Objawy i leczenie półpaśca u dzieci

Skąd się bierze półpasiec u dzieci?

Półpasiec to choroba zakaźna, wywołana przez wirusa ospy wietrznej. Dotyka dzieci, które przeszły już ospę wietrzną. Wirus jest podstępny. W okresie utajonym lokalizuje się w komórkach nerwowych, a podczas sprzyjających warunków, czyli np. w stresie, przy zmęczeniu, osłabieniu odporności czy zmianach klimatu, dochodzi do jego aktywacji i pojawienia się charakterystycznych zmian skórnych. Mają one postać niewielkich pęcherzyków wypełnionych płynem surowiczym. Zmiany zwykle zajmują jeden dermaton, czyli obszar skóry zaopatrywany czuciowo przez pojedynczy fragment rdzenia kręgowego.

Zanim pojawią się pęcherze, Twój maluch może czuć w tym miejscu na skórze ból i pieczenie. Typowego półpaśca leczy się głównie miejscowo maściami przeciwwirusowymi, zawierających acyklowir. Niestety po zakończonym leczeniu mogą pojawić się powikłania w postacie neuralgii półpaścowej. Jest to ból w miejscu występowania wysypki, utrzymujący się nawet kilka lat po jej wyleczeniu. Szacuje się, że neuralgia pojawia się nawet u 15 proc. chorych. Jej leczeniem powinien się zając neurolog. Czasem pojawiają się nietypowe postacie półpaśca, takie jak:

• półpasiec krwotoczny,

• półpasiec zgorzelinowy,

• półpasiec rozsiany.

W przypadku półpaśca krwotocznego pęcherzyki wypełnione są krwią. Półpasiec zgorzelinowy charakteryzuje się powstawaniem w obszarze chorobowym martwiczych strupów z nadkażeniem bakteryjnym. Najbardziej dokuczliwy, bolesny i najgroźniejszy jest półpasiec rozsiany. Zmiany skórne pojawiają się wówczas poza miejscem pierwotnym. Z reguły najczęściej dotyczy dzieci, które mają braki w odporności spowodowane chorobami autoimmunologicznymi lub przyjmują leki immunosupresyjne. W przypadku nietypowej i ciężkiej postaci półpaśca lekarz powinien zlecić badania kontrolne, aby wykluczyć np. choroby nowotworowe, autoimmunologiczne lub cukrzycę. W razie półpaśca umiejscowionego na twarzy warto skontaktować się z lekarzem okulistą. Grozi on bowiem zajęciem rogówki, co prowadzi nawet do trwałego zmniejszenia pola widzenia. Półpasiec może pojawić się również w uchu wewnętrznym i w efekcie powodować niedosłuch u dziecka.

Objawy półpaśca u dziecka

Mało kto wie, że półpasiec i ospa mają tę samą przyczynę – wirus Varicella zoster virus. Atakuje on różne grupy wiekowe – aby zachorować na półpaśca, najpierw trzeba przejść ospę. Pierwsze symptomy półpaśca u dzieci są niespecyficzne. Mogą pojawić się:

• podwyższona temperatura,

• ból głowy,

• osłabienie,

• ból, świąd i pieczenie konkretnego obszaru skóry.

Gdy zaobserwujesz u malucha niepokojące objawy, skonsultuj się z lekarzem, gdyż nieleczony półpasiec może powodować groźne powikłania w postaci zakażenia skóry, powikłań neurologicznych, zapalenia opon mózgowych bądź porażenia nerwu twarzowego.

Leczenie półpaśca u dzieci

Należy pamiętać, że wirus wywołujący półpasiec i ospę jest bardzo zaraźliwy. Przenosi się drogą kropelkową, dlatego kontaktu z osobą chorą powinny unikać zwłaszcza dzieci cierpiące z powodu obniżonej odporności, np. podczas leczenia nowotworów. Czasami wystarczy tylko jedno kichnięcie, aby zachorować. Leczeniem półpaśca u dziecka mogą zająć się pediatra, lekarz rodzinny lub dermatolog, a gdy mamy do czynienia z półpaścem usznym lub ocznym, to odpowiednio też laryngolog bądź okulista. Zazwyczaj choroba nie wymaga skomplikowanego leczenia szpitalnego. Wystarczą odpowiednie maści i leki przeciwwirusowe.

Niestety nie można zredukować ryzyka zakażenia półpaścem do zera, ale można skutecznie je minimalizować. Przede wszystkim osoba chora powinna zakrywać zakażone miejsca plastrami bądź ubraniem. Chory nie powinien mieć kontaktu z innymi dziećmi, a także z osobami o obniżonej odporności. Rodzice i opiekunowie malucha powinni zajmować się nim w jednorazowych rękawiczkach i często myć ręce. Warto także stosować profilaktykę, której podstawą jest budowanie u dziecka odporności. Należy zadbać o dużą dawkę ruchu na świeżym powietrzu i odpowiednią dietę. W budowaniu odporności pomoże spożywanie kefiru, maślanki, kiszonek, a także warzyw i owoców. Warto też rozważyć zaszczepienie dziecka przeciwko ospie. W Polsce szczepienie na ospę jest szczepieniem zalecanym.

1. R. Żaba, Opryszczka, półpasiec, ospa wietrzna, Termedia, Poznań 2011.
2. P. Albrecht, M. Patrzałek, P. Goryński, Zagrożenie półpaścem i jego powikłaniami w Polsce i na świecie w zależności od wieku, „Przegląd Epidemiologiczny” 2015.
3. M.M. Bujanowska-Fedak, P. Węgierek, Pacjent z półpaścem w praktyce lekarza rodzinnego, „Forum Medycyny Rodzinnej” 2018.
4. Jabłońska, T. Chorzelski, Choroby skóry, PZWL, Warszawa 2001.