Trądzik zaskórnikowy - charakterystyka schorzenia i sposoby leczenia

Trądzik zaskórnikowy - czym jest i jak się objawia?

Trądzik zaskórnikowy jest chorobą skóry występującą głównie u dojrzewających nastolatków. Zdarza się jednak, że schorzenie pojawia się dopiero po 30 roku życia. Powstaje na skutek zapychania ujść gruczołów łojowych. Czopy powstałe z sebum pod wpływem kontaktu z powietrzem ulegają utlenieniu i przybierają ciemną barwę. W zależności od głębokości powstałych zmian wyróżnia się trądzik zaskórnikowy:

• zamknięty - ujście gruczołu jest niewidoczne, a powstały czop znajduje się tuż pod skórą. Zmiany występują zarówno na skórze tłustej, jak i na suchej.

• otwarty - czopy umiejscawiają się tuż przy ujściu gruczołu, a ich powstanie jest skutkiem nadmiernej produkcji łoju. Z tą odmianą trądziku najczęściej boryka się cera trądzikowa i tłusta.

Obie postacie trądziku mogą przebiegać w formie niezmienionej lub przechodzić jedna w drugą. Zamknięte zmiany pod wpływem zbyt obfitego nagromadzenia się łoju często zmieniają się w otwartą postać trądziku.

Jakie są przyczyny trądziku zaskórnikowego?

Wiele czynników wpływa na rozwój trądziku zaskórnikowego. Co najbardziej sprzyja zaczopowaniu ujść gruczołów łojowych skóry?

• Niestabilna gospodarka hormonalna - szczególnie u osób w młodym wieku, u których kształtuje się poziom androgenów, odpowiedzialnych m.in. za produkcję łoju.

• Tendencja do łojotoku - która występuje szczególnie w przypadku skóry tłustej i mieszanej. Nadmiar produkowanego sebum blokuje ujście porów, a nieprawidłowe oczyszczanie skóry twarzy sprzyja dodatkowo rozwojowi bakterii.

• Nieprawidłowa dieta - uboga w składniki odżywcze, z przewagą cukru, soli i tłuszczów zwierzęcych.

• Nieodpowiednia higiena - pomijanie kroku nawilżania twarzy lub przesadne jej osuszanie kosmetykami na bazie alkoholu.

• Czynniki psychogenne - silny i długotrwały stres uaktywnia działanie wolnych rodników i nadprodukcję łoju. Dodatkowo spowalnia procesy wymiany naskórka. Nieprawidłowo usuwane obumarłe komórki zaczynają zatykać pory i sprzyjać tworzeniu się czopów.

• Chroniczne zmęczenie i bezsenność - zwiększają poziom kortyzolu (hormonu stresu) w organizmie, a ten wpływa na pogorszenie stanu zdrowia skóry.

Szczególnie narażone na rozwój trądziku zaskórnikowego są osoby z tłustą lub mieszaną cerą. Duże znaczenie w przypadku zmian skórnych mają także czynniki genetyczne.

Jak wyleczyć trądzik zaskórnikowy?

Zastanawiasz się, jak leczyć trądzik zaskórnikowy? Przede wszystkim zadbaj o pełnowartościową dietę i odpoczynek. Przyjrzyj się kosmetykom, których używasz do pielęgnacji i oczyszczania skóry twarzy. Bardzo ważne jest regularne usuwanie martwych komórek, szczególnie jeśli Twoja skóra ma tendencję do przetłuszczania. Pamiętaj o nawilżaniu cery - stosuj bezalkoholowy tonik i żel do mycia. Właściwe nawyki pielęgnacyjne to podstawowy krok do zdrowej skóry. Unikaj też sytuacji stresowych i przynajmniej raz w roku kontroluj gospodarkę hormonalną, wykonując panel tarczycowy (TSH, FT3, FT4). W przypadku nasilenia zmian trądzikowych skonsultuj się z lekarzem dermatologiem.

W zależności od typu trądziku zaskórnikowego stosuje się leczenie miejscowe (za pomocą maści, np. z kwasem azelainowym) lub przyjmuje się środki doustnie. Terapia farmakologiczna opiera się na suplementacji witamin z grupy B, które zmniejszają łojotok i regulują pracę gruczołów łojowych. Dodatkowo przywracają skórze jednolity i zdrowy kolor. Skuteczność w leczeniu trądziku wykazuje również witamina PP, która działa przeciwzapalnie. Jeśli pojawianie się zmian trądzikowych uwarunkowane jest nieprawidłową pracą gospodarki hormonalnej, w leczeniu uwzględnia się podanie hormonów. Trądzik zaskórnikowy ma zwykle łagodną postać i łatwo poddaje się leczeniu. Jednak w przypadku zbagatelizowania zmian i zaostrzania się ich niezbędne może być podanie antybiotyku.

Domowe sposoby na trądzik zaskórnikowy

Przebieg trądziku zaskórnikowego możesz łagodzić również domowymi sposobami. Najpotrzebniejsze składniki znajdziesz w kuchni. Do przemywania twarzy polecany jest sok ze świeżego ogórka, który łagodzi i koi skórę. Domowy peeling pomagający usunąć zaskórniki przygotujesz natomiast z mieszanki płatków owsianych, odrobiny wody i miodu. W przypadku głębokich zaskórników, które mogą przerodzić się w stan zapalny, polecamy aloes na twarz w postaci żelu aplikowanego miejscowo. Doskonałą skuteczność mają ziołowe parówki przygotowane np. z rumianku, ziela skrzypu i szałwii. Działają antybakteryjnie i pomagają usunąć nadmiar zaczopowanego łoju. Z naparów ziołowych możesz przygotować również tonik. Regularne przemywanie cery pomoże zmniejszyć łojotok i ilość zaskórników.

1. J. Szepietowski, M. Kapińska-Mrowiecka i in., Trądzik zwyczajny: patogeneza i leczenia, „Przegląd Dermatologiczny”, 2012, nr 99, s. 649-673.
2. K. H. Wilusz-Ludwiczak, M. Kuchciak-Brancewicz i in., Trądzik chorobą zapalną, a nie bakteryjną, „Forum Dermatologicum”, 2019, nr 3, s. 92-95.
3. A. Langner, M. Ambroziak, W. Stąpór, Trądzik pospolity – podstawowe zasady leczenia, „Przewodnik Lekarza”, 2000, nr 4, s. 78–82.