Na czym polega badanie poziomu insuliny po obciążeniu i o czym mówią wyniki?

Czy insulina jest naprawdę tak ważna dla organizmu?

Czy wiesz, że po usunięciu trzustki bez późniejszego przyjmowania enzymów trzustkowych i kontroli nabytej cukrzycy można przeżyć zaledwie miesiąc? A to z powodu zbyt dużego stężenia glukozy w organizmie, które może prowadzić do kwasicy i śpiączki ketonowej. Wzrost glukozy w organizmie jest wynikiem braku uwalniania insuliny przez pęcherzyki w komórkach beta trzustki. Rolę tego hormonu trudno przecenić. Odpowiada przede wszystkim za:

• metabolizm węglowodanów, tłuszczu i białka,

• pobudzanie produkcji glikogenu (czyli magazynu energii) z glukozy,

• magazynowanie glikogenu w mięśniach szkieletowych oraz wątrobie,

• hamowanie rozpadu glikogenu do glukozy,

• hamowanie wytwarzania glukozy z niecukrowych cząsteczek,

• wychwytywanie aminokwasów przez tkanki,

• pobudzanie magazynowania trójglicerydów (co sprzyja rozbudowie tkanki tłuszczowej) i hamowanie rozpadu trójglicerydów do postaci kwasów tłuszczowych i gliceroli,

• zwiększenie zdolności tkanki tłuszczowej i mięśniowej do wychwytu glukozy.

Kiedy zbadać poziom insuliny?

Jedną z metod diagnostycznych służących ocenie wrażliwości organizmu na insulinę (np. przy cukrzycy, chorobach wątroby czy przysadki mózgowej) jest badanie insuliny po obciążeniu glukozą.

Krzywa insulinowa jest też często wykonywana u seniorów. Ma to związek z pogarszającą się wraz z wiekiem tolerancją glukozy. Wzrost jej stężenia jest wyraźnie zauważalny powyżej 50 roku życia i wymaga stałej kontroli u diabetologa. Jest to najczęściej konsekwencja rozwijającej się insulinooporności oraz upośledzenia wydzielania insuliny.

Badanie poziomu insuliny po obciążeniu glukozą służy diagnozie zaburzeń, takich jak:

• cukrzyca 1 i 2 typu,

• zespół policystycznych jajników,

• zespołu Cushinga,

• guzy trzustki,

• zaburzenia metaboliczne.

W przypadku insulinooporności nie wystarczy oznaczenie poziomu glukozy lub wyłącznie insuliny. Konieczne jest określenie stosunku glukozy do insuliny. Służy temu wskaźnik HOMA-IR. Jeśli jego wartość przekracza 2,5 – mowa jest o insulinooporności.

Do wizyty u lekarza rodzinnego i wykonania badania poziomu insuliny po obciążeniu powinny zmobilizować Cię objawy mogące świadczyć o hiperglikemii lub hipoglikemii. O hiperglikemii mowa jest, gdy we krwi wzrasta poziom cukru na skutek dysfunkcji wydzielania lub działania insuliny. Pojawiają się wówczas objawy takie jak: spadek masy ciała, silniejszy niż dotąd apetyt, ciągle uczucie pragnienia i częsta potrzeba oddawania moczu. Natomiast hipoglikemia pojawia się wówczas, gdy poziom insuliny jest wysoki, a glukozy – niski. Możesz wówczas odczuwać kołatanie serca, drżenie rąk, a także intensywnie się pocić. Charakterystyczne są też spadek nastroju czy wręcz apatia i senność.

Na czym polega badanie poziomu insuliny po obciążeniu?

Badanie poziomu insuliny po obciążeniu glukozą jest bezbolesne, choć mało przyjemne – wszystko przez konieczność wypicia na czczo roztworu 75 g glukozy w szklance wody. Poziom insuliny jest oznaczany w próbce krwi aż trzykrotnie: na czczo, po upływie 60 minut i po 120 minutach. Przez cały ten czas musisz przebywać w laboratorium, zdarzają się bowiem przypadki omdleń.

Tydzień przed badaniem nie stosuj innej diety niż dotąd. Nagłe zrezygnowanie ze słodyczy, makaronu czy słodzenia porannej kawy zafałszuje wyniki. Pamiętaj, tu nie chodzi o to, aby na papierze wyglądać na osobę zdrową, ale o to, by w razie zdiagnozowania nieprawidłowości podjąć leczenie, które pozwoli uniknąć poważnych konsekwencji ogólnoustrojowych. 

Z podobnych względów badania nie wykonuje się w czasie zwiększonego wysiłku fizycznego (np. u sportowców w trakcie zawodów) oraz podczas terapii niektórymi lekami, które mogą wpływać na poziom insuliny (np. kortykosteroidy, beta-blokery). 

W przeddzień badania zjedz ostatni posiłek około godz. 18, tak aby utrzymać głodówkę przez 12–14 godzin. Nic też nie jedz (ani nie pij) już po przyjęciu glukozy. 

Nie każde laboratorium zapewnia pacjentom glukozę do wypicia. W wielu punktach pobrań konieczne jest samodzielnie kupienie preparatu w aptece i dostarczenie go do laboratorium tuż przed badaniem. Upewnij się, jaka jest praktyka w punkcie, w którym planujesz przeprowadzić test.

Jakie są normy insuliny po obciążeniu glukozą?

Poziom insuliny przed wykonaniem testu obciążenia glukozą nie powinien przekraczać 10 mU/ml. Kolejny pobór krwi po upływie 60 minut nie powinien wykazać poziomu insuliny powyżej 50 mU/ml. W ostatniej badanej próbce krwi, pobranej po 120 minutach, poziom insuliny nie powinien być wyższy niż 30 mU/ml.

Jak interpretować wyniki insuliny po obciążeniu?

Niski poziom insuliny po obciążeniu glukozą zwykle świadczy o cukrzycy typu 1, choć może też wystąpić przy zaawansowanej cukrzycy typu 2. Przyczyną bywa również:

• niedoczynność przysadki mózgowej, 

• zmiany patologiczne w obrębie trzustki (stan zapalny lub nowotwór),

• silny i długotrwały stres,

• stosowanie niektórych leków (np. beta-blokerów czy kwasu nikotynowego).

Wysoki poziom insuliny po obciążeniu glukozą może wynikać z otyłości (w tym otyłości brzusznej), ale też mieć związek z/ze:

• zespołem Cushinga,

• zespołem policystycznych jajników,

• cukrzycą ciążową,

• cukrzycą typu 2,

• stosowaniem niektórych leków (doustną antykoncepcją hormonalną).

Samodzielna interpretacja wyników na niewiele się zda. Wyniki insuliny po obciążeniu są jednym z parametrów świadczących o kondycji zdrowia. Tylko lekarz, biorąc pod uwagę wyniki innych badań i wnioski z przeprowadzonego wywiadu, może ocenić, co jest przyczyną zbyt niskiej lub wysokiej insuliny.