicobacter pylori? Czy każdy chory wymaga leczenia?

• Jak leczyć wrzody dwunastnicy domowymi sposobami?

Dowiedz się więcej o zakażeniu H. pylori. Przeczytaj, jak dieta może wspomagać leczenie Helicobacter pylori i o tym, czy skuteczne jest leczenie naturalne Helicobacter pylori, w tym leczenie ziołami.