Oczopląs – jakie są jego rodzaje? Jak leczyć oczopląs?

Co to jest oczopląs?

Oczopląsem określa się szybkie, mimowolne, rytmiczne ruchy gałek ocznych. Nie zawsze jest on objawem choroby – oczopląs może pojawiać się fizjologicznie w określonych okolicznościach. Rytmiczny ruch gałek ocznych jest całkowicie normalnym zjawiskiem na przykład podczas wyglądania przez okno poruszającego się auta. To oczopląs optokinetyczny, który nie wymaga diagnostyki i leczenia. Fizjologiczny jest także oczopląs porotacyjny, który można zauważyć u osoby, która wykonywała obroty wokół własnej osi (np. kręciła się na krześle obrotowym). Szybkie ruchy gałek ocznych pojawią się u niej wówczas na kilka sekund tuż po zaprzestaniu ruchu obrotowego.

Oczopląs patologiczny występuje dość rzadko. Szacuje się, iż dotyczy 24 na 10 tysięcy osób. Jeżeli zauważysz mimowolne, rytmiczne ruchy gałek ocznych u siebie lub u swojego dziecka w innych niż wyżej wymienione okolicznościach – niezwłocznie zgłoś się na konsultację lekarską. Oczopląs może być jednym z objawów chorób siatkówki oka czy pierwszym symptomem schorzeń neurologicznych. Jeżeli Twoje dziecko zmaga się z oczopląsem niemowlęcym, istnieje również ryzyko, iż cierpi na towarzyszące zaburzenia widzenia. Może to być przyczyną zaburzenia prawidłowego rozwoju psychoruchowego Twojej pociechy.

• Przeczytaj także, jakie są typowe niedobory minerałów.

Rodzaje i przyczyny oczopląsu

W zależności od kierunku poruszania się gałek ocznych możesz mieć do czynienia z oczopląsem pionowym, poziomym lub obrotowym (rotacyjnym). Warto wspomnieć również o oczopląsie błędnikowym. Może on towarzyszyć chorobom ucha wewnętrznego (np. zapaleniu błędnika) lub pojawić się w wyniku wprowadzenia do przewodu słuchowego wody o temperaturze innej niż pokojowa. Lekarz może więc zauważyć oczopląs podczas płukania ucha z woskowiny, jeśli do jego przeprowadzenia użył zbyt zimnej lub zbyt ciepłej wody.

Do przyczyn oczopląsu należą także:

• bielactwo wrodzone,

• uszkodzenie rogówki,

• zaćma wrodzona,

• jaskra wrodzona,

• wrodzone wady nerwu wzrokowego,

• zanik nerwu wzrokowego,

• nowotwór siatkówki oka (siatkówczak),

• wrodzona toksoplazmoza,

• ślepota i ślepota na barwy,

• uszkodzenie móżdżku,

• niedobory witamin.

Nie zawsze udaje się określić przyczynę występowania oczopląsu. Oczopląs niemowlęcy ma zwykle charakter wrodzony i może towarzyszyć dziecku przez całe życie. Pierwsze objawy są zauważalne wówczas w ciągu pierwszych 3 miesięcy życia niemowlęcia. W rzadkich przypadkach oczopląs pojawia się u malucha między 6. miesiącem a 3. rokiem życia. Towarzyszy mu potakiwanie głową i kręcz szyi. Choroba taka jest określana mianem spasmus nutans i zwykle mija samoistnie do 8. roku życia dziecka.

Objawy oczopląsu

Mimowolnemu ruchowi gałek ocznych nie zawsze towarzyszą inne objawy. Dość często występują jednak:

• zawroty głowy,

• oscylopsja, czyli wrażenie poruszania się świata zewnętrznego do przodu i do tyłu,

• pogorszenie ostrości widzenia,

• nieprawidłowe ustawienie głowy, które osoba chora przyjmuje celem zminimalizowania zaburzeń widzenia.
  

Jeżeli Twoje dziecko ma bardzo jasną karnację, a oprócz oczopląsu zauważasz u niego nadwrażliwość na światło, skonsultuj się z pediatrą. Być może Twój malec zmaga się z bielactwem wrodzonym (albinizmem).

Sprawdź też:

• Jakie są przyczyny i objawy zawrotów głowy u dziecka?

• Kto leczy zawroty głowy odczuwane przy wstawaniu?

Na czym polega leczenie oczopląsu?

Jeśli Ty lub Twoje dziecko macie oczopląs, umów wizytę do okulisty. Lekarz ten specjalizuje się w profilaktyce, diagnozowaniu i leczeniu chorób narządu wzroku. Jeżeli będzie to konieczne, okulista może zalecić Ci także konsultację z neurologiem lub laryngologiem.

Najistotniejszym elementem leczenia oczopląsu jest stosowanie szkieł korekcyjnych. W zależności od wady wzroku i własnych preferencji możesz zdecydować się na noszenie zarówno okularów, jak i miękkich soczewek kontaktowych. Jeżeli w przebiegu choroby zmagasz się z diplopią (podwójnym widzeniem), okulista może zaproponować Ci także okulary pryzmatyczne.

Jeśli cierpisz na oczopląs nabyty, poprawę może Ci przynieść stosowanie środków farmakologicznych. Dość dużą skuteczność w leczeniu tej choroby mają: gabapentyna, baklofen i memantyna. Niekiedy zmniejszenie dolegliwości wymaga leczenia operacyjnego. W takim wypadku lekarz zaproponuje Ci wstrzyknięcie toksyny botulinowej lub operację mięśni poruszających gałką oczną.

• Być może zainteresują Cię również tematy zaburzeń równowagi oraz półpaśca usznego?