Szczepienie na ospę – obowiązkowe czy nie?

Ospa wietrzna – objawy i powikłania

Ospa wietrzna jest chorobą zakaźną, którą wywołuje pierwotne zakażenie wirusem ospy wietrznej i półpaśca (Varicella Zoster Virus), którego reaktywacja może w późniejszych latach prowadzić do pojawienia się objawów półpaśca. Objawy choroby to m.in.:

• gorączka,

• zmęczenie,

• ból gardła i głowy,

• charakterystyczna, swędząca wysypka na skórze – drobne pęcherzyki na rumieniowym podłożu, które w ciągu kolejnych dni przekształcają się w krostki, a następnie pokrywają się strupami.

U dzieci choroba ma zwykle łagodny, samoograniczający się przebieg, jednak w każdej grupie wiekowej może dojść do groźnych powikłań – zapalenia płuc, mózgu czy nadkażeń bakteryjnych zmian na skórze. Opracowana w roku 1995 szczepionka na ospę wietrzną pozwoliła na znaczne zmniejszenie częstości zachorowań (nawet o 70–90% w krajach z powszechnym obowiązkiem szczepienia na ospę) i jej powikłań (obserwuje się około 95% mniej przypadków ciężkiego przebiegu choroby).

Szczepienie na ospę – kiedy wykonywać?

Dostępna w Polsce szczepionka na ospę wietrzną nosi nazwę Varilix i zawiera żywe, atenuowane (osłabione) wirusy ospy wietrznej i półpaśca (Varicella Zoster Virus, VZV). Preparat ten jest zarejestrowany do stosowania od 9. miesiąca życia, co oznacza, iż cykl szczepień można rozpocząć już w wieku niemowlęcym. To bardzo istotne z uwagi na wysoką zakaźność ospy wietrznej i jej częste występowanie w otoczeniu, szczególnie wśród najmłodszych dzieci. 

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o działaniu szczepionki, skonsultuj się z lekarzem rodzinnym lub z pediatrą, którzy w sposób merytoryczny wyjaśnią Ci, jak działa szczepionka i jakie jeszcze szczepienia dzieci są zalecane.

Darmowe szczepienie na ospę dla przedszkolaków

W przypadku szczepienia przeciwko ospie wietrznej do grupy osób objętych szczepieniem obowiązkowym nie należą niestety „przedszkolaki”, a jedynie podopieczni żłobków i klubików dziecięcych oraz osoby spełniające inne kryteria wskazań. Należą do nich m.in. pacjenci do ukończenia 12. roku życia:

• z zaburzeniami odporności, w tym zakażeni HIV,

• z zaplanowanym leczeniem immunosupresyjnym lub chemioterapią z różnych przyczyn,

• z bliskiego otoczenia osób z wyżej wymienionymi chorobami,

• przebywający w domach dziecka, zakładach opiekuńczo-leczniczych, domach pomocy społecznej itp.

Pamiętaj, że zaszczepić powinna się każda osoba, która nie przeszła ospy wietrznej, pod warunkiem pozytywnej kwalifikacji lekarskiej. Koszt szczepienia przeciwko ospie wietrznej to około 500 zł (2 dawki). Szczepienie jest szczególnie zalecane nieuodpornionym studentom, uczniom szkół i uczelni medycznych, pracownikom ochrony zdrowia, kobietom, które planują zajście w ciążę.

Szczepienie na ospę wietrzną w ciąży

Kobietom, które planują dziecko, a nie chorowały na ospę wietrzną i nie były przeciwko niej szczepione, lekarze mogą zalecić zaszczepienie się przed ciążą. Szczepionka przeciwko ospie wietrznej jest szczepionką żywą, a zatem przeciwwskazaną do podawania kobietom spodziewającym się dziecka. Eksperci zalecają również, aby po podaniu szczepionki wstrzymać się z zajściem w ciążę przez 1 miesiąc.

Szczepienie na ospę po kontakcie z chorym

Szczepienie przeciwko ospie wietrznej może zostać podane osobie nieuodpornionej po przebytym kontakcie z osobą z ospą wietrzną. Eksperci zalecają podanie szczepionki jak najwcześniej od kontaktu. Badania udowodniły, że skuteczność w zapobieganiu chorobie lub w łagodzeniu jej przebiegu ma podanie szczepionki w ciągu 3–5 dni od kontaktu z osobą zakażoną. U osób szczególnie zagrożonych ciężkim przebiegiem choroby (u kobiet ciężarnych, noworodków, dzieci z zaburzeniami odporności) lekarz rozważy podanie immunoglobuliny przeciwko wirusowi ospy wietrznej i półpaśca.

• Dowiedz się także więcej o szczepieniu w 6. roku życia.

Powikłania po szczepieniu na ospę

Podobnie jak każde inne szczepienie ochronne, w tym szczepionka odra, świnka, różyczka, szczepienie przeciwko ospie wietrznej może wiązać się z wystąpieniem niepożądanych odczynów poszczepiennych. Z dokładnymi informacjami na temat ich częstości występowania i rodzaju można zapoznać się w ogólnodostępnej charakterystyce produktu leczniczego. Najczęstsze objawy niepożądane po szczepieniu na ospę wietrzną obejmują: wysypkę, ból, zaczerwienienie i obrzęk w miejscu wstrzyknięcia oraz gorączkę. Rzadziej wystąpić mogą m.in.: ból mięśni i stawów, nudności, wymioty, ból brzucha, biegunka, rozdrażnienie, ból głowy czy senność.