Pompa insulinowa – co to za urządzenie? Kto powinien jej używać?

Czym jest pompa insulinowa?

Pompa insulinowa jest niewielkim urządzeniem, które zapewnia osobie chorej na cukrzycę insulinozależną (wymagającą podawania insuliny w celu uzyskania prawidłowego poziomu glukozy we krwi) stałą podaż insuliny w formie wlewu podskórnego. Pierwsza pompa insulinowa została wynaleziona pod koniec XX wieku, ale jej rozmiar przypominał wówczas wielkość plecaka wojskowego. Z czasem, dzięki postępowi technologicznemu, udało się wyprodukować urządzenia łatwe w obsłudze i niewielkich rozmiarów, które osoba wymagająca insulinoterapii może bez przeszkód nosić przy sobie przez całą dobę. Wygoda stosowania pompy insulinowej i lepsza kontrola glikemii (stężenia glukozy we krwi) u pacjentów stosujących te urządzenia sprawiła, iż ciągły wlew podskórny insuliny jest obecnie główną metodą leczenia cukrzycy typu 1. w krajach rozwiniętych.

Dowiedz się więcej na temat:

• Jakie są pierwsze objawy cukrzycy i jak rozpoznać tę chorobę?

• Czym jest stan przedcukrzycowy i czy można go odwrócić?

Jak działa pompa insulinowa?

Zastanawiasz się, jak działa pompa insulinowa, i obawiasz się, czy poradzisz sobie z jej obsługą? Nie martw się – pompę insulinową stosują z powodzeniem nie tylko osoby dorosłe, lecz także dzieci, a nawet osoby w wieku podeszłym. Zasady jej działania wyjaśni Ci diabetolog, a wygoda i korzyści ze stosowania tego urządzenia są warte poświęcenia kilku dni nauki.

Pompa insulinowa składa się z następujących części:

• pompy ze zbiornikiem na insulinę, silnikiem zasilanym baterią oraz mikroprocesorem, który umożliwia zaprogramowanie urządzenia stosownie do swojego zapotrzebowania na insulinę,

• zestawu do infuzji – drenu (elastycznej rurki), łącznika oraz wkłucia zakończonego igłą, które umieszcza się w tkance podskórnej brzucha, uda, pośladka lub ramienia.

Pompa insulinowa ma zwykle niewielki rozmiar, porównywalny do wielkości telefonu komórkowego. Możesz ją nosić pod ubraniem, przyczepioną do paska spodni lub w saszetce zaczepionej wokół talii. Zbiornik zawierający insulinę musi być zwykle wymieniany raz na 2–3 dni. Wypełniony jest szybko działającą insuliną, która jest podawana w niewielkiej ilości (zależnej od Twojego zapotrzebowania) w ciągłym wlewie, tzw. bazowym. Dodatkowe, większe dawki insuliny (bolusy), stosuje się w ciągu dnia, w zależności od spożywanych posiłków. Konieczną do podania ilość jednostek insuliny należy obliczyć samemu, biorąc pod uwagę m.in. ilość węglowodanów w posiłku i aktualny poziom glikemii.

W nowoczesnych pompach insulinowych połączonych z urządzeniem umożliwiającym ciągłe monitorowanie poziomu glikemii (CGM) dawka insuliny bazowej jest wyliczana i podawana pacjentowi przez aparat. Bolusy wymagają jednak samodzielnego podawania przez chorego.

Sprawdź także:

• Gdzie się zbadać, aby wykryć cukrzycę? Kto ją leczy?

• Jak powinna wyglądać dieta cukrzycowa i jak wygląda przykładowy jadłospis na 7 dni.

Pompa insulinowa – kto powinien z niej skorzystać?

Jeśli zastanawiasz się, czy pompa insulinowa jest idealnym rozwiązaniem dla Ciebie, sprawdź, jakie są wskazania do jej stosowania:

• leczenie wszystkich osób z cukrzycą typu 1., szczególnie w przypadku występowania częstych epizodów hipoglikemii (obniżonego poniżej normy stężenia glukozy we krwi),

• leczenie chorych na cukrzycę typu 2., wymagających podawania wielokrotnie w ciągu dnia wstrzyknięć insuliny, u których mimo leczenia kontrola glikemii jest niewystarczająca,

• leczenie cukrzycy u kobiet w ciąży,

• leczenie cukrzycy insulinozależnej u osób prowadzących nieregularny tryb życia, np. pracujących na zmiany,

• leczenie diabetyków z bardzo małym zapotrzebowaniem na insulinę, np. małych dzieci.

Pamiętaj, że nie każda osoba mająca kliniczne wskazania do stosowania pompy insulinowej powinna jej używać. Warunkiem leczenia ciągłym wlewem insuliny jest odpowiednie przygotowanie pacjenta oraz jego wiedza na temat liczenia węglowodanów w posiłkach i obliczania odpowiedniej do podania dawki insuliny. Jeśli pacjent nie jest w stanie prawidłowo obsłużyć urządzenia, nie powinien go stosować.

Powikłania związane ze stosowaniem pompy insulinowej

Najczęstszym powikłaniem związanym ze stosowaniem pompy insulinowej jest zakażenie w miejscu założonego wkłucia podskórnego. W przypadku jego wystąpienia możesz zaobserwować ból i miejscowe zaczerwienienie skóry. W takim wypadku natychmiast usuń wkłucie oraz załóż nowe, w innej okolicy. W przypadku utrzymywania się lub powiększenia rumienia na skórze może być konieczna konsultacja z lekarzem. Pamiętaj również, że stan zapalny w okolicy wkłucia może być przyczyną zmniejszonego wchłaniania insuliny, a co za tym idzie – pojawienia się epizodów hiperglikemii (podwyższonego poziomu glukozy we krwi).

• Przeczytaj także, jakie mogą być powikłania cukrzycy. 

Refundacja pompy insulinowej i jej osprzętu – zasady

Jeśli chorujesz na cukrzycę typu 1. i masz wskazania do stosowania pompy insulinowej, zapytaj swojego lekarza o możliwość uzyskania sprzętu w ramach środków Narodowego Funduszu Zdrowia. Zgodnie z obwieszczeniem ministra zdrowia z 22.03.2023 r. refundacja u osób poniżej 26 r.ż. z cukrzycą typu 1. lub 3. (tzw. cukrzycą wtórną do innych schorzeń, np. po przebytym ostrym zapaleniu trzustki) i u kobiet w ciąży wymagających stosowania intensywnej insulinoterapii wynosi 100%. Obejmuje ona nie tylko pompę insulinową, lecz także zbiorniki na insulinę i zestawy infuzyjne (dren, łącznik i wkłucie). Na częściową refundację mogą również liczyć osoby powyżej 26 r.ż., u których wskazane jest stosowanie pompy insulinowej. Dokładne informacje na ten temat możesz uzyskać od osoby upoważnionej do zlecania zapotrzebowania na te urządzenia, m.in.: diabetologa, pediatry, lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, specjalisty chorób wewnętrznych czy endokrynologa.

Pamiętaj, że kryteria refundacyjne są określane przez ministra zdrowia i ulegają okresowo zmianie. W razie jakichkolwiek wątpliwości zapytaj o aktualne wskazania do refundacji pompy insulinowej i jej osprzętu swojego lekarza.