Czym są alergie krzyżowe? Poznaj ich rodzaje i objawy
Alergeny dzielimy na wziewne, pokarmowe i kontaktowe. Istnieją również alergie krzyżowe, które mogą powodować szereg dolegliwości utrudniających codzienne życie. Wśród nich najczęściej występuje alergia krzyżowa na brzozę – cierpi na nią wiele dzieci, a nawet dorosłych. Choć objawy są niemal takie same, jak przy innych alergiach, warto wiedzieć, jak działają alergie krzyżowe i na jakie pokarmy należy uważać.
Czym są alergie krzyżowe?
Alergia krzyżowa polega na pojawieniu się objawów alergicznych po kontakcie z alergenem, który jest podobny do innego, pierwotnie uczulającego. Jeśli jesteś uczulony na pyłki traw, to objawy alergiczne mogą wystąpić po zjedzeniu pomidora. Jest to związane z podobieństwami pomiędzy tymi alergenami w odniesieniu do ich struktury w budowie chemicznej. Białka obecne w niektórych pyłkach roślin czy drzew są zbliżone do tych występujących w alergenach pokarmowych.
Po spożyciu danego produktu, który jest alergenem krzyżowym, układ immunologiczny wytwarza przeciwciała klasy IgE. W wyniku tego, że nie potrafi ich prawidłowo rozpoznać, traktuje alergeny jako tożsame z alergenami wziewnymi i wykazuje nadwrażliwość na nie. U prawie ⅓ osób cierpiących na alergie wziewne występują również alergie krzyżowe. Ważne w diagnostyce są testy alergiczne.
Jak powstaje alergia krzyżowa?
Alergia krzyżowa powstaje w organizmie alergika, kiedy ten zetknie się z obcą cząsteczką, w wyniku czego produkuje przeciwciała klasy IgE, skierowane przeciwko konkretnemu alergenowi. W sytuacji, kiedy organizm kolejny raz ma kontakt z tym alergenem, rozpoznaje go, dzięki czemu może na niego szybko zareagować. Do alergii krzyżowej dochodzi, kiedy alergeny są do siebie podobne, najczęściej w ponad 70%. Obecne w organizmie przeciwciała IgE rozpoznają nowy, podobny alergen i wywołują reakcje alergiczne.
Najczęściej występują alergie krzyżowe pyłków roślin z surowymi owocami i warzywami. Objawy mogą się pojawić nawet po pierwszym spożyciu pokarmu, który wywołuje alergię.
Objawy alergii krzyżowej
Objawy alergii krzyżowej są bardzo zbliżone do objawów pojawiających się po kontakcie z alergenem. Można je podzielić na symptomy obejmujące:
drogi oddechowe;
przewód pokarmowy;
skórę.
Do objawów oddechowych należą trudności z oddychaniem. Mogą występować również duszności, kaszel i katar. Często doskwiera alergiczny nieżyt nosa, w szczególności w okresie wiosenno-letnim. Objawy pokarmowe obejmują: nudności, wymioty, biegunkę, wzdęcia czy bóle brzucha. Niekiedy pojawia się obrzęk jamy ustnej oraz gardła. U niektórych osób występują skórne objawy, takie jak: wysypka, świąd, pokrzywka, atopowe zapalenie skóry. Objawy najczęściej pojawiają się bezpośrednio po spożyciu konkretnego pokarmu. W niektórych sytuacjach występują groźniejsze stany, jak obrzęk naczynioruchowy, atak astmy czy wstrząs anafilaktyczny. Wymagają one pilnej interwencji lekarskiej, dlatego nie należy ich bagatelizować.
Rodzaje alergii krzyżowych
Istnieje kilka rodzajów alergii krzyżowych, dlatego warto je znać. Osoby, które mają alergię na alergeny roślin, drzew czy kwiatów, powinny dobrze znać kalendarz pyleń, dzięki czemu będą wiedzieć, kiedy trzeba bardziej uważać.
Do najpopularniejszych alergenów, które reagują krzyżowo, można zaliczyć:
pyłek brzozy reaguje krzyżowo z owocami pestkowymi, a także z kiwi, brzoskwinią, mango, marchwią, selerem oraz pieprzem. Reakcja może nastąpić także podczas kontaktu z pyłkami leszczyny, olchy, dębu oraz buku;
pyłek leszczyny reaguje z pyłkami brzozy, olchy, dębu, buku i orzechem laskowym;
pyłek bylicy reaguje z selerem, marchwią i przyprawami;
pyłek traw reaguje krzyżowo z melonem, arbuzem, pomidorem, mąką żytnią i pszenną;
roztocza kurzu reagują ze skorupiakami;
grzyby mogą reagować ze sobą wzajemnie, np. z Penicillum citrinum, Fusarium solani, ale również z lateksem;
sierść kota może reagować krzyżowo z mięsem wieprzowym;
mleko krowie reaguje z innymi produktami, jak mleko owcze, kozie czy mięso wołowe;
lateks ma wiele reakcji krzyżowych z owocami (kiwi, bananem, mango, grejpfrutem, papają), warzywami (szpinakiem, ziemniakami, selerem, marchwią, papryką), a także z przyprawami i orzechami.
Reakcje krzyżowe występują u dużej liczby osób, w szczególności u dzieci, ponieważ ich organizm jest jeszcze w trakcie rozwoju.
Diagnostyka i leczenie alergii krzyżowych
Diagnozowanie alergii krzyżowych nie jest łatwe, ponieważ mogą się na siebie nakładać różne alergeny, nadwrażliwości czy nietolerancje pokarmowe, co fałszuje wyniki. Obecnie alergenami są również dodatki do żywności, coraz częściej dodawane do pożywienia. Jeden ze sposobów diagnostyki stanowią płatkowe testy skórne, ale nie zawsze dostarczają one pełnego obrazu o alergenach. Często wyniki są dodatkowo weryfikowane z przeprowadzonym przez lekarza wywiadem, z badaniami pomocniczymi, takimi jak morfologia z rozmazem, CRP, a także z próbą prowokacyjną, czyli spożyciem alergenu i obserwacją reakcji.
Do sposobów leczenia alergii krzyżowych należy unikanie alergenów, które mogą wywoływać objawy. Wiele osób, chcąc zminimalizować objawy, sięga po leki na alergię bez recepty. Najczęściej stosowane są leki przeciwhistaminowe II generacji, które nie powodują senności i pozwalają normalnie funkcjonować na co dzień. Jednak chcąc dobrać dla siebie lek, warto w tej sprawie skonsultować się z lekarzem.
Obserwujesz u siebie objawy alergii, ale nie znasz jej przyczyny? Zapewnij sobie wsparcie w diagnostyce i leczeniu, decydując się na Polisę Zdrowie Welbi. To prywatne ubezpieczenie zdrowotne, dzięki któremu możesz zyskać m.in.:
e-konsultacje (lub również konsultacje stacjonarne, w zależności od wybranego pakietu) u lekarzy specjalistów bez skierowania, w tym u alergologa;
dostęp do badań laboratoryjnych, obrazowych i czynnościowych, w tym do testów uczuleniowych;
wizyty u lekarzy bez kolejek – konsultacja z lekarzem POZ odbędzie się w ciągu 1 dnia, a ze specjalistą z reguły w ciągu 3 dni roboczych;
opiekę w placówkach na terenie całego kraju – prawie 3500 placówek współpracujących z ubezpieczycielem w 650 miastach w Polsce;
możliwość przeprowadzenia odczulania (bez kosztu leku przepisanego na receptę).
Zam ów ofertę na Welbi, żeby poznać szczegóły polisy. Nie czekaj! Z usług w ramach wybranego pakietu możesz korzystać niemal od razu po opłaceniu składki.
- A.J. Sybilski, Alergia krzyżowa, „Medycyna po Dyplomie” 2017.
- A. Pszczółkowska, Astma, alergie, celiakia: objawy, leczenie, „Zdrowie bez Tajemnic” nr 2, 2016, s. 89.
- P. Rapiejko, A. Lipiec, Wybrane aspekty alergii krzyżowej, „Alergoprofil” vol.2, nr 2, 2006, s. 11–15.
- W. Lasek, Immunologia: podstawowe zagadnienia i aktualności, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2014.
Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych w Welbi należy skonsultować ich treść z lekarzem. Welbi dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów był najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.
Najchętniej czytane
