Kwiaty konwalii – właściwości, działanie i przeciwwskazania
Charakterystyczną woń konwalii da się wyczuć w niektórych rodzajach damskich perfum, a drobne, dzwonkowate kwiaty często zdobią bukiety panien młodych. Konwalie mają również zastosowanie w medycynie – substancje w nich zawarte wpływają na układ sercowo-naczyniowy, a ponadto wspierają leczenie chorób reumatycznych, łagodzą problemy z koncentracją i są polecane osobom, które zmagają się z zawrotami głowy. Obok prozdrowotnych walorów konwalia ma także właściwości toksyczne, dlatego samodzielne sporządzanie nalewek czy naparów z tej rośliny niesie ryzyko zatrucia.
Gdzie występuje konwalia? Co to za roślina?
Konwalia majowa (łac.convallaria majalis) to roślina o białych, dzwonkowatych, przyjemnie pachnących kwiatach. Jej zielone liście są długie, mają kształt elipsy i są nieco zaostrzone na wierzchołkach. Jak sama nazwa wskazuje, czas kwitnienia konwalii przypada w maju, natomiast później pojawiają się owoce w postaci czerwonych jagód o średnicy ok. 1,5 cm. W słownikach zielarskich możesz także znaleźć tę roślinę pod nazwą majówka, kokoryczka, lanuszka lub po prostu konwalia leśna.
Konwalię majową możesz spotkać w całej Polsce, szczególnie w lasach liściastych i mieszanych, z wyjątkiem wysokich gór. Obszar jej występowania obejmuje ponadto inne kraje europejskie o umiarkowanym klimacie, niektóre kraje azjatyckie oraz Amerykę Północną. Pierwszego maja we Francji obchodzone jest nawet święto konwalii. W tym dniu ludzie obdarowują się tymi kwiatami, wierząc, że ten gest przyniesie im szczęście w następnych miesiącach.
Jakie właściwości ma konwalia?
Substancje aktywne zawarte w konwalii to konwalatoksyna, konwalatoksol i glikozydy kardenolidowe. To właśnie im konwalia majowa zawdzięcza właściwości lecznicze, a więc:
pomaga regulować bicie serca i poprawia jego wydolność – wydłuża odstęp między kolejnymi skurczami i wzmacnia siłę samego skurczu;
zwiększa wydalanie sodu i potasu wraz z moczem. Ma działanie diuretyczne (moczopędne);
poprawia pracę nerek;
przeciwdziała obrzękom;
poprawia ukrwienie komórek ciała i dotlenia mózg;
działa uspokajająco;
ma właściwości łagodzące, przez co poprawia kondycję skóry i włosów.
Pamiętaj, że konwalia zawiera także substancje o działaniu toksycznym, a stosowanie jej w nieodpowiedni sposób może okazać się szkodliwe. Zjedzenie jej owoców powoduje czasem zatrucie, podobnie jak wypicie wody, w której stały konwalie.
Zastosowanie konwalii – medycyna, przemysł kosmetyczny
Medycyna konwencjonalna rozwija się na tyle prężnie, że zastosowanie konwalii w lecznictwie ogranicza się raczej do medycyny naturalnej. Olejki eteryczne i właściwości łagodzące ci ągle są doceniane w przemyśle kosmetycznym, dlatego w drogeriach bez trudu znajdziesz kremy, balsamy do ciała z konwaliowym ekstraktem czy perfumy o zapachu konwalii.
Medycyna naturalna
Konwalia cieszy się dużą popularnością wśród ziół na serce. Substancje w niej zawarte pomagają w leczeniu łagodnych zaburzeń rytmu serca, są przydatne w początkowych stadiach niewydolności krążenia, obrzękach związanych z niewydolnością serca oraz różnych wad tego narządu. Pamiętaj jednak, że w przypadku poważnych problemów kardiologicznych należy udać się do lekarza specjalisty.
Oprócz tego kwiaty konwalii wykorzystuje się w łagodzeniu objawów menopauzy. Zmniejszają one skłonność do omdleń i pomagają pozbyć się zawrotów głowy. Mogą także stanowić wsparcie w leczeniu chorób reumatycznych. Znajdziesz je również w składzie niektórych ziołowych leków uspokajających. Co ważne, mogą łagodzić również problemy kardiologiczne pojawiające się na tle nerwowym.
Sprawdź też, jakie s ą przyczyny migreny i jak skutecznie radzić sobie z tą dolegliwością.
Przemysł kosmetyczny
Ekstrakt z konwalii znajdziesz w składzie preparatów do skóry i włosów. Wyciąg z tej popularnej rośliny działa wzmacniająco na cebulki włosów, a oprócz tego pomaga w walce z łupieżem. Preparaty na bazie tego kwiatu wykorzystuje się również w leczeniu trądziku. Z kolei olejki eteryczne zawarte w kwiatach konwalii to doskonała baza dla perfum.
Przeciwwskazania do korzystania z właściwości kwiatów konwalii
Z dobroczynnych właściwości kwiatów konwalii należy korzystać z rozwagą. Nie przygotowuj przetworów (np. nalewek) z konwalii w warunkach domowych, ale skorzystaj z doświadczenia certyfikowanych producentów. Ze względu na duże ryzyko zatrucia nie rób okładów ani naparów. Sięgaj natomiast po gotowe preparaty z apteki i stosuj je według wskazań producenta. Jeśli nie masz pewności, czy preparaty na bazie tej rośliny rzeczywiście przyniosą Ci korzyści, skonsultuj się z lekarzem.
Sięgnij też do innych artykułów dostępnych w naszym serwisie i dowiedz się, jakie mogą być nietypowe objawy padaczki: Padaczka – przyczyny, objawy, rodzaje.
Czy konwalia jest trująca? Objawy zatrucia konwalią
W konwalii znajdują się substancje o dobroczynnym działaniu i związki toksyczne takie jak saponiny (konwalaryna i konwalamaryna).
Do objawów zatrucia konwalią należą:
dolegliwości ze strony układu pokarmowego – nudności, biegunka, wymioty;
zaburzenia rytmu serca;
ślinotok;
rozszerzenie źrenic;
zaburzenia widzenia;
halucynacje;
gwałtowny spadek ciśnienia krwi.
Pamiętaj, że do silnego zatrucia (a w przypadku małych dzieci nawet do śmierci) może doprowadzić zjedzenie owoców konwalii lub przypadkowe wypicie wody, w której stały kwiaty.
- E. Lamer-Zarawska i in., Fitoterapia i leki roślinne, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2007.
- P. Machałek, Magia polskich ziół, Wydawnictwo Znak, Kraków 2020.
- A. Blackthorn, Botaniczne eliksiry, ziołowe napary, magiczne herbaty i ogniste trunki, Wydawnictwo Znak, Kraków 2021.
- M. Krauze-Baranowska, Fitofarmaceutyki, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2022.
Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych w Welbi należy skonsultować ich treść z lekarzem. Welbi dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów był najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.