Płatki orkiszowe – właściwości zdrowotne, kaloryczność, przepisy.

Płatki orkiszowe – charakterystyka

Orkisz jest zbożem pradawnym, uprawianym już w średniowieczu. Jak większość drogocennych produktów, zaczyna wracać do łask ze względu na walory smakowe i wartości prozdrowotne. Polska wraz z Niemcami i Szwajcarią jest pionierem w uprawie orkiszu w Europie. Zasoby krajowe z roku na rok są coraz większe, a najbardziej cieszy fakt, że większość tych upraw jest ekologiczna.

Orkisz jest dość niewdzięcznym zbożem, jeśli chodzi o jego przeróbkę – bardzo mocno oplewiony i twardy, dlatego musi być dokładnie obłuskany, oczyszczony i kilka razy namoczony. Aby wyprodukować płatki orkiszowe, zboże poddaje się długiemu i mechanicznemu gnieceniu. Do jedzenia warto wybierać płatki górskie lub zwykłe, gdyż są one najmniej przetworzone. Błyskawiczne, choć szybko się je przyrządza, są pozbawione większości cennych składników. Płatki orkiszowe mają bursztynową barwę i przyjemny, zbożowy aromat. Zawierają więcej wapnia i błonnika niż produkty z innych odmian pszenicy, dlatego są częściej polecane przez dietetyków.

Na rynku obecnie sprzedawanych jest wiele produktów orkiszowych. Poza płatkami na półkach sklepowych znajdziesz: makaron, kaszę, mąkę, musli, pieczywo, ciasteczka, a nawet kawę.

Wartości odżywcze płatków orkiszowych

Płatki orkiszowe zawierają cenne wartości odżywcze, a zarazem mają przyjemny, orzechowy smak i zapach. Dostarczają więcej białka, tłuszczu i wysoko przyswajalnego błonnika niż inne odmiany pszenicy. Prócz tego w ich składzie się znajdują:

• witaminy A, K i E,

• witamina PP,

• witaminy z gruby B (B1, B2, B3, B6 i B9),

• minerały: fosfor, żelazo, mangan, miedź, potas, selen, wapń, sód.

Dzięki wartościom odżywczym płatki orkiszowe są często stosowane w medycynie ludowej na wzmocnienie organizmu podczas chorób i w okresie rekonwalescencji. Częste spożywanie płatków uszczelnia naczynia krwionośne i zapobiega tworzeniu się skrzepów. Zawartość witaminy E zapobiega rozwojowi szkodliwych wolnych rodników i hamuje procesy starzenia się skóry. W dodatku wzmacnia włosy i paznokcie, dzięki czemu są mocne i lśniące. Witamina PP przeciwdziała powstawaniu miażdżycy, wspiera wzrok i funkcjonowanie układu nerwowego. Z kolei witaminy z grupy B łagodzą napięcia nerwowe, poprawiają ogólny stan psychiczny i sprawność intelektualną. Płatki owsiane zawierają również rodanid, substancję, która jest naturalnym antybiotykiem – działa przeciwzapalnie i antybakteryjnie.

Płatki orkiszowe mają sporą dawkę węglowodanów, dlatego najlepiej spożywać je rano. Dzięki wysokiej zawartości błonnika ich jedzenie oczyszcza organizm z toksyn, reguluje perystaltykę jelit i przyspiesza metabolizm. Są również polecane diabetykom ze względu na niski ładunek glikemiczny. Jeśli jesteś ciekaw, których produktów w diecie powinni unikać cukrzycy, sprawdź je tutaj.

Niestety, płatki orkiszowe zawierają gluten, a więc nie powinny być spożywane przez osoby chore na celiakię. W tym przypadku lepiej wybierać ich zamiennik, czyli płatki owsiane.

Jak można jeść płatki orkiszowe?

Płatki orkiszowe można jeść na surowo, jednak zaleca się najpierw namoczyć je przez 30 minut w wodzie lub w jogurcie. Dzięki temu minimalizujesz obecność kwasu fitynowego, który utrudnia organizmowi przyswajanie soli mineralnych.

Płatki orkiszowe to idealny pomysł na zdrowe i pożywne śniadanie. Dzięki zawartości węglowodanów złożonych i sporej ilości błonnika dadzą Ci uczucie sytości przez większą część dnia.

Przepis na śniadanie z płatkami orkiszowymi

Składniki:

• 4 łyżki płatków orkiszowych,

• 1 łyżeczka suszonej żurawiny,

• 1 łyżeczka słonecznika,

• 1 łyżeczka ulubionego miodu,

• woda.

Przygotowanie: Płatki orkiszowe zalej wodą tak, aby przykryła je w całości. Gotuj nie dłużej niż 10 minut. Odstaw na kilka minut, dodaj owoce i słonecznik, odstaw na kolejne 3 minuty. Na końcu dodaj łyżeczkę miodu.

Tak przygotowane śniadanie możesz zabrać ze sobą do pracy lub spożywać od razu.

Płatki orkiszowe mogą być bazą zdrowego deseru. Wystarczy ugotowane lub namoczone wcześniej w jogurcie płatki układać w szklanym naczyniu naprzemiennie z ulubionymi owocami. Z płatków orkiszowych, wymieszanych z owsianymi, można również upiec pyszny chleb.

Kto nie powinien jeść płatków orkiszowych?

Płatki orkiszowe mają niski indeks glikemiczny o wartości IG 45, a więc mogą być spożywane przez diabetyków i osoby na diecie. Niemniej pamiętaj, że nie mogą być jedzone w dużych ilościach. Alternatywą są płatki owsiane, które mają trochę mniejszy ładunek glikemiczny. Oba rodzaje płatków obniżają za to poziom cukru we krwi i wpływają pozytywnie na ogólne funkcjonowanie organizmu. 

Orkisz jest starszą odmianą pszenicy, co oznacza, że zawiera gluten. Płatki orkiszowe nie mogą być spożywane przez osoby z celiakią i nietolerancją. Płatki owsiane nie zawierają glutenu, dlatego w tym przypadku są lepszą alternatywą. 

Ze względu na wysoką zawartość błonnika płatki orkiszowe nie powinny być jedzone przez osoby cierpiące na chorobę Leśniowskiego-Crohna lub wrzodziejące zapalenie jelita grubego.