Cystoskopia pęcherza moczowego – co to za badanie i jak się do niego przygotować?

Co to jest cystoskopia?

Cystoskopia to endoskopowa metoda diagnostyki problemów z układem moczowym, która umożliwia bezpośrednią wizualizację części układu moczowego. Nazwa badania nawiązuje do przyrządu, którym jest ono wykonywane. Cystoskop to specjalny wziernik, zakończony cienką rurką, która wprowadzana jest do pęcherza przez cewkę moczową. Cystoskop występuje w dwóch formach. Wziernik sztywny ma metalową końcówkę, która głównie stosowana jest do zabiegów, np. usuwania guzów i kamieni. Cystoskop z miękką końcówką służy do diagnostyki i oceny pęcherza moczowego. Urządzenia mają układ optyczny, przez który lekarz ogląda pęcherz.

Na czym polega cystoskopia?

Cystoskopia przeprowadzana jest w gabinecie urologicznym. Pacjent zostaje poproszony o zajęcie specjalnego fotela, w którym przyjmuje pozycję półsiedzącą z nogami zgiętymi w kolanach i stopami opartymi na podpórkach. Następnie lekarz odkaża ujście cewki moczowej i nakłada żel znieczulający, który zaczyna działać zaledwie po kilku minutach. Do cewki moczowej urolog wprowadza cystoskop. Za jego pomocą wypełnia pęcherz moczowy solą fizjologiczną, a następnie przez układ optyczny rozpoczyna ocenę narządu. Urolog może pobrać wycinek ściany pęcherza w celu analizy histopatologicznej. Całkowity czas badania wynosi od kilku do kilkunastu minut.

Cystoskopia – przygotowanie do badania

Cystoskopia wymaga od pacjenta przygotowania. Ułatwi ono przeprowadzenie zabiegu i zminimalizuje ewentualne skutki uboczne. Kilka dni przed badaniem należy ograniczyć spożywanie ciężkostrawnych pokarmów, picie alkoholu i palenie papierosów. Osoby, u których jest konieczność wykonania cystoskopii w znieczuleniu ogólnym, na badanie powinny zgłosić się na czczo. Należy pamiętać, aby przed cystoskopią oddać mocz. Następnie przed przystąpieniem do badania konieczne jest umycie krocza i ujścia cewki moczowej. Szczegółowych wytycznych dotyczących ewentualnego odstawienia przyjmowanych leków udzieli urolog na konsultacji poprzedzającej badanie.

Cystoskopia – wskazania do badania

Cystoskopia jest wskazana w przypadku podejrzenia wad rozwojowych cewki moczowej lub pęcherza moczowego, które mogą być przyczyną nawracających infekcji układu moczowego. Jest też jedną z metod diagnostyki nowotworów układu moczowego i guzów pęcherza moczowego. Badanie przeprowadzane jest również u pacjentów z zaburzeniami oddawania moczu. Wskazaniem do badania są objawy w postaci: krwiomoczu, zalegania moczu w pęcherzu, bardzo częstego oddawania moczu lub jego nietrzymanie. Urolog może zalecić wykonanie cystoskopii również w przypadku, kiedy mamy do czynienia z objawami zapalenia pęcherza, które pomimo stosowanej antybiotykoterapii nie ustępują, a wręcz ulegają nasileniu. Objawem będącym wskazaniem do badania jest przewlekły ból miednicy.

Przeciwwskazania do badania cystoskopii

Cystoskopia może być przeprowadzona nie u wszystkich pacjentów. Do bezwzględnych przeciwwskazań należą aktywne infekcje dróg moczowych i gruczołu krokowego. Wykonanie w ich przebiegu cystoskopii naraża pacjenta na rozwój sepsy.

Do innych bezwzględnych przeciwwskazań należą: 

• powiększenie gruczołu krokowego;

• zwężenie cewki moczowej;

• zbyt mały pęcherz moczowy;

• pourazowe uszkodzenie pęcherza moczowego;

• niedawno przebyty zawał serca.

Do względnych przeciwwskazań, wymagających konsultacji lekarskiej, należą: zaburzenia krzepliwości krwi, sztuczne zastawki serca i wszelkie choroby układu krwionośnego. Cystoskopia nie jest przeprowadzana również u kobiet w ciąży.

Czy cystoskopia boli?

Badanie nie jest bolesne, ale może być powodem dyskomfortu. Odczucia pacjenta zależą od rodzaju cystoskopu, który zostanie użyty do analizy. Cystoskopia u kobiet jest prostsza do wykonania i zwykle przebiega w znieczuleniu miejscowym. Natomiast ze względu na budowę anatomiczną mężczyzn u nich cystoskopia jest trudniejsza i obarczona większym ryzykiem bólu, dlatego częściej zabieg przebiega w znieczuleniu ogólnym.

Czy cystoskopia jest bezpieczna?

Cystoskopia jest badaniem stosunkowo bezpiecznym, pod warunkiem właściwego przygotowania pacjenta i wykluczenia istnienia przeciwwskazań.

Powikłania po cystoskopii

Cystoskopia jest badaniem inwazyjnym, a więc wiąże się z ryzykiem wystąpienia pozabiegowych skutków ubocznych. Najczęstsze powikłania po cystoskopii to: ból brzucha, częste oddawanie moczu, krwawienie z cewki moczowej, dyskomfort podczas oddawania moczu, pieczenie ujścia cewki moczowej, infekcje dróg moczowych. Dolegliwości związane z dyskomfortem ustępują samoistnie po kilku dniach. W przypadku rozwinięcia się infekcji konieczny jest kontakt z urologiem i podjęcie leczenia.

Cystoskopia – cena badania

Cystoskopia jest badaniem refundowanym przez NFZ. Aby wykonać je za darmo, należy posiadać skierowanie od urologa. Dokument można uzyskać również w ramach e-konsultacji. Kontakt z urologiem w ramach teleporady skraca czas oczekiwania na wizytę u specjalisty, a ponadto umożliwia konsultację z dowolnego miejsca. Należy pamiętać, że oczekiwanie na bezpłatne badanie w poradni urologicznej będzie trwać do kilku tygodni. Cystoskopię można wykonać również odpłatnie. Cena prywatnego badania zależy od placówki, w której ma być przeprowadzony zabieg i zastosowanych środków znieczulających. Należy przygotować się na wydatek od 500 do 700 zł.