Co oznacza niedowład ręki? Najczęstsze przyczyny

Niedowład ręki – przyczyny

Niedowład to stan neurologiczny polegający na zniesieniu lub ograniczeniu możliwości ruchu danego odcinka ciała. Upośledzenie czynności motorycznych tego typu spowodowane jest uszkodzeniami mechanicznymi lub ogólnoustrojowymi ośrodkowego lub obwodowego układu nerwowego. Zwykle niedowład wzbudza stres i wywołuje niepokój, zwłaszcza jeśli pojawia się nagle. Może jednak również nasilać się stopniowo, w wyniku postępujących procesów, np. jakie wywołują choroby reumatyczne. W zależności od okoliczności wystąpienia oraz czynników wywołujących trudności w przewodnictwie nerwowym niedowład może przybrać jedną z dwóch postaci, przy czym bywa też i tak, że następują one po sobie. 

Niedowład lewej ręki lub prawej może mieć charakter spastyczny. Najczęściej bywa związany z uszkodzeniami na poziomie centralnego ośrodka nerwowego, czyli dotyczy mózgu lub rdzenia kręgowego. Oznacza wzmożone napięcie mięśniowe, zniesienie odruchów powierzchniowych i wzmocnienie odruchów głębokich. Mimo że w jego przebiegu Twoja ręka jest w znacznym napięciu i najczęściej jest ustawiona w nienaturalnej pozycji, np. w zgięciu przywiedzeniowym nadgarstka z dłonią zaciśniętą w pięść, to tak naprawdę mięśnie są słabe. Niedowład tego typu rozwija się zwykle stopniowo, ale jest bardziej podatny na rehabilitację niż niedowład wiotki. Ten drugi związany jest przede wszystkim z obwodowymi problemami nerwowymi. Jego cechą charakterystyczną jest obniżenie napięcia mięśniowego i zniesienie odruchów. I choć ograniczenia motoryczne tego typu mają naturę neurologiczną, to wiele czynników, w tym sercowo-naczyniowych czy reumatycznych, także powoduje ich pojawienie się. 

Niedowład ręki po nocy

W tej sytuacji problem jest zupełnie niegroźny i powstaje z błahych przyczyn. Niedowład ręki bywa wynikiem chwilowych zaburzeń przewodnictwa nerwowego w wyniku kompresji nerwów obwodowych kończyny górnej, która spowodowana jest długotrwałą pozycją lub obciążeniem ciężarem własnego ciała. Wywołuje to dyskomfort, ale do powrotu do formy wystarczy, że zmienisz pozycję lub wykonasz proste ćwiczenia, jak wkręcanie żarówek, krążenie nadgarstka czy zaciskanie pięści. Jeśli masz z tym trudności, pomóż sobie drugą ręką.

Lekki niedowład lewej ręki

Niedowład lewej dłoni lub prawej, a nawet całej kończyny górnej, może być także związany z chorobą alkoholową. To efekt niekorzystnego działania toksycznych składników zawartych w trunkach wysokoprocentowych na centralny układ nerwowy. Wpływają one destrukcyjnie na włókna nerwowe, prowadząc m.in. do ich demielinizacji (zwapnienia kości), co utrudnia przepływ impulsów przez komórki i odpowiada za pogorszenie czucia oraz osłabienie tempa reakcji. Do niedowładu poalkoholowego przyczynia się również niedobór składników odżywczych, zwłaszcza witamin z grupy B, któremu sprzyja nie tylko zła dieta, ale też zaburzenie przebiegu procesów wchłaniania, trawienia, magazynowania czy wydalania alkoholu. Ponadto za przyczynę niedowładu ręki o tym podłożu uznaje się też urazy, np. w wyniku upadku na kończynę i bezpośredniego uszkodzenia jej struktur wewnętrznych.

Niedowład ręki – czynniki sercowe, naczyniowe, reumatyczne i inne

Za niedowład ręki odpowiadają także różnorodne choroby na tle innym niż neurologiczne. Jedną z nich jest udar mózgu. Problemy z kończyną mogą stanowić nie tylko jego powikłanie, ale także często są objawem prodromalnym, czyli zwiastującym. Równie niepokojący może być niedowład lewej ręki poprzedzony lub występujący równocześnie z uczuciem parestezji po tej samej stronie twarzy, dusznościami, bólem czy kołataniem w klatce piersiowej. Zespół takich dolegliwości jest charakterystyczny dla zawału serca lub stanu przedzawałowego. 

Niezdolności ręki do pracy możesz też doświadczyć w przebiegu chorób reumatycznych oraz zwyrodnieniowych kręgosłupa szyjnego, do którego dochodzi za sprawą m.in. przesunięcia się krążków międzykręgowych (tzw. dysków), powstania zmian zwyrodnieniowo-wytwórczych czy pogorszenia jakości połączeń stawowych. Do ich wyleczenia i odzyskania sprawności ręki może okazać się niezbędna np. odbudowa chrząstki stawowej. Blokują one bowiem przewodnictwo nerwowe nawet w najbardziej dystalnych odcinkach dłoni, powodując drętwienie i niedowład palców prawej ręki lub lewej, w zależności od tego, z której strony kręgosłupa doszło do kompresji nerwów. 

Niedowład ręki to ponadto powszechny problem w stanach pourazowych kończyn górnych dotyczących kości długich i kości nadgarstka. Również na poziomie tkanek miękkich może dojść do kłopotów, jak np. w zespole cieśni kanału nadgarstka, przykurczu Volkmana czy przy zmianach nowotworowych ręki. Niedowład, a nawet paraliż ręki może mieć też podłoże psychiczne i towarzyszyć histerii lub depresji.

1. E. Augustynowicz – kopeć i inni, Interna Szczeklika 2017, Medycyna Praktyczna, Kraków 2017.
2. P. Bracht i in., Choroba zwyrodnieniowa to nie wyrok, Galaktyka, Łódź 2020.
3. W. Bruckle, Reumatoidalne zapalenie stawów, Interspar, Warszawa 2000.
4. A. Kwolek i in., Nowe metody w leczeniu spastyczności kończyny górnej u osób po udarze mózgu, “Postępy Psychiatrii i Neurologii “2004, nr. 18.
5. M. Majdan, Choroba zwyrodnieniowa stawów, PZWL, Warszawa 2019.
6. E. Mikołajewska, Neurorehabilitacja, PZWL, Warszawa 2009.
7. W. Turaj, Neurologia w pytaniach i odpowiedziach, Edra Urban & Partner, Wrocław 2020.
8. E. Stanisławska – Biernat, A. Filipowicz – Sosnowska, Leczenie choroby zwyrodnieniowe stawów, “Przewodnik Lekarza “2004, nr. 11.