Panendoskopia – co to za badanie? Wskazania i przebieg

Panendoskopia – co to znaczy?

Panendoskopia, zwana również gastroskopią lub gastrofiberoskopią, należy do badań endoskopowych. Jej celem jest obrazowanie górnego odcinka przewodu pokarmowego. Możliwe jest to dzięki użyciu panendoskopu. To giętki przewód wyposażony w źródło światła oraz układ, który rejestruje i przekazuje obraz z wnętrza ciała na monitor. W razie potrzeby poza kamerą przez pandenoskop wprowadzone mogą być dodatkowe narzędzia pozwalające na pobranie materiału do badania histopatologicznego.

• Sprawdź, co może pomóc na ból brzucha. Poznaj skuteczne sposoby.

Wskazania do panendoskopii

Pacjent kierowany jest na panendoskopię na podstawie dotychczas przeprowadzonych badań – szczegółowego wywiadu medycznego, badania fizykalnego i ewentualnie badań dodatkowych (np. rentgenowskich) – dających podejrzenie nieprawidłowości w obrębie przełyku, żołądka lub dwunastnicy. Poza znaczeniem diagnostycznym panendoskopia służy do monitorowania m.in. procesu: gojenia wrzodu żołądka, zmian dysplastycznych w żołądku, choroby refluksowej przełyku i przełyku Barretta. W czasie trwania tego badania przeprowadzone mogą być również pewne zabiegi.

Wskazania diagnostyczne do panendoskopii stanowią przede wszystkim:

• podejrzenie grzybicy układu pokarmowego,

• ból w klatce piersiowej o nieznanej przyczynie,

• objawy dyspeptyczne – niestrawność utrzymująca się ponad 3 miesiące,

• krwawienie z przewodu pokarmowego, 

• intensywne bóle w nadbrzuszu, dające o sobie znać zwłaszcza nocą, 

• niedokrwistość, wymioty, dysfagia (trudności w przełykaniu), szybka utrata masy ciała,

• uporczywe objawy dające podejrzenie choroby refluksowej przełyku,

• wykonanie testu na obecność bakterii Helicobacter Pylori.

Terapeutyczna panendoskopia przeprowadzana jest w celu:

• usunięcia niewielkich ciał obcych,

• tamowania krwawień z górnego odcinka przewodu pokarmowego,

• zamknięcie żylaków przełyku,

• usunięcia polipów błony śluzowej,

• pobrania wycinków do oceny mikroskopowej.

• wykonywania gastrostomii,

• rozszerzanie zwężeń, w tym też leczenie achalazji przełyku,

• zakładanie protez do zwężonych odcinków przewodu pokarmowego,

• usunięcia błony śluzowej wraz z wczesnymi zmianami nowotworowymi, 

• zniszczenia guzków nowotworowych za pomocą lasera lub plazmy argonowej.

Endoskopia górnego odcinka przewodu pokarmowego – przebieg

Panendoskopia przeprowadzana jest w znieczuleniu miejscowym okolicy gardła za pomocą lignokainy w płynie (jeśli zachodzi taka potrzeba, stosowane jest znieczulenie ogólne). Po tym zakładany jest plastikowy ustnik, aby ochronić panendoskop przed ewentualnym uszkodzeniem. Badanie wykonywane jest w pozycji leżącej na lewym boku, z lekko uniesioną górną połową ciała. 

Po usunięciu z jamy ustnej wszelkich elementów ruchomych, takich jak protezy zębowe, do jamy ustnej i gardła wprowadza się końcówkę endoskopu, prosząc jednocześnie pacjenta o wykonanie ruchu połykowego. Bywa to nieprzyjemne i często towarzyszy temu uczucie duszenia lub odruch wymiotny. 

Następnie przez zazwyczaj kilka minut oglądany jest górny odcinek przewodu pokarmowego. Po obejrzeniu przełyku, żołądka, dwunastnicy, panendoskop jest delikatnie wyjmowany. Po badaniu Pacjent może odczuwać ból gardła, ale może wrócić do codziennych obowiązków. Z powodu miejscowego znieczulenia gardła nie wolno przez 2 godziny po badaniu jeść i pić, co groziłoby zadławieniem się. W przypadku pojawienia się niepokojących objawów, należy zgłosić się do lekarza.

Czy panendoskopia wymaga przygotowania?

Na badanie należy stawić się na czczo – nie jeść 6 godzin i nie pić 4 godziny przed badaniem. Pacjent powinien omówić z lekarzem kierującym na badanie kwestię odstawienia przyjmowanych leków. Wybrane preparaty, jak m.in. leki przeciwkrzepliwe, mogą zaburzyć przebieg badania. Pacjent powinien zgłosić lekarzowi ewentualne predyspozycje do nasilonego krwawienia, uczulenia na leki czy przebyte choroby górnego odcinka przewodu pokarmowego. Kilka godzin przed badaniem nie należy palić papierosów ani żuć gumy.

Zapewnij sobie pomoc w powrocie do zdrowia

Panendoskopia – przeciwwskazania

Mimo że endoskopia górnego odcinka przewodu pokarmowego dostarcza wielu cennych informacji, nie zawsze może być przeprowadzona. Przeciwwskazania do jej wykonania są przede wszystkim:

• ostra niewydolność oddechowa,

• niedawno przebyty zawał serca,

• niekontrolowane nadciśnienie tętnicze krwi,

• niedociśnienie,

• perforacja górnego odcinka przewodu pokarmowego,

• zaburzenia psychiczne,

• wstrząs,

• niestabilna choroba wieńcowa, 

• zaburzenia krzepnięcia krwi.

Badanie w ciąży powinno być wykonywane po rozważeniu ewentualnych szkód i korzyści.

Powikłania panendoskopii

Powikłania panendoskopii występują, jednak zdarza się to rzadko. Do możliwych skutków ubocznych endoskopii górnego odcinka przewodu pokarmowego należą:

• przedziurawienie ściany przewodu pokarmowego (zazwyczaj przełyku),

• krwawienie po pobraniu wycinków,

• zakażenie przewodu pokarmowego, mimo że panendoskop jest specjalnie dezynfekowany przed każdym badaniem,

• zaburzenia oddychania,

• zachłystowe zapalenie płuc,

• zaostrzenie choroby wieńcowej, atak astmy lub padaczki.