Umów teleporadę
Welbi
ZdrowieBadania 1 min.

Czym jest estriol? Kiedy go oznaczamy?

Magdalena Drąg18.12.2023Aktualizacja: 18.12.2023

Estriol to wyjątkowy estrogen, który może nam wiele powiedzieć o przebiegu ciąży. Stanowi składnik prenatalnego testu potrójnego. Kiedy warto go oznaczać? Co oznaczają wyniki? Jak je interpretować?


badanie-aptt-normy-i-interpretacja-wynikow
Pixabay.com

Polecane

co-bmi-mowi-o-twoim-zdrowiu-jak-interpretowac-wyniki
Zdrowie
1 min.
Co BMI mówi o Twoim zdrowiu? Sprawdź, jak interpretować wyniki
31.01.2022
skladniki-krwi-i-ich-funkcje-co-warto-wiedziec
Zdrowie
3 min.
Składniki krwi i ich funkcje - co warto wiedzieć?
30.10.2021
morfologia-co-wykazuje-jak-interpretowac-wyniki
Zdrowie
2 min.
Co to jest morfologia krwi? Przygotowania, wskazania, wyniki
14.05.2021
badania-serca-jakie-sa-rodzaje-na-czym-polegaja
Zdrowie
1 min.
Badania serca - jakie są rodzaje? Na czym polegają?
30.07.2021
Spis treści
  1. Jakim związkiem jest estriol? Za co odpowiada?
  2. Jak przebiega oznaczenie poziomu estriolu?
  3. Normy stężenia estriolu u kobiet i mężczyzn i ich znaczenie kliniczne
  4. Badanie stężenia estriolu wolnego w ciąży, po co go oznaczamy?
  5. Zastosowanie preparatu estriolu jako leku

Jakim związkiem jest estriol? Za co odpowiada?

Estriol to hormon należący do grupy estrogenów. Naturalnie w organizmie człowieka występują trzy główne postacie estrogenu: estron (E1), estradiol (E2) i estriol (E3), a także estetrol (E4), który jest produkowany tylko w okresie ciąży. Te hormony kojarzą się głównie z hormonami występującymi u kobiet, u których odgrywają bardzo ważną rolę, jednak mężczyźni również potrzebują estrogenów do zachowania płodności. 

Produkcja estrogenów jest pobudzana przez FSH – hormon folikulotropowy produkowany przez przysadkę mózgową. U kobiet estrogeny są produkowane przez jajniki, ale też w tkance tłuszczowej, a u ciężarnych dodatkowo przez płód i łożysko. Źródłem estrogenów u mężczyzn są jądra i korę nadnerczy. Estrogeny mogą występować w osoczu w formie wolnej lub jako kompleks, związane z albuminami lub z globuliną wiążącą steroidy płciowe (SHBG). Ich stężenie jest najniższe podczas krwawienia miesiączkowego, rośnie aż do czasu owulacji, następnie jego poziom maleje.

Jak przebiega oznaczenie poziomu estriolu?

Poziom tego hormonu bada się w próbce krwi pobranej zwykle z żyły odłokciowej. Pół godziny przed pobraniem krwi najlepiej wypić szklankę wody. Ze względu na dużą zmienność stężenia tego hormonu we krwi, warto pobierać próbki o tej samej porze, na czczo, w tym samym laboratorium, bez zmiany metody oznaczenia. Niekiedy pobiera się krew w trzech próbach i uśrednia się otrzymane wyniki. Seryjne oznaczenia estriolu wolnego często zleca się jako narzędzie do monitorowania ciąży zagrożonej. Lekarz zleci badanie estriolu w moczu podczas jego dobowej zbiórki. 

Normy stężenia estriolu u kobiet i mężczyzn i ich znaczenie kliniczne

Norma stężenia estriolu u mężczyzn wynosi do 0,18 ng na mililitr osocza, a poziom estriolu wolnego powinien wynosić poniżej 0,08 ng/ml. Stężenie estriolu u kobiet jest zmienne w zależności od fazy cyklu, ciąży i nie powinno przekraczać 21 ng/ml, a poziom estriolu wolnego powinien być niższy niż 0,07 ng/ml. W ciąży normy są wyższe – dla pierwszego trymestru norma stężenia estriolu wynosi poniżej 2,5 ng/ml, dla drugiego – poniżej 9,6 ng/ml, a dla trzeciego – mniej niż 14,6 ng/ml.

Zbyt duże stężenie estriolu jest charakterystyczne dla kobiet z zaburzeniami miesiączkowania, ale występuje także w kamicy żółciowej. U mężczyzn ze zbyt wysokim poziomem estrogenów można obserwować występowanie delikatnych cech feminizacji. Zbyt niski poziom estriolu ma znaczenie w badaniu jego poziomu u ciężarnych.

Badanie stężenia estriolu wolnego w ciąży, po co go oznaczamy?

Estriol to hormon steroidowy, którego stężenie gwałtownie i wielokrotnie rośnie w okresie ciąży. Stężenie estriolu w osoczu kobiety ciężarnej bywa nawet tysiąc razy wyższe niż u nieciężarnej. Jest to spowodowane intensywną produkcją hormonu przez łożysko, wątrobę i nadnercza płodu rozwijającego się w macicy. Następnie estriol jest częściowo metabolizowany w wątrobie płodu oraz w łożysku.

Jeśli ciąża rozwija się prawidłowo, zauważa się stały wzrost stężenia estriolu w surowicy kobiety spodziewającej się dziecka. Estriol jest traktowany jako marker dobrostanu płodu – wiadomo wtedy, że estriol wspiera prawidłowy przepływ przez łożysko. Nagły spadek poziomu estriolu u kobiet w ciąży to najczęściej oznaka zagrożenia ciąży, wad płodu lub nawet jednym z objawów obumarcia płodu.

Wolna podjednostka estriolu, która stanowi tylko kilka procent całkowitego estriolu we krwi ciężarnej, może być też markerem wad płodu. Test podwójny ocenia ryzyko wystąpienia wad genetycznych u płodu, oznacza się w nim poziomy białka ciążowego A (PAPP-A) i wolnej podjednostki gonadotropiny kosmówkowej (B-hCG). Jeśli kobieta nie miała wykonanego testu podwójnego w 1. trymestrze ciąży (ciężarne nazywają go testem PAPP-A), można wykonać test potrójny w 15.–20. tygodniu ciąży celem oceny ryzyka wystąpienia wad u płodu. 

Test potrójny opiera się na analizie trzech biomarkerów, które występują we krwi matki w okresie ciąży AFP (alfa-fetoproteiny), B-hCG i wolnego estriolu. AFP to białko produkowane przez płód, jego wysokie stężenia mogą wskazywać na ryzyko wad cewy nerwowej, takich jak rozszczep kręgosłupa. Wolny estriol (uE3) statystycznie częściej występuje w niskich stężeniach w ciążach z obecnością wad chromosomowych u płodu, takich jak np. zespół Downa. Wysokie stężenie B-hCG również mogą świadczyć o występowaniu nieprawidłowości u płodu.

Analiza tych trzech biomarkerów, w połączeniu z danymi dotyczącymi wieku matki i ewentualnymi czynnikami ryzyka, pozwala na oszacowanie ryzyka wystąpienia wad genetycznych u płodu. Wynik testu potrójnego nie jest ostateczną diagnozą, ale służy do oceny ryzyka, które zazwyczaj sugeruje potrzebę dalszych, bardziej precyzyjnych badań diagnostycznych, takich jak amniopunkcja lub biopsja kosmówki. To pomoże ostatecznie potwierdzić obecność wad.

Warto podkreślić, że test potrójny jest tylko jednym z wielu dostępnych badań przesiewowych w diagnostyce prenatalnej. W pierwszym trymestrze ciężarne mogą wykonać test podwójny oraz test NIPT. Ten drugi rodzaj testu to badanie DNA łożyskowego (często nazywanego płodowym DNA) we krwi matki, wykonywane już od 10. tygodnia ciąży. To badanie ma dużą wartość diagnostyczną, niestety jest dość kosztowne i nierefundowane.

Zastosowanie preparatu estriolu jako leku

Estriol, jako jeden z estrogenów, jest wykorzystywany w leczeniu objawów wypadowych okresu okołomenopauzalnego. Preparaty z estriolem są przepisywane celem prowadzenia HTZ, czyli hormonalnej terapii zastępczej. Suplementacja estrogenów przy ich zmniejszonej produkcji przez jajniki pozwala łagodniej przechodzić ten trudny dla niektórych kobiet czas.

Stosowanie preparatów estriolu dopochwowo poprawia pH pochwy i jej mikrobiom, czyli naturalną florę bakteryjną. Estriol przywraca prawidłowe funkcjonowanie nabłonka pochwy, zwiększa produkcję śluzu, przez co poprawia jej nawilżenie

Miejscowe objawy perimenopauzy, takie jak atrofia pochwy, czyli ścieńczenie, kruchość i zanik nabłonka błony śluzowej pochwy, mogą być leczone preparatami dopochwowymi estriolu. Ten hormon jako preparat apteczny występuje w postaci globulek, żeli lub kremów dopochwowych. Również kobiety, które skarżą się na pieczenie, nadwrażliwość i suchość pochwy, a miesiączkują, mogą stosować globulki z estrogenem, jeżeli nie istnieją do tego przeciwwskazania. Przed włączeniem takiego leczenia najlepiej skonsultować się z ginekologiem.

Źródła
  1. G.H. Bręborowicz, Położnictwo i ginekologia, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2020.
  2. R. Dębski, Endokrynologia ginekologiczna – w gabinecie lekarza specjalisty. Ginekologia i położnictwo, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2018.
  3. V. Berghelli, Położnictwo według zasad EBM, Medycyna Praktyczna, Warszawa 2023.
Author Magdalena Drąg picture

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych w Welbi należy skonsultować ich treść z lekarzem. Welbi dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów był najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.

Najchętniej czytane

aloes-na-rany-jak-go-stosowac-co-warto-wiedziec
Zdrowie
1 min.
Aloes na rany - jak go stosować? Co warto wiedzieć?
30.10.2021
Wysypka po antybiotyku
Zdrowie
1 min.
Wysypka po antybiotyku – domowe sposoby
03.06.2022
Zielona bakteria na paznokciu
Zdrowie
1 min.
Zielona bakteria na paznokciu - leczenie domowe
31.10.2021
uczulenie-na-plyn-do-plukania-jak-wyglada
Zdrowie
2 min.
Uczulenie na płyn do płukania - jak wygląda?
28.10.2021
Popularne w kategorii Zdrowie
bol-plecow-przed-okresem-krzyza-kregoslupa
Seks
1 min.
Jak złagodzić ból pleców przed okresem?
03.06.2022
Konsultacja lekarska online
Konsultacja lekarska online
Alergolog onlineChirurg onlineDermatolog onlineDiabetolog onlineEndokrynolog onlineGastrolog online
arrow-link
Zobacz więcej

Artykuły o zdrowiu

ul. Topiel 12, 00-342, Warszawa
Redakcja WelbiSara Łątkowska - redaktor naczelnyredakcja@welbi.pl

© 2024 Welbi. Wszelkie prawa zastrzeżone.

Regulamin serwisuPolityka prywatnościPolityka cookies

Social media

  • facebook logo
  • instagram logo

Serwis welbi.pl ma charakter edukacyjny, nie stanowi i nie zastępuje porady lekarskiej. Redakcja serwisu dokłada wszelkich starań, aby informacje w nim zawarte były poprawne merytorycznie, jednakże decyzja dotycząca leczenia należy do lekarza. Redakcja i wydawca serwisu nie ponoszą odpowiedzialności wynikającej z zastosowania informacji zamieszczonych na stronach serwisu, który nie prowadzi działalności leczniczej polegającej na udzielaniu świadczeń zdrowotnych w rozumieniu art. 3 ust 1 ustawy o działalności leczniczej.