Zatrucie ołowiem – jak się objawia? Jakie może mieć skutki?

Ołów – co to jest?

Ołów jest metalem ciężkim, występującym w środowisku człowieka, od wieków wykorzystywanym w przemyśle. Jego szkodliwy wpływ na organizm odkryto już w XX wieku, niedługo po rozkwicie przemysłu w większości rejonów świata. Pojawiające się nietypowe zachorowania wśród ludzi, szczególnie u małych dzieci, udało się powiązać z narażeniem na farby. Zawierały one wówczas wysokie stężenie ołowiu i były powszechnie używane nie tylko w budownictwie, ale także podczas produkcji mebli i zabawek dziecięcych. Część przypadków zatrucia ołowiem była też konsekwencją picia wody kranowej skażonej ołowiem (pochodzącym z rur). W 1978 roku ograniczono dopuszczalną zawartość ołowiu w farbach do 0,06%, a w 2008 roku zredukowano ten poziom do 0,009%. Mimo to lekarze wciąż diagnozują od czasu do czasu zatrucie ołowiem wśród ludzi.

Przeczytaj także:

• Kiedy ból brzuch awymaga konsultacji lekarskiej?

• Zatwardzenie – przyczyny, domowe sposoby

Zatrucie ołowiem – kto jest na nie narażony?

Na szkodliwy wpływ ołowiu na organizm człowieka są w szczególności narażone osoby mieszkające w bardzo starych domach, zajmujące się obróbką metali, produkcją baterii, recyklingiem, hydrauliką czy budową i rozbiórką statków.

Wpływ ołowiu na organizm człowieka

Zastanawiasz się, dlaczego ołów jest tak szkodliwy dla organizmu? Metal ten ma silne powinowactwo, czyli zdolność przyłączania się, do białek w niemal wszystkich komórkach ludzkiego organizmu. Zakłóca przez to ich prawidłowe funkcjonowanie, co prowadzi do wystąpienia objawów zatrucia ołowiem.

Obecność ołowiu w neuronach (komórkach nerwowych) zakłóca przewodzenie sygnałów w układzie nerwowym. Może to być przyczyną wystąpienia zaburzeń poznawczych (np. problemów z pamięcią, mową) i zmian w zachowaniu. Manifestacją ciężkiego zatrucia ołowiem są także drgawki i obrzęk mózgu. Innym typowym dla tego schorzenia objawem jest anemia, czyli niedokrwistość. Jest ona spowodowana zaburzeniem funkcjonowania enzymów odpowiadających za syntezę hemu i prawidłową budowę błony komórkowej krwinek czerwonych (erytrocytów). W efekcie dochodzi do zmniejszenia produkcji erytrocytów i ich nadmiernego niszczenia w śledzionie. Nadmierna ilość ołowiu może także prowadzić do uszkodzenia nerek i tarczycy. Jeśli zmagasz się zatruciem ołowiem, musisz liczyć się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia nadciśnienia tętniczego, chorób sercowo-naczyniowych, zaburzeń w układzie kostnym i przewodzie pokarmowym.

Ołowica – objawy

Objawy zatrucia ołowiem (ołowicy) zależą od jego dawki i przewlekłości ekspozycji na niego. Nadmiar ołowiu w Twoim organizmie nie musi wiązać się z wystąpieniem symptomów. Bywa, iż mimo podwyższonego poziomu tego pierwiastka we krwi nie zauważa się żadnych objawów ani odchyleń w innych badaniach laboratoryjnych.

Do objawów zatrucia ołowiem należą:

• zmiana zachowania (np. częste napady złości), bóle brzucha, zaparcia, zmniejszenie łaknienia u dzieci,

• zaburzenia poznawcze, w tym problemy z pamięcią i koncentracją,

• nadciśnienie tętnicze,

• problemy z zajściem w ciążę,

• mrowienie i drętwienie kończyn,

• ból głowy,

• ślinotok, metaliczny posmak w ustach,

• wymioty,

• drgawki.

Bardzo wysoki poziom ołowiu w organizmie może prowadzić do wystąpienia uszkodzenia wątroby, nerek i mózgu. Nieleczona ołowica grozi śmiercią. Jeśli podejrzewasz u siebie zatrucie ołowiem, niezwłocznie zgłoś się do lekarza pierwszego kontaktu, który w razie konieczności skieruje Cię na badania do szpitala.

• Dowiedz się więcej o przyczynach zimnych stóp: https://www.welbi.pl/zimne-stopy-do-jakiego-lekarza-pojsc/

Jak wygląda diagnostyka zatrucia ołowiem?

Jeżeli lekarz podejrzewa u Ciebie zatrucie ołowiem, skieruje Cię na badanie stężenia tego metalu w próbce krwi żylnej. Konieczne będzie także wykonanie innych badań laboratoryjnych, m.in.: morfologii, prób wątrobowych i parametrów funkcjonowania nerek. W zależności od Twoich objawów specjalista może Cię skierować na badania obrazowe, m.in.: tomografię komputerową głowy, RTG i USG jamy brzusznej.

Metody leczenia zatrucia ołowiem

Jak pozbyć się ołowiu z organizmu? Zmniejszenie poziomu tego metalu w ustroju jest możliwe dzięki terapii chelatującej, czyli chelatacji. Polega ona na dożylnym podawaniu środków chelatujących (np. EDTA), wiążących jony ołowiu. Leczenie tą metodą jest wskazane u dzieci z poziomem ołowiu przekraczającym 45 mcg/dL, u dorosłych z poziomem ołowiu powyżej 70–100 mcg/dL i u każdego pacjenta z objawami uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego w przebiegu ołowicy [1].

Rokowanie w zatruciu ołowiem

Chcesz wiedzieć, jakie jest rokowanie w przypadku zatrucia ołowiem? Pod wpływem odpowiedniego leczenia można złagodzić lub całkowicie wyeliminować część symptomów, np. ból brzucha i przewlekłe osłabienie. Inne objawy, w szczególności wynikające z uszkodzenia układu nerwowego, mogą utrzymywać się przez długi czas, a nawet przez całe życie. Mowa tu m.in. o padaczce czy zaburzeniach poznawczych. Terapia chelatująca pozwoliła natomiast na znaczne zmniejszenie śmiertelności w przebiegu ołowicy – z 65% do 5% przypadków [1].