Miażdżyca – objawy psychiczne, neurologiczne i intelektualne

Miażdżyca – na czym polega?

Miażdżyca jest przewlekłą chorobą układu sercowo-naczyniowego, polegającą na występowaniu procesu zapalnego aorty i tętnic średniej wielkości. W jej przebiegu w wewnętrznych warstwach ścian naczyń tętniczych odkładają się zmiany, nazywane blaszkami miażdżycowymi, które zmniejszają ich światło, utrudniając przepływ krwi. W skrajnych przypadkach dochodzi do całkowitego zablokowania konkretnych naczyń, a co za tym idzie, do niedokrwienia zaopatrywanych przez nie narządów.

Miażdżyca rozwija się przez długie lata, często nie dając żadnych wyraźnych objawów. Badacze wciąż zastanawiają się, co decyduje o początku tej choroby oraz o tym, kogo ona dotyka, a kogo omija. Płytki miażdżycowe powstają, gdy w krwiobiegu znajduje się zbyt dużo lipidów (tzw. złego cholesterolu). Proces ten jest powolny, dlatego tak ważne jest szybkie wykrycie problemu (np. poprzez wykonanie lipidogramu) i wdrożenie działań zaradczych, takich jak zmiana diety na niskotłuszczową (przeczytaj również o diecie lekkostrawnej). Do tworzenia się zmian miażdżycowych przyczyniają się także uszkodzenia wewnętrznych warstw ścian naczyń tętniczych, powodujące zakłócenia ich działania i rozwój stanu zapalnego.

Wśród czynników ryzyka rozwoju miażdżycy wymienia się m.in.: spożywanie dużych ilości nasyconych i nienasyconych tłuszczów utwardzanych oraz węglowodanów, brak aktywności fizycznej, stresujący tryb życia i tzw. osobowość typu A (charakteryzującą się skłonnością do stresu i rywalizacji, ambicją oraz reagowaniem złością i agresją). Istotne są też: wysoki poziom lipoproteiny, niedobór estrogenów po menopauzie, a także zakażenie chlamydią.

Objawy miażdżycy

Miażdżyca to podstępna choroba, która przez wiele lat może nie dawać żadnych odczuwalnych symptomów. W tej fazie jedyną skuteczną metodą na jej zdiagnozowanie jest regularne wykonywanie badań laboratoryjnych. W diagnostyce stosuje się także takie metody, jak: ultrasonografia tętnic szyjnych oraz kończyn dolnych, RTG klatki piersiowej, EKG spoczynkowe czy próby wysiłkowe.

Dopiero niedokrwienie i niedotlenienie ważnych narządów skutkuje zauważalnymi zmianami w funkcjonowaniu organizmu. Wśród objawów miażdżycy oraz jej możliwych następstw specjaliści wymieniają:

• zaburzenia czucia, mrowienie, drętwienie i ból kończyn;

• szybsze męczenie się i duszności nawet po niewielkim wysiłku;

• zawroty i ból głowy;

• ból w klatce piersiowej;

• zwiększoną wrażliwość na zimno;

• owrzodzenia;

• trudności z poruszaniem się;

• osłabienie siły mięśniowej;

• ból nadbrzusza i częste biegunki;

• zaburzenia wzroku;

• utratę masy ciała;

• udar mózgu.

Miażdżyca – objawy psychiczne i poznawcze

Kiedy miażdżyca dotyczy tętnic szyjnych i kręgowych, może dojść do niedokrwienia mózgu, a na dalszych etapach choroby nawet do jego udaru. W takich sytuacjach mogą się pojawić zaburzenia widzenia, niedowłady i porażenia, szumy w uszach, zawroty głowy, a także objawy dotyczące funkcjonowania intelektualnego oraz psychologicznego. Należą do nich np.:

• zaburzenia mowy (takie jak niewyraźne, bełkotliwe mówienie, problemy z rozumieniem mowy);

• trudności z zapamiętywaniem, uczeniem się i przyswajaniem nowych informacji;

• problemy z koncentracją;

• splątanie i zaburzenia świadomości;

• niepokój i lęk;

• apatia;

• zmiany osobowości (mogące przypominać nawet zaburzenia osobowości);

• napady agresji;

• problemy z kontrolą emocji;

• drażliwość;

• zaburzenia snu.

Warto pamiętać, iż zarówno zmiany dotyczące funkcjonowania emocjonalnego i poznawczego, jak i pozostałe objawy choroby znacząco wpływają na samopoczucie i zdrowie psychiczne pacjenta. Chory na miażdżycę może doświadczać zrozumiałego lęku o własną przyszłość, przygnębienia oraz braku chęci do życia. Trudności doświadczają także jego bliscy, którzy często nie rozumieją jego zachowania, wybuchowości i kłopotów z kontrolą emocji. Zarówno sam pacjent, jak i jego otoczenie mogą więc potrzebować wsparcia psychologa lub psychoterapeuty, który pomoże im przejść przez te zmiany, a nawet zniwelować niektóre objawy.

Leczenie miażdżycy

Jeśli zauważasz objawy miażdżycy u siebie lub kogoś ze swojego otoczenia, nie czekaj i zwróć się po pomoc do lekarza rodzinnego, internisty lub kardiologa. Specjalista zleci odpowiednie badania i przeprowadzi profesjonalną diagnozę w kierunku tej choroby, a następnie zastosuje indywidualnie dobrane metody leczenia.

W leczeniu miażdżycy stosuje się m.in. środki farmakologiczne, takie jak: statyny, leki obniżające ciśnienie krwi oraz zapobiegające sklejaniu się płytek krwi. Oprócz tego wykorzystywane są fizjoterapia i metody chirurgiczne (np. by-passy, angioplastyka).

Warto wiedzieć, iż już istniejących zmian miażdżycowych nie da się w pełni cofnąć, jednak można zahamować proces chorobowy oraz zapobiec niebezpiecznym powikłaniom. Kluczowa może okazać się zmiana trybu życia: wprowadzenie regularnej aktywności fizycznej, unikanie stresu oraz dieta uboga w tłuszcze nasycone.