Szczepienia dzieci – na co warto zaszczepić swoje dziecko?

Na czym polegają szczepienia dzieci? Kiedy należy je wykonywać?

Szczepienia dzieci i osób dorosłych są podstawową metodą profilaktyki wybranych chorób zakaźnych. Jak działa szczepionka? Jej podanie ma na celu pobudzenie układu immunologicznego do wytwarzania odporności (poprzez produkcję swoistych przeciwciał i limfocytów) przeciwko określonym patogenom. Szczepienia u dzieci są najczęściej podawane domięśniowo w formie iniekcji (wstrzyknięcia), rzadziej doustnie czy donosowo. Pierwsze szczepienie u zdrowego, donoszonego noworodka wykonuje się już w ciągu pierwszych 24 godzin życia. Kolejne obowiązkowe szczepienia są podawane według wytycznych Programu Szczepień Ochronnych.

Kalendarz szczepień dzieci

Kalendarz szczepień dzieci jest dokumentem stanowiącym wytyczne stosowania szczepień obowiązkowych u noworodków, niemowląt i starszych dzieci w zależności od ich wieku. Obowiązkiem rodzica jest zgłaszanie się z dzieckiem na wizytę do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej w terminie podania kolejnych szczepień. Dokładną datę i godzinę wizyty ustala zwykle pielęgniarka odpowiadająca za szczepienia ochronne pacjentów poradni. W przypadku stwierdzenia czasowych lub stałych przeciwwskazań do określonego szczepienia schemat szczepień dla danego dziecka jest odpowiednio modyfikowany, tak aby w bezpieczny sposób zapewnić małemu pacjentowi jak najlepszy poziom odporności.

Szczepienia noworodka

Według Programu Szczepień Ochronnych pierwsze szczepienia powinny być podane w pierwszej dobie życia dziecka, jeszcze podczas pobytu w szpitalu – mowa tu o szczepieniu przeciwko gruźlicy i o pierwszej dawce szczepienia podstawowego przeciwko WZW typu B (wirusowemu zapaleniu wątroby typu B). U wcześniaków, których urodzeniowa masa ciała nie przekracza 2000 g, konieczne jest odroczenie szczepienia przeciwko gruźlicy do czasu osiągnięcia masy 2000 g. Szczepienie przeciwko WZW typu B należy podać, a cykl szczepień tą szczepionką odpowiednio zmodyfikować.

• Dowiedz się, jakie szczepienia dla noworodka są dostępne i przed jakimi chorobami one chronią.

Szczepienia niemowlaka

W okresie niemowlęcym (po 28. dobie życia i przed ukończeniem 12 miesięcy) kalendarz szczepień przewiduje podanie największej ilości obowiązkowych szczepień ochronnych:

• po ukończeniu 6. tygodnia życia – szczepienie przeciwko WZW typu B, rotawirusom (szczepionka doustna), błonicy, tężcowi i krztuścowi, Haemophilus influenzae typu B, Streptococcus pneumoniae,

• w 4. miesiącu życia – szczepienie przeciwko rotawirusom, błonicy, tężcowi i krztuścowi, Haemophilus influenzae typu B, Streptococcus pneumoniae, polio,

• w 5.–6. miesiącu życia – szczepienie przeciwko rotawirusom, błonicy, tężcowi i krztuścowi, Haemophilus influenzae typu B, polio,

• w 7. miesiącu życia – szczepienie przeciwko WZW typu B.

Warto pamiętać, iż są dostępne na rynku szczepionki skojarzone, które pozwalają na jednoczesne uodpornienie przeciwko kilku chorobom. Zmniejsza to ilość koniecznych do wykonania wkłuć u dziecka, co ogranicza ryzyko wystąpienia miejscowych odczynów poszczepiennych.

W wieku niemowlęcym można również podać niektóre ze szczepień zalecanych, m.in. przeciwko groźnej bakterii Neisseria meningitidis (od ukończenia 6. lub 8. tygodnia życia, w zależności od rodzaju szczepionki), przeciw grypie (po 6. miesiącu życia) i szczepionkę na ospę (po 9. miesiącu życia).

Szczepienia u starszych dzieci

Po pierwszych urodzinach dziecka należy kontynuować realizację obowiązkowego kalendarza szczepień ochronnych, w miarę możliwości uzupełniając go o szczepienia zalecane. W kolejnych miesiącach i latach życia podaje się:

• między 13. a 15. miesiącem życia – szczepionkę przeciwko odrze, śwince i różyczce oraz szczepionkę przeciwko Streptococcus pneumoniae,

• między 16. a 18. miesiącem życia – szczepionkę przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi, Haemophilus influenzae typu B i polio,

• szczepienie w 6. roku życia – przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi, polio i szczepionka odra, świnka, różyczka,

• w 14. roku życia – szczepionkę przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi,

• w 19. roku życia – szczepionkę przeciwko błonicy i tężcowi.

Pamiętaj, iż po 9. roku życia można podawać również szczepionkę przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego, będącego przyczyną kłykcin kończystych oraz nowotworów, w tym raka szyjki macicy.

Szczepionka na grypę u dziecka

Szczepienie przeciwko grypie można wykonać już po 6. miesiącu (w formie wkłucia) lub po 2. roku życia (w formie donosowej). Jest ono zalecane wszystkim dzieciom spełniającym kryterium wieku i niemającym przeciwwskazań do podania szczepionki. Do grupy szczególnie narażonej na ciężki przebieg grypy należą dzieci z zaburzeniami odporności, chore przewlekle oraz z wadami wrodzonymi serca. Szczepienie na grypę powinno się wykonywać co roku.

Jaka szczepionka – skojarzona czy zwykła?