Co zrobić, gdy użądli osa?

Czy użądlenie przez osę jest niebezpieczne?

Najczęściej użądlenie przez osę nie jest niebezpieczne. Wszystko zależy jednak od miejsca, w które ukąsi owad. Groźne konsekwencje może za sobą nieść użądlenie w twarz, szyję i wewnątrz ust lub połknięcie osy. Takie sytuacje mogą wywołać bardzo silną reakcję alergiczną organizmu, a nawet uduszenie. Dlatego niezbędne jest zapewnienie szybkiej pomocy medycznej.

Sytuacjami potencjalnego ryzyka są użądlenia przez osę dzieci, osób starszych i z chorobami układu krążenia. Najczęściej pierwsze ukąszenie przez osę u dziecka nie wywołuje reakcji alergicznej. Niestety ponowne użądlenie może już spowodować taką odpowiedź organizmu. Dlatego należy zachować szczególną ostrożność, gdy osa ukąsi dziecko. Podobnie sytuacja wygląda w przypadku osób starszych i zmagających się z chorobami układu krążenia.

Trzeba być także bardzo ostrożnym, kiedy dojdzie do użądlenia przez osę kobiety w ciąży. Jeśli przyszła mama nie jest uczulona na jad osy, to nie ma raczej powodu do niepokoju. Wystarczy wtedy doraźne działanie i zrobienie kwaśnego okładu w miejscu użądlenia. Należy jednak bacznie obserwować kobietę, czy nie wystąpi reakcja alergiczna. Użądlenie przez osę nie stanowi przeciwwskazania do karmienia piersią.

Co się dzieje, gdy użądli osa?

Miejsce, w które użądliła osa, robi się zaczerwienione i obrzmiałe. Najczęściej towarzyszy temu nagły i silny ból. Długość utrzymywania się opuchlizny i bolesność miejsca są uwarunkowane indywidualnie. Gdy zniknie ból po użądleniu, miejsce może zacząć swędzieć. Najczęściej występuje miejscowa reakcja uczuleniowa w postaci rumienia, która znika zwykle w ciągu kilku godzin. Chyba że doszło do uogólnionej reakcji uczuleniowej całego organizmu, wtedy konieczne jest jak najszybsze wezwanie pomocy medycznej.

Może dojść także do sytuacji, gdy rumień i opuchlizna po użądleniu nie będą znikać. Pojawią się także ból głowy, podwyższona temperatura ciała, powiększone węzły chłonne czy drętwienie. Może to świadczyć o powikłaniu na skutek użądlenia – zakażeniu bakteryjnym.

Jakie są objawy uczulenia na jad osy?

Do każdego użądlenia przez osę należy podchodzić indywidualnie. Nawet jeżeli w przeszłości nie było gwałtownej reakcji alergicznej organizmu po użądleniu, to nie znaczy, że po kolejnym ukąszeniu ona nie nastąpi.

Gwałtowna reakcja alergiczna organizmu może doprowadzić do wystąpienia sytuacji zagrażającej życiu, jaką jest wstrząs anafilaktyczny. Konieczna jest natychmiastowa reakcja, gdyż kluczowe jest kilkanaście pierwszych minut po użądleniu. To właśnie wtedy ma miejsce szybkie pogorszenie stanu zdrowia osoby użądlonej. W wyniku takiej reakcji może dojść nawet do śmierci. 

Do najczęstszych objawów wstrząsu anafilaktycznego należą:

• problemy z oddychaniem i płytki oddech,

• opuchlizna gardła, języka, warg,

• zawroty głowy,

• mdłości i wymioty,

• duże osłabienie,

• duży spadek ciśnienia krwi,

• stan lękowy,

• utrata przytomności.

Niestety nie ma domowych sposobów na to, by pomóc, gdy wystąpi wstrząs anafilaktyczny. Jeśli pojawią się wyżej wymienione objawy, konieczne jest zapewnienie jak najszybszej pomocy medycznej poszkodowanemu. Jeśli osoba jest świadoma swojego uczulenia, najczęściej będzie wyposażona w ampułkostrzykawkę zawierającą adrenalinę. Zaleca się jak najszybsze podanie jej w boczną część uda. Zastrzyk można wykonać przez ubranie, by nie tracić cennego czasu. Należy też jak najszybciej wezwać karetkę pogotowia i ułożyć osobę w pozycji bocznej ustalonej, jeśli wymiotuje. Natomiast gdy dojdzie do zatrzymania oddechu i akcji serca, trzeba rozpocząć akcję reanimacyjną i kontynuować ją do momentu, aż przyjedzie karetka pogotowia.

Co podać, gdy użądli osa?

Chociaż użądlenie przez osę zdarza się niezbyt często, to warto się zabezpieczyć na wypadek, gdyby do niego doszło. W aptece jest dostępnych wiele środków, które należy mieć w podręcznej apteczce, a które pomogą nam, gdy osa użądli nas lub kogoś z naszych najbliższych. Są to:

• ampułkostrzykawka z adrenaliną do samodzielnego podania, gdy pojawi się ciężka reakcja alergiczna zagrażająca życiu;

• autostrzykawka z epinefryną – dostępna na receptę, wersja dla dzieci posiada o połowę zmniejszoną dawkę;

• hydrokortyzon w postaci żelu lub maści bez recepty – łagodzi ból w miejscu użądlenia przez osę, działa przeciwwstrząsowo i przeciwalergicznie;

• środki zawierające octanowinian glinu – mają działanie przeciwobrzękowe i przeciwświądowe;

• preparaty zawierające dimetynden – działają łagodząco, przeciwobrzękowo i przeciwświądowo.

Jakie są domowe sposoby na objawy uczulenia na jad osy?

Użądlenie przez osę najczęściej wywołuje piekący, silny ból i opuchliznę w miejscu użądlenia. Objawy są bardziej uciążliwe niż w przypadku uczulenia na komary. Domowe sposoby pomagają je zmniejszyć.

Do najpopularniejszych z nich należy okład z soku cytryny lub octu. Bardzo szybko neutralizuje on jad osy w miejscu ukąszenia. Dzieje się tak dlatego, że jad tego owada ma silnie zasadowy odczyn. Dzięki temu kwaśne okłady przynoszą ulgę osobie użądlonej.

Na użądlenia bardzo dobrze sprawdza się również okład z kostki lodu. Zmniejsza obrzęk i delikatnie znieczula. W przypadku ukąszenia wewnątrz jamy ustnej można także ssać kostki lodu. Jeśli nie masz ich pod ręką, do bolącego miejsca możesz przyłożyć jakikolwiek zamrożony produkt z lodówki. Należy go owinąć jakąś tkaniną, by wytworzyć warstwę izolacyjną i nie dopuścić do odmrożenia.

Podobnie działają okłady z zimnej wody przyłożone do miejsca użądlenia. Konieczne jest jednak ich częste zmienianie.

Bardzo często jest popełniany błąd i do miejsca użądlenia przez osę przykłada się przekrojoną na pół cebulę. Ten sposób działa tylko w przypadku ukąszenia przez pszczołę lub szerszenia, gdyż ich jad ma kwaśny odczyn. Przy użądleniu przez osę niestety okład z cebuli nie sprawdza się. Podobnie sprawa wygląda z okładami z sody.