Charakterystyczne objawy niedoboru żelaza – symptomy, które są kluczowe

Jaka jest rola żelaza w organizmie?

Żelazo jest niezbędne do przebiegu kluczowych procesów biologicznych. Pierwiastek występuje w hemoglobinie, tkankach, mięśniach, układzie kostnym oraz w osoczu. Ważny jest dla zachowania zdrowia i dobrej kondycji organizmu. Najwięcej znajduje się go w hemoglobinie, bo aż 70%, co oznacza, że wpływa on znacząco na transport tlenu do komórek oraz dwutlenku węgla z tkanek do płuc. Żelazo jest również składnikiem mioglobiny, odpowiedzialnej za magazynowanie tlenu w mięśniach.Rola żelaza polega przede wszystkim na ochronie organizmu przed infekcjami i chorobami. Pierwiastek wpływa na odporność, ale też na prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego i mięśniowego. Chroni przed przedwczesnym starzeniem się oraz częstymi kontuzjami. Kluczowa w przyswajaniu żelaza jest odpowiednia dieta, gdyż organizm nie może sam go sobie wyprodukować.

Jakie są najczęstsze przyczyny niedoboru żelaza?

Długotrwały niedobór żelaza może doprowadzić do anemii. Jest to stan, w którym w organizmie nie ma wystarczającej ilości czerwonych krwinek lub ilość zawartej w nich hemoglobiny jest niedostateczna, by zapewnić odpowiednie dostawy tlenu do tkanek. Objawami anemii są najczęściej:

• ogólne osłabienie, brak sił,

• problemy z koncentracją,

• ból i zawroty głowy,

• duszności, kołatanie serca,

• blada skóra,

• wypadanie włosów,

• kruche paznokcie.
  Jeżeli zauważysz któryś z powyższych symptomów, ważne jest, abyś zareagował jak najszybciej, szczególnie że uzupełnienie niedoborów żelaza wymaga czasu.Anemia ma wpływ na utrzymanie wagi ciała i kondycję fizyczną, więc w pewnym stopniu tycie i anemia są poniekąd ze sobą powiązane, choć najważniejszym czynnikiem jest po prostu źle zbilansowana dieta. Niedobór żelaza jest szczególnie groźny u niemowlaków oraz dzieci, dlatego rodzice powinni dbać o zróżnicowane posiłki swoich pociech.Istnieje kilka kluczowych czynników niedoboru żelaza, a najczęstsze to:

• zwiększone zapotrzebowanie, np. w ciąży lub w okresie laktacji,

• utrata dużej ilości krwi,

• upośledzenie wchłaniania spowodowane przebytą chorobą,

• dieta uboga w produkty, zawierające żelazo.

Co należy jeść, aby uzupełnić żelazo w organizmie?

Pewnie zastanawiasz się, jak można uzupełnić niedobory żelaza. Na szczęście jest ono składnikiem wielu produktów spożywczych, dlatego wystarczy odrobina chęci, aby dostarczyć go organizmowi. Najwięcej żelaza znajduje się w mięsie, szczególnie w wołowinie i dziczyźnie. Jeżeli lubisz przetwory mięsne lub podroby, doskonale się składa, gdyż znajdziesz w nim całkiem sporą ilość żelaza. Ryby również są jego źródłem, szczególnie makrela i dorsz.Żelazo znajduje się w produktach zbożowych, w szczególności pełnoziarnistych, a także w owocach i warzywach, w tym w:

• botwinie,

• bobie,

• buraku,

• groszku,

• pietruszce,

• szpinaku,

• owocach leśnych,

• roślinach strączkowych.
  Wybór produktów jest całkiem spory. Niestety, samo zwiększenie podaży żelaza nie oznacza jeszcze, że organizm wchłonie ten pierwiastek. Musisz pamiętać, że błędy dietetyczne powodują, że na anemię cierpią również osoby, które teoretycznie dobrze się odżywiają. Co należy robić, by nie blokować wchłaniania żelaza? Trzeba ograniczyć ilość spożywanej kawy i herbaty, szczególnie po posiłku. Dodatkowo dieta powinna być bogata w białko, szczawiany i fosforany. Jeżeli pomimo wysiłków poziom żelaza nadal będzie na niskim poziomie, wybierz się do lekarza. Specjalista na podstawie wyników krwi będzie mógł ocenić, czy konieczna jest dodatkowa suplementacja lub terapia za pomocą leków.Pamiętaj, że niedobór żelaza jest groźny dla niemowląt i dzieci. W okresie szybkiego rozwoju i wzrostu, czyli praktycznie na każdym etapie życia dziecka, może prowadzić do obniżenia funkcji poznawczych, gorszego uczenia się i wolniejszego rozwoju. Ważne jest, by dbać o siebie i swoich podopiecznych i w razie nasilających się, niepokojących objawów być pod stałą opieką lekarską.

1. S. Langley-Evans, Żywienie. Wpływ na zdrowie człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2004.
2. B. Kaczorowska-Hać, Niedobór żelaza, a schorzenia, „Nowa Pediatria” 2010, nr 4, s. 136–139.