Choroba Leśniowskiego-Crohna – przyczyny, objawy i leczenie

Choroba Leśniowskiego-Crohna – co to jest?

Choroba Leśniowskiego-Crohna, nazywana też chorobą Crohna, jest jedną z najczęściej diagnozowanych chorób zapalnych jelit. Ma charakter przewlekły i jest nieuleczalna. Charakterystyczne dla jej przebiegu są fazy remisji i zaostrzeń. Schorzenie zapalne może objąć dowolny odcinek przewodu pokarmowego (od jamy ustnej do odbytu). W zależności od zaawansowania objawów i rozległości stanu zapalnego wyróżniane są trzy postacie choroby Crohna: łagodna, umiarkowana i ciężka. Schorzenie najczęściej uaktywnia się pomiędzy 15 a 30 rokiem życia, co nie wyklucza zachorowalności również u osób starszych. 

Przyczyny choroby Leśniowskiego-Crohna

Pomimo częstego występowania choroby Crohna i trwających nad nią badań naukowych etiologia schorzenia nie jest do końca jasna. Wskazuje się jednak na istnienie trzech kluczowych czynników determinujących jego rozwój. Są to: czynnik genetyczny, środowiskowy i immunologiczny. Zaistnienie któregoś z nich prowadzi do uszkodzenia błony śluzowej układu pokarmowego i rozwoju procesu zapalnego. W wyniku upośledzenia mechanizmów immunologicznych dochodzi do zajęcia ściany jelita.  

Jak się objawia choroba Leśniowskiego-Crohna?

W zależności od zaawansowania schorzenia objawy mogą przebiegać łagodnie lub poważnie utrudniać choremu normalne funkcjonowanie. 

Objawy choroby Crohna:

• przewlekła biegunka z bolesnymi skurczami brzucha,

• ból brzucha i uczucie przelewania, szczególnie po spożyciu posiłku,

• gorączka lub stan podgorączkowy,

• bolesne napięcie powłok brzucha,

• obecność krwi w stolcu, 

• szybka utrata masy ciała,

• uczucie osłabienia, braku energii, senności, apatii, 

• zmiany w okolicy odbytu w postaci zmian ropnych, przetok. 

Najbardziej charakterystycznym objawem choroby Crohna jest biegunka, która prowadzi do szybkiej utraty masy ciała i niedożywienia. U niektórych pacjentów w przebiegu choroby Crohna mogą pojawić się objawy pozajelitowe, np. suchość i świąd skóry, stany zapalne spojówek, zaczerwienienie i łzawienie oczu. 

Diagnostyka choroby Leśniowskiego-Crohna

Diagnostyka choroby Leśniowskiego-Crohna jest trudna i często przysparza problemów nawet doświadczonym lekarzom. Złożoność i niejasna etiologia choroby Crohna sprawiają, że nie ma jednego i skutecznego badania pozwalającego na pełną diagnostykę. Dlatego w rozpoznaniu choroby Leśniowskiego-Crohna lekarze korzystają z różnych metod diagnostycznych, m.in.: badania fizykalnego, gastroskopii, kolonoskopii i wywiadu z pacjentem o historii przebytych chorób. Uzupełnieniem diagnostyki mogą być również badania obrazowe brzucha: USG, RTG, rezonans magnetyczny i tomografia komputerowa. Diagnostyka choroby Crohna obejmuje także biopsję wycinka tkanki, analizę próbki stolca i kompleksowe badania krwi. W przypadku skąpych i niejasnych objawów lekarz może zlecić wykonanie innych badań celem wykluczenia chorób o podobnym przebiegu, np. nietolerancji pokarmowych, alergii pokarmowych czy SIBO. 

Leczenie choroby Leśniowskiego-Crohna

Leczenie przyczynowe choroby Crohna nie jest znane, dlatego też celem terapii jest skuteczne zmniejszanie stanu zapalnego zajętych tkanek. Pacjentowi podawane są m.in.: glikokortykosteroidy, tiopuryny, antybiotyki i leki przeciwbólowe oraz przeciwbiegunkowe. W łagodzeniu stanów zapalnych pomocne są odpowiednie szczepy probiotyków. Dużą skuteczność wykazuje terapia biologiczna, wdrażana u pacjentów z umiarkowanym lub ciężkim przebiegiem choroby. W przypadku kiedy podjęte metody farmakologiczne zawodzą, a stan pacjenta nie ulega poprawie, wówczas konieczna jest interwencja chirurgiczna. Podczas operacji usunięta zostaje dotknięta stanem zapalnym tkanka. 

Bardzo duże znaczenie w leczeniu choroby Crohna i poprawie jakości życia pacjenta ma zmiana stylu życia – regularna aktywność fizyczna, zastosowanie odpowiedniej diety i rezygnacja z używek, m.in. z papierosów. Połączenie terapii żywieniowej z farmakologią przynosi bardzo dobre rezultaty i znacznie poprawia stan zdrowia chorego. 

Wskazówki żywieniowe przy chorobie Crohna:

• Dieta powinna być niskotłuszczowa, lekkostrawna i zawierająca śladowe ilości błonnika. 

• Zalecane jest picie dużych ilości wody lub niesłodzonej, słabej herbaty. 

• Potrawy powinny być przygotowywane z małą zawartością tłuszczu. 

• Nie należy spożywać posiłków zbyt zimnych lub zbyt gorących. 

• Należy unikać surowych owoców i warzyw oraz produktów zbożowych.

Rokowania dla większości pacjentów są umiarkowane. Stosowane obecnie metody leczenia i znacznie większa wiedza specjalistów na temat schorzenia pozwalają na znaczną poprawę życia codziennego pacjenta. Podjęcie terapii, regularne badania kontrolne i stała opieka specjalisty pozwalają zapobiegać ostrym nawrotom choroby Crohna, a nawet dają duże szanse na remisję.

1. M. Łodyga, P. Eder, W. Bartnik, i in., Wytyczne Grupy Roboczej Konsultanta Krajowego w dziedzinie Gastroenterologii i Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii dotyczące postępowania z pacjentem z chorobą Leśniowskiego-Crohna, Przegląd. Gastroenterologiczny 2012.