account-icon
Obliczanie ubezpieczenia
Umów teleporadę
Welbi
ZdrowieBadania 1 min.

Czym jest kalcytriol? Jego źródła i znaczenie dla organizmu

Olga Dąbska02.01.2024Aktualizacja: 02.01.2024

Kalcytriol to aktywna postać witaminy D3. Powstaje w procesie jej hydroksylacji. Możesz sprawdzić jej poziom w badaniu krwi żylnej. Sprawdź, w jakich przypadkach może dojść do obniżenia i podniesienia poziomu kalcytriolu. Przeczytaj też, jaką rolę w organizmie odgrywa kalcytriol.


czym-jest-kalcytriol-jaka-pelni-funkcje-w-organizmie.jpg
pixabay

Polecane

jak-sprawdzic-niedobory-witamin-co-powodują
Zdrowie
1 min.
Jak sprawdzić niedobory witamin? Co powodują?
19.11.2021
limfocyty-co-to-jest-jakie-sa-normy
Zdrowie
2 min.
Limfocyty - co to jest? Jakie są normy?
31.10.2021
nieprawidlowe-cisnienie-kiedy-udac-sie-do-lekarza
Zdrowie
1 min.
Zbyt niskie lub zbyt wysokie ciśnienie – kiedy udać się do lekarza?
20.10.2021
morfologia-co-wykazuje-jak-interpretowac-wyniki
Zdrowie
2 min.
Co to jest morfologia krwi? Przygotowania, wskazania, wyniki
14.05.2021
Spis treści
  1. Czym jest i jak powstaje kalcytriol?
  2. Źródła kalcytriolu
  3. Jak sprawdzić poziom kalcytriolu?
  4. Właściwości i działanie kalcytriolu

Czym jest i jak powstaje kalcytriol?

Kalcytriol, a dokładnie 1,25-dihydroksycholekalcyferol, to aktywna forma witaminy D3. Powstaje przez jej hydroksylację. Hydroksylowanie to proces polegający na wprowadzeniu do witaminy D3 grup hydroksylowych (-OH) składających się z tlenu i wodoru. Kalcytriol powstaje przede wszystkim w wątrobie, a w mniejszym stopniu w nerkach. Na hydroksylację, czyli intensywność powstawania kalcytriolu, wpływa wiele czynników. 

Pobudza ją zwłaszcza parathormon, czyli wytwarzany w przytarczycach hormon, który reguluje gospodarkę wapniową. Proces powstania kalcytriolu nasilają hipofosfatemia (stan obniżonego poziomu fosforanów we krwi) i hipokalcemia (zbyt niski poziom wapnia we krwi). Przyczyną wysokiego poziomu kalcytriolu może być nadmierna podaż witaminy D w żywności. Obserwuje się go też, kiedy w organizmie występują ziarniniaki, czyli zbiorowiska komórek zapalnych. 

Proces powstania kalcytriolu hamują natomiast: 

  • niedoczynność przytarczyc i związany z tym niedobór parathormonu, 

  • za wysoki poziom fosforanów we krwi (hiperfosfatemia), 

  • nadmiar wapnia we krwi (hiperkalcemia).

Źródła kalcytriolu

Mówiąc o źródłach kalcytriolu, mamy na myśli źródła witaminy D. Choć, korzystając z promieniowania słonecznego, jesteś w stanie produkować samodzielnie ten związek, warto zadbać, aby w diecie znalazły się produkty bogate w witaminę D. Należą do nich przede wszystkim tran i mięso dorsza, łososia, śledzia, tuńczyka, węgorza, sardynki i makreli. Jeśli chcesz zadbać o odpowiedni poziom kalcytriolu, w jadłospisie nie powinno zabraknąć też grzybów, serów, jaj ani podrobów. W przypadku, gdy nie uda Ci się dostarczyć organizmowi wystarczającej ilości witaminy D, lekarz ustali odpowiednią dla Ciebie suplementację i wybierze najlepsze preparaty z kalcytriolem. Mogą mieć różną formę – kapsułek miękkich lub kropli doustnych. W aptekach dostaniesz też kalcytriol w maści, której używa się podczas leczenia zmian łuszczycowych. 

Jak sprawdzić poziom kalcytriolu?

Poziom kalcytriolu możesz sprawdzić w badaniach krwi. Oznaczenia stężenia tej postaci witaminy D3 przeprowadza się w próbce krwi żylnej. Najczęściej pobiera się ją z żyły łokciowej. Do badania nie musisz się specjalnie przygotowywać. Nie ma konieczności pozostawania na czczo czy zgłaszania się w godzinach porannych. Specjaliści zalecają jednak, aby na krótko przed badaniem wypić szklankę wody. W ten sposób zwiększysz objętość krążącej krwi, co ułatwi procedurę. Pamiętaj, aby z wynikami badania kalcytriolu zgłosić się do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Podczas konsultacji specjalista omówi z Tobą wyniki i w razie potrzeby zleci dodatkowe badania lub wskaże sposoby leczenia. Badanie kalcytriolu pozwoli optymalnie dobrać suplementację. Pamiętaj, że przy stosowaniu preparatów z kalcytriolem należy regularnie kontrolować jego poziom. Takie badania pozwolą upewnić się co do efektów leczenia i modyfikować je, jeśli będzie taka konieczność.

Właściwości i działanie kalcytriolu

Kalcytriol to związek o dobroczynnym działaniu na organizm. Przede wszystkim znany jest jako witamina na kości. Kontroluje gospodarkę wapniowo-fosforanową. Zwiększa wchłanianie wapnia i fosforanów z przewodu pokarmowego i kanalików nerkowych oraz składników mineralnych przez kości, co przyspiesza ich przebudowę i mineralizację. Kalcytriol reguluje ponadto wydzielanie parathormonu, którego za duże stężenie może doprowadzić do znacznego osłabienia kości i rozwoju osteoporozy, a warto pamiętać, że w sposób szczególny predysponowane są do niej kobiety po menopauzie.

  • Zapoznaj się z poradnikiem przygotowanym przez naszych ekspertów na temat leczenia osteoporozy. Dobrostan układu kostnego warunkuje w dużej mierze także wapń, dlatego warto znać źródła wapnia i jego wpływ na organizm.

Kalcytriol uczestniczy w procesie różnicowania komórek. Korzystnie wpływa na układ odpornościowy – reguluje produkcję cytokin (białek pobudzających komórki uczestniczące w odpowiedzi odpornościowej) oraz aktywność komórek zapalnych. Eksperci zwracają uwagę na udział kalcytriolu w procesach prowadzących do powstania nowotworu. Twierdzą, że kalcytriol może hamować namnażanie, różnicowanie komórek nowotworowych i nasilać ich apoptozę, czyli obumieranie. Związek ten uczestniczy też w procesach zachodzących w tkance mięśniowej, a za niski jego poziom prowadzi do osłabienia mięśni. Ta postać witaminy D bierze udział w remodelingu tkanki tłuszczowej, ułatwiając jej spalanie i utratę nadliczbowych kilogramów.

Kalcytriol zmniejsza ponadto ryzyko chorób autoimmunologicznych. Lekarze wskazują na zależność między niedoborem kalcytriolu a powstaniem m.in. reumatoidalnego zapalenia stawów, cukrzycy typu 1, nieswoistego zapalenia jelit, stwardnienia rozsianego, choroby Leśniowskiego-Crohna. Kalcytriol znalazł też zastosowanie w leczeniu łuszczycy – zmniejsza nadmierny wzrost naskórka, normalizuje różnicowanie komórek skóry, łagodzi jej łuszczenie się i stan zapalny. 

Zbyt niski poziom kalcytriolu obserwowany jest powszechnie w przebiegu nadciśnienia tętniczego krwi, niewydolności mięśnia sercowego, miażdżycy czy w chorobie wieńcowej. Dlatego też specjaliści uważają, że niedobór tego związku może wpływać na rozwój chorób układu krążenia, a prawidłowe jego stężenie powinno zmniejszać ryzyko chorób sercowo-naczyniowych. Badacze tłumaczą to zdolnością kalcytriolu do modyfikowania poziomu wolnych rodników, czyli szkodliwych form tlenu, które mogą powodować arytmię. Ta postać witaminy D reguluje również ciśnienie krwi i działa przeciwzakrzepowo.

Źródła
  1. J. Drąg, A. Goździalska, J. Jaśkiewicz, Niedobory witaminy D a konsekwencje zdrowotne, „Państwo i Społeczeństwo” 2015, t. XV, nr 3, s. 113–126.
  2. M. Pełczyńska, I. Jaroszewicz, M. Świtalska, Właściwości biologiczne kalcytriolu i jego nowych analogów – potencjalne zastosowania terapeutyczne, „Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej” 2005, nr 59, s. 129–139.
  3. M. Stuss, M. Michalska-Kasiczak, E. Sewerynek, Skuteczność i bezpieczeństwo stosowania alfakalcydolu oraz kalcytriolu w codziennej praktyce endokrynologicznej, „Endokrynologia Polska” 2023, t. 74, nr 1, s. 41–49.
Author Olga Dąbska picture

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych w Welbi należy skonsultować ich treść z lekarzem. Welbi dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów był najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.

Najchętniej czytane

jak-dziala-woda-z-octem-jablkowym-pita-na-czczo
Zdrowie
2 min.
Jak działa woda z octem jabłkowym pita na czczo?
24.01.2022
gesty-sluz-w-ciazy-co-oznacza
Zdrowie
1 min.
Gęsty śluz w ciąży. Kiedy się pojawia i na co wskazuje?
09.05.2022
ocet-na-stluczenia-jak-przygotowac-oklad
Zdrowie
1 min.
Ocet na stłuczenia - jak przygotować okład?
24.01.2022
jak-odgrzybic-organizm-domowymi-sposobami
Zdrowie
2 min.
Jak odgrzybić organizm domowymi sposobami?
24.01.2022
Popularne w kategorii Zdrowie
czy-zwapnienie-kosci-mozna-wyleczyc
Zdrowie
1 min.
Czym jest zwapnienie kości? Przyczyny, objawy, leczenie
09.05.2022
Prywatne ubezpieczenie zdrowotne
Prywatne ubezpieczenie zdrowotne
Pakiety medyczne
Konsultacja lekarska online
Alergolog onlineChirurg onlineDermatolog onlineDiabetolog onlineEndokrynolog onlineGastrolog online
arrow-link
Zobacz więcej

Kim jesteśmy

Artykuły o zdrowiu

ul. Topiel 12, 00-342, Warszawa
Redakcja WelbiSara Łątkowska - redaktor naczelnyredakcja@welbi.pl

© 2024 Welbi. Wszelkie prawa zastrzeżone.

Regulamin serwisuPolityka prywatnościPolityka cookies

Social media

  • facebook logo
  • instagram logo

Serwis welbi.pl ma charakter edukacyjny, nie stanowi i nie zastępuje porady lekarskiej. Redakcja serwisu dokłada wszelkich starań, aby informacje w nim zawarte były poprawne merytorycznie, jednakże decyzja dotycząca leczenia należy do lekarza. Redakcja i wydawca serwisu nie ponoszą odpowiedzialności wynikającej z zastosowania informacji zamieszczonych na stronach serwisu, który nie prowadzi działalności leczniczej polegającej na udzielaniu świadczeń zdrowotnych w rozumieniu art. 3 ust 1 ustawy o działalności leczniczej.