Co warto wiedzieć o badaniu fibrynogenu?

Co to jest fibrynogen?

Fibrynogen to ważne białko w procesie krzepnięcia krwi. Jest produkowane w wątrobie. Każde skaleczenie, rana czy uszkodzenie skóry powinno spowodować, że krew szybko krzepnie w miejscu przerwania naczynia, dzięki czemu nie ma ryzyka wystąpienia niebezpiecznych dla zdrowia krwotoków. Niedobór fibrynogenu może powodować problemy z krzepliwością krwi i występowanie krwotoków. Białko to jest obecne w krwi, jednak uaktywnia się jedynie w momencie, kiedy konieczne jest zahamowanie krwotoku. Ostatnim etapem procesu krzepnięcia krwi jest natomiast powstawanie fibryny, która bierze udział w tworzeniu się stabilnego czopa hemostatycznego.

Kiedy należy wykonać badanie fibrynogenu?

Badanie aktywności fibrynogenu najczęściej jest zalecane osobom, które mają objawy skazy krwotocznej. Badanie to jest często również konieczne przed zabiegami chirurgicznymi czy badaniami inwazyjnymi. W niektórych przypadkach istotna jest diagnostyka w kierunku zaburzeń krzepliwości krwi. Do niepokojących objawów należą:

• częste krwawienia z nosa lub dziąseł,

• długo krwawiące rany na skórze,

• obecność krwi w moczu lub kale,

• objawy chorób wątroby (np. żółtaczka czy wodobrzusze),

• częste tworzenie się sińców na ciele.

Badanie fibrynogenu jest zalecane osobom z zakrzepicą żył, a także tym, które są w grupie ryzyka zachorowania na nią. Warto również pamiętać, że na szybkość krzepnięcia mają wpływ także niektóre leki, dlatego to badanie pozwala ocenić, czy zaburzają one proces krzepnięcia krwi. U osób po zawale serca oraz udarze także rekomenduje się sprawdzenie fibrynogenu. W przypadku diagnozowania chorób nowotworowych wykonuje się również badanie CEA, szczególnie gdy podejrzewa się chorobę jelita grubego i odbytnicy.

Przygotowanie i przebieg badania

Badanie wykonywane jest z krwi żylnej pacjenta. Nie wymaga specjalistycznego przygotowania. W przypadku stosowania leków rozrzedzających krew warto jednak skonsultować się z lekarzem, ponieważ dla uzyskania prawidłowego wyniku konieczne może być odstawienie medykamentów na kilka dni poprzedzających badanie. Pobranie krwi następuje zazwyczaj rano po nocnym odpoczynku. Nie zaleca się intensywnej aktywności fizycznej przed badaniem ani stosowania diety bogatotłuszczowej, ponieważ może mieć to wpływ na wyniki. Ostatni posiłek należy zjeść 8–10 godzin przed badaniem.

Oczekiwanie na wynik jest krótkie i zazwyczaj trwa 1 dzień, choć ten czas może się różnić w zależności od laboratorium, które dokonuje pomiaru. Istnieje kilka metod oznaczania fibrynogenu, jednak najczęściej stosowana jest koagulometria, czyli dodanie trombiny do osocza pobranej krwi i sprawdzanie czasu krzepnięcia. Można także wykonać pełen koagulogram, w którego skład wchodzi jeszcze kilka innych badań.

Normy

Normy badania fibrynogenu różnią się w poszczególnych laboratoriach, jednak zazwyczaj prawidłowy wynik dla osoby dorosłej wynosi 200–393 mg/dl. Interpretację badania najlepiej zostawić lekarzowi, który weźmie pod uwagę zapewne również inne zlecone wcześniej parametry. Należy pamiętać, że ani zbyt niski, ani zbyt wysoki fibrynogen nie jest dla nas dobry i może świadczyć o różnych chorobach.

Zbyt niski fibrynogen

Zbyt niskie stężenie fibrynogenu oznacza, że w organizmie jest zbyt mało tego białka. Może on się zdarzyć u osób z chorobami wątroby o ciężkim przebiegu oraz w trakcie terapii trombolitycznej i asparaginazą. Rzadziej niskie wskaźniki pojawiają się u osób z chorobami genetycznymi lub często sięgających po alkohol. Niekiedy objawy bólu brzucha wskazują nie tylko na problemy z wątrobą, ale także z trzustką, i wtedy zaleca się wykonanie innych badań, jak alfa-amylaza czy USG.

Niedobór fibrynogenu zdarza się w przebiegu chorób, takich jak:

• ostra białaczka promielocytowa,

• choroby nowotworowe z przerzutami,

• zespół wykrzepiania wewnątrznaczyniowego,

• powikłania po porodzie,

• marskość lub niewydolność wątroby (pomocnym badaniem jest LDH).

Niskie stężenie tego białka może również być po przetoczeniu krwi, gdyż zbyt długie jej przechowywanie pozbawia ją fibrynogenu.

Zbyt wysoki fibrynogen

Wysokie stężenie fibrynogenu może mieć szereg przyczyn, nie zawsze wskazujących na poważne choroby. Często podczas infekcji i stanów zapalnych, jakie się toczą w organizmie, jego poziom jest wysoki. Podobnie w przypadku oparzenia czy urazu. Fibrynogen wzrasta także u osób po przebytych operacjach, a także po zawale serca. 

Wzrost poziomu tego białka można zaobserwować w przebiegu cukrzycy, nadciśnienia tętniczego czy w chorobach nerek. Jednak aby to zweryfikować, należy również wykonać inne badania, np. badanie ogólne moczu, poziom cukru czy lipidogram. U osób otyłych stężenie fibrynogenu również często bywa powyżej norm laboratoryjnych. Kobiety mogą u siebie zaobserwować wzrost fibrynogenu podczas ciąży, a także w trakcie stosowania zastępczej terapii hormonalnej. Przy przyjmowaniu estrogenów również zostaje przekroczona norma tego białka.