Testy alergiczne – rodzaje i przebieg

Testy alergiczne – znaczenie w diagnozowaniu alergii

Każda alergia to nadmierna i nieprawidłowa reakcja układu odpornościowego człowieka na związki organiczne zwane alergenami. Lista substancji uczulających jest bardzo długa, dlatego bardzo trudno wskazać prawdziwą przyczynę alergii na podstawie samych objawów. Identyfikacja alergenu znacznie przyspiesza leczenie objawów uczulenia, a te bywają bardzo uciążliwe. Trudno przecież normalnie funkcjonować z nawracającym alergicznym nieżytem nosa, zaostrzającą się wysypką czy bólami brzucha. Najskuteczniejszym sposobem na zidentyfikowanie i wyeliminowanie alergenu są testy alergiczne. Na karcie z wynikami widoczne są zakresy norm, jednak ich ostateczna interpretacja pozostaje zadaniem lekarza.

Testy alergiczne – jakie są rodzaje?

Testy alergiczne bazują na tzw. panelu alergicznym, który zawiera określoną ilość alergenów. Badanie sprawdza reakcję organizmu na najpopularniejsze substancje uczulające. Jeśli żadna substancja z panelu nie daje objawów alergii, a symptomy nie ustępują, należy próbować innych metod diagnostycznych. Do najpopularniejszych rodzajów testów należą: testy alergiczne z krwi, testy skórne, testy płatkowe oraz testy prowokacyjne. 

Testy alergiczne z krwi

Testy alergiczne tego rodzaju polegają na pobraniu próbki krwi i określeniu stężenia przeciwciał IgE dla określonych alergenów. Można wykonać je u osób w różnym wieku, a najczęściej decydują się na nie osoby, które z różnych powodów nie mogą poddać się testom skórnym. 

Testy skórne

Testy skórne to najbardziej tradycyjny – a przy tym również najskuteczniejszy – sposób identyfikowania alergenów. Polegają one na wykonaniu mikroskopijnych nakłuć na skórze i wprowadzeniu do niej odczynników zawierających określone alergeny. Jeśli w miejscu ukłucia pojawi się rumień lub inny charakterystyczny symptom, alergia zostaje potwierdzona. W taki sposób można zdiagnozować alergie wziewne oraz pokarmowe. Potwierdzenie nadwrażliwości na pyłki roślin to znak, że pora sięgnąć po kalendarz pylenia roślin. 

Testy płatkowe

Naskórkowe testy płatkowe pomagają zdiagnozować alergie kontaktowe. Sprawdzają reakcję skóry na bezpośrednie zetknięcie się z alergenami takimi jak nikiel, chrom, barwniki i substancje zapachowe. Jeśli na skórze pojawią się charakterystyczne zmiany, można stwierdzić alergię na daną substancję. Panele alergiczne zawierają ok. 30 alergenów. 

Testy prowokacyjne

To nieinwazyjny sposób na potwierdzenie lub wykluczenie alergii pokarmowej (w tym także alergii krzyżowej). Test polega na wyeliminowaniu z diety określonego produktu. Jeśli podejrzanym alergenem jest białko mleka krowiego, należy wyeliminować ten element z diety na okres ok. 2-3 tygodni. Po upływie tego czasu następuje prowokacja, czyli spożycie niewielkiej ilości mleka krowiego oraz obserwacja objawów. Gdy symptomy – np. wysypka, ból brzucha, luźne stolce – znów się pojawią, uczulenie zostaje potwierdzone. Tę metodę często polecają pediatrzy w diagnozowaniu nietolerancji pokarmowych u niemowląt i małych dzieci. 

Testy alergiczne – jak wyglądają?

Testy alergiczne to mało inwazyjne badania. Jest to pobranie próbki krwi lub wykonanie kilku bardzo małych nakłuć w skórze (ich głębokość to ok. 0,5 mm) za pomocą specjalnego nożyka. W przypadku diagnozowania alergii kontaktowej będzie to po prostu bezpośredni kontakt skóry z potencjalnym alergenem. Żadna z powyższych metod nie powinna sprawić bólu. 

Jak przygotować się do testów alergicznych?

Badania krwi nie wymagają specjalnych przygotowań, jednak przed testami skórnymi trzeba zapamiętać dwie podstawowe zasady:

• Co najmniej 7 dni przed planowanym badaniem trzeba odstawić leki antyalergiczne;

• Testów nie powinno wykonywać się na wyraźnie podrażnionej skórze, na której są widoczne stany zapalne. Zmieniony stan naskórka nie pozwoli na prawidłową interpretację wyników.

Ile kosztują testy alergiczne?

Wiele osób zastanawia się, jaki jest koszt wykonania testów alergicznych. Są one droższe niż leki na alergię bez recepty, jednak ich wykonanie znacznie ułatwia postawienie odpowiedniej diagnozy i rozpoczęcie skutecznego leczenia. Szacuje się, że cena badania stężenia przeciwciał we krwi wynosi 50-250 zł. Natomiast za test skórny, który obejmuje panel 30 alergenów, trzeba będzie zapłacić średnio od 100 do 300 zł. 

1. M. Bojanowska i in., Nietolerancje i alergie pokarmowe: przyczyny, diagnostyka i postępowanie żywieniowe, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego, Lublin 2021.
2. Ł. Durajski, Alergie. Fakty i mity, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2020.
3. D. Myłek, Oswoić alergie: skąd się biorą uciążliwe dolegliwości i jak sobie z nimi radzić, Stowarzyszenie Larix, Warszawa 2020.
4. A. Zejfler, Kompleksowa terapia problemów skórnych, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2018.