Szczepienia przeciwko gruźlicy, HPV i inne – jak działają?

Jak działają szczepionki?

Szczepienia ochronne są skuteczną metodą zapobiegania wielu chorobom zakaźnym poprzez pobudzenie układu immunologicznego (odpornościowego) do wytwarzania specyficznych przeciwciał lub limfocytów przeciwko określonym patogenom. W wyniku podania szczepionki wytwarza się pamięć immunologiczna, dzięki której po kontakcie z patogenem (wirusem lub bakterią) dochodzi do szybkiej reakcji układu odpornościowego i niszczenia „intruza”. Istnieje wiele dostępnych szczepień ochronnych, z których niektóre są obowiązkowo podawane części populacji, a inne należą do szczepień zalecanych. Wśród nich można wyróżnić m.in. szczepionki przeciwko gruźlicy, WZW typu B, błonicy, tężcowi, krztuścowi, śwince, odrze, różyczce, ospie wietrznej, wirusowi brodawczaka ludzkiego. W dobie pandemii powszechnie stosowano również szczepionkę przeciwko wirusowi SARS-CoV-2, będącemu przyczyną COVID-19.

• Dowiedz się również, jaką rolę odgrywa skwalen w szczepionkach: https://www.welbi.pl/skwalen-w-szczepionkach/. 

Jak szybko działa szczepionka?

Rozważasz szczepienie i chcesz się dowiedzieć, jak szybko i jak długo działa szczepionka? Odpowiedź na to pytanie nie jest prosta, ponieważ szybkość pojawienia się odporności po szczepieniu i jej czas trwania zależą od rodzaju szczepionki i ilości przyjętych dawek (odporność będzie mniejsza np. u osoby, która nie przyjęła pełnego cyklu szczepień). Poniżej przedstawimy kilka przykładów.

Jak długo działa szczepionka Engerix B?

Według danych producenta szczepionki optymalny poziom ochrony przeciwko wirusowi zapalenia wątroby typu B uzyskuje się po 3 dawkach szczepienia podstawowego, czyli 7 miesięcy od pierwszej dawki Engerix B. Aktualnie eksperci nie zalecają rutynowego stosowania dawek przypominających (wyjątek stanowią pacjenci z zaburzeniami odporności). Uznaje się, że pełen cykl szczepień zapewnia ochronę większości osób.

Jak długo działa szczepionka na grypę?

Po podaniu szczepionki przeciwko grypie swoiste przeciwciała zapewniające odporność powstają w ciągu 2–3 tygodni. Eksperci twierdzą, iż szczepienie zapewnia ochronę na nie dłużej niż rok. Z uwagi na ciągłą ewolucję wirusów oraz coroczną zmianę składu szczepionki powinna być ona podawana co rok.

Jak długo działa szczepionka na tężec?

Szczepionka przeciwko tężcowi zapewnia optymalny poziom uodpornienia u 90% osób po 2–4 tygodniach od podania drugiej dawki, jest on jednak krótkotrwały. Podanie dawki przypominającej zapewnia odporność na 5–10 lat i po tym czasie należy się ponownie zaszczepić pojedynczą dawką.

Szczepionka na pneumokoki dla dorosłych – jak długo działa?

Ochronny poziom przeciwciał przeciwko pneumokokom uzyskuje się zwykle po 3 tygodniach od szczepienia. Dane na temat czasu trwania ochrony są różne i zależne od wieku pacjenta. Eksperci twierdzą, że odporność przeciwko niektórym serotypom Streptococcus pneumoniae zawartym w szczepionce może zanikać już po 3–5 latach od zaszczepienia. U osób w podeszłym wieku odporność przeciwko pneumokokom prawdopodobnie zmniejsza się wcześniej niż u osób młodych.

• Sprawdź również swoją wiedzę na temat odporności: https://www.welbi.pl/odpornosc-co-na-nia-wplywa-quiz/.

Szczepienie przeciwko gruźlicy – kiedy należy je podać?

Szczepienie dzieci rozpoczyna się już w pierwszej dobie życia. W ciągu 24 godzin po urodzeniu zdrowy maluch powinien otrzymać szczepionkę przeciwko gruźlicy i pierwszą dawkę szczepienia przeciwko WZW typu B. Kolejne szczepienia obowiązkowe i zalecane (np. szczepienie na ospę wietrzną) powinny być podawane w kolejnych miesiącach i latach życia dziecka zgodnie z zaleceniami aktualnego Programu Szczepień Ochronnych.

Szczepionka przeciwko gruźlicy (BCG) jest żywa i atenuowana (osłabiona). Ma zapewnić ochronę przeciwko gruźlicy i innym chorobom wywoływanym przez bakterie Mycobacterium. Gruźlica jest chorobą zakaźną, która może powodować zmiany w płucach oraz poza układem oddechowym (tzw. gruźlica pozapłucna, obejmująca m.in. gruźlicę węzłów chłonnych, układu moczowo-płciowego, kości, stawów, opon mózgowo-rdzeniowych, a nawet jelit). Jeśli nie można zaszczepić noworodka szczepionką BCG, szczepienie należy podać w jak najszybszym możliwym terminie, ale nie później niż do ukończenia 15. roku życia.

• Dowiedz się także, czym jest wścieklizna i na czym polega profilaktyka poekspozycyjna (po kontakcie z zarażonym) tej choroby: https://www.welbi.pl/wscieklizna-przyczyny-objawy-badania-leczenie/. 

Szczepienie przeciwko HPV – kto powinien się zaszczepić?

Szczepionkę przeciwko HPV, czyli przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego (jego określonym typom) eksperci zalecają do stosowania u osób po 9. roku życia. W związku z drogą transmisji wirusa HPV (najczęściej drogą kontaktów seksualnych) szczepionkę najlepiej jest podać jeszcze przed pierwszym współżyciem. Aktywność seksualna nie jest jednak przeciwwskazaniem do zaszczepienia. Przed czym chroni szczepionka przeciwko HPV? Jej głównym zadaniem jest wytworzenie odporności przeciwko poszczególnym typom wirusa brodawczaka ludzkiego, które odpowiadają za wystąpienie kłykcin kończystych, raka szyjki macicy oraz wywołanych przez zakażenie HPV nowotworów odbytu, sromu, pochwy, nosogardła i innym nowotworów głowy i szyi.