Ugryzienie biedronki – jak je rozpoznać? Czy może zagrażać zdrowiu?

Biedronka azjatycka – jak wygląda i w jaki sposób kąsa?

Biedronka azjatycka, arlekin, biedronka ninja – to powszechnie stosowane nazwy dla chrząszcza Harmonia axyridis o dalekowschodnich korzeniach. W jaki sposób przedostał się na tereny Europy i Ameryki? Został sprowadzony, aby uporać się z mszycą atakująca uprawy. Bardzo szybko okazało się jednak, że swoją agresję kieruje nie tylko w stronę szkodników roślin, ale atakuje również ludzi i zwierzęta.

Ciało owada ma długość około 5–8 mm i zmienne ubarwienie, lecz w Polsce najczęściej spotkasz osobniki niemelaniczne, czyli z pomarańczowym, żółtym lub czerwonym pancerzem, pokrytym czarnymi kropkami, które niekiedy nieregularnie się ze sobą zlewają. Na przedpleczu (część łącząca głowę z tułowiem) możesz również zauważyć charakterystyczną plamę w kształcie litery „M”. Aparat gryzący biedronki azjatyckiej wyposażony jest w głaszczki umożliwiające chwytanie i odbieranie bodźców. Taka budowa szczęki pozwala na rozrywanie tkanki. To właśnie dlatego atak omawianych owadów należy do bolesnych.

Reakcję alergiczną może wywołać już sama hemolimfa. Jest to substancja wydzielana przez biedronki w celu komunikowania się z rodzimymi osobnikami lub do odstraszenia wrogów. Hemolimfa zawiera dwa uczulające białka (Har a 1 i Har a 2).

Jak wygląda ugryzienie biedronki azjatyckiej?

Ugryzienie przez biedronkę azjatycką wywołuje natychmiastowy ból. W miejscu ukąszenia pojawia się czerwona krostka z wyraźną raną. W niedługim czasie po ataku może dokuczać Ci także świąd. Miej również na uwadze, że biedronki azjatyckie grupują się w chmarach. Jeśli więc zaatakuje Cię jedna, jej śladem mogą pójść pozostałe. Pokąsanie przez kilkanaście lub kilkadziesiąt owadów nawet dla osoby niebędącej alergikiem jest niebezpieczne.

Biedronka azjatycka jest jednym z najbardziej uczulających chrząszczy. Alergeny mogą przedostać się do organizmu zarówno przez ugryzienie, jak i drogą wziewną, gdy owad wypuści hemolimfę. Wówczas do wymienionych wcześniej objawów ugryzienia biedronki azjatyckiej mogą dołączyć:

• nieżyt nosa,

• astma,

• pokrzywka,

• obrzęk naczynioruchowy (najczęściej okolic twarzy),

• zapalenie spojówek.

W jaki sposób można uniknąć ugryzienia przez biedronkę azjatycką?

Choć biedronka azjatycka może atakować cały rok, to największe ku temu ryzyko pojawia się jesienią. Wówczas owady gromadzą się całymi chmarami (liczącymi tysiące osobników) w zabudowaniach, chcąc w ten sposób schronić się przed nadchodzącymi niskimi temperaturami. Szczególnie atrakcyjne są dla nich szczeliny w ścianach południowo-zachodnich. Zanim więc nadejdzie październik – uszczelnij wszelkie szpary, a w oknach i drzwiach zewnętrznych zamontuj moskitiery. Ciekawym rozwiązaniem są również tzw. window trap, czyli lepkie nakładki na okna.

Odstraszająco działa na biedronki azjatyckie intensywny zapach mentolu, kamfory lub olejku miętowego. Zamiast więc stosować nieobojętne dla zdrowia preparaty chemiczne – wybierz te naturalne i równie skuteczne. 

Jeśli już chrząszcze zdążą znaleźć siedlisko do przezimowania, możesz je usunąć za pomocą odkurzacza. 

Jak leczyć ugryzienie biedronki azjatyckiej? Skuteczne domowe metody

Jeśli ślad po ugryzieniu biedronki azjatyckiej ma postać wyłącznie zaczerwienienia, wówczas zastosuj okład chłodzący (np. z kapusty), który złagodzi ból i stan zapalny w miejscu ukąszenia. Jeśli jednak reakcja organizmu jest silniejsza i objawia się opuchlizną – pomocne będą okłady z octu. Pamiętaj jednak, by rozcieńczyć go w proporcji 1 : 1 z wodą. W przeciwnym razie poparzysz skórę i zwiększysz tym samym odczuwany ból. Gdy w twoich domowych zapasach zabraknie octu – wykorzystaj sodę oczyszczoną.

Jeśli ślad ugryzienia azjatyckiej biedronki ma postać drobnych ranek lub rozdrapałaś rany – wypróbuj okłady z cebuli. Warzywo to nie tylko zredukuje stan zapalny, ale również przyspieszy gojenie.

Możesz spotkać się również z zaleceniem stosowania wapnia (zwanego potocznie wapnem na alergię). Niestety nie jest ono skutecznym środkiem zwalczającym objawy uczulenia. Jeśli natomiast przyjmujesz leki antyhistaminowe, zaburzy ono ich wchłanianie.

W leczeniu dolegliwości po ugryzieniu przez biedronkę pomocne są również okłady z:

• aloesu drzewiastego,

• arniki górskiej,

• arcydzięglu litworu,

• babki lancetowatej,

• brzozy brodawkowatej,

• dębu szypułkowego,

• czosnku pospolitego,

• dziewanny wielkokwiatowej,

• herbaty chińskiej.

1. M. Wiorek, Inwazyjny arlekin – biedronka azjatycka, „Wszechświat” 2018, t. 119, nr 10-12, s. 234–243.
2. K. Kołątaj, Biedronka azjatycka, „Edukacja biologiczna i Środowiskowa” 2014, nr 3, s. 25–30.
3. G. Pruszyński, Owady drapieżne. Chrząszcze – Biedronkowate, [w:] M. Tomalak, D. Sosnowska (red.), Organizmy pożyteczne w środowisku rolniczym, Instytut Ochrony Roślin – Państwowy Instytut Badawczy, Poznań 2008, s. 46–48.
4. K. Buczyłko i in., Alergia na owady niebłonkoskrzydłe, „Alergia, Astma, Immunologia” 2015, nr 20 (3), s. 170–177.
5. A. Ożarowski, W. Jaroniewski, Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie, Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa 1987.