Darmowe e-booki o zdrowiu od Welbi
  • Poradniki
  • Plany żywieniowe (diety)
  • Kompendia wiedzy
Sprawdź za darmo

Zaloguj się

Umów teleporadę
ZdrowieBadania 1 min.

Alfa-amylaza – co to jest? Co może oznaczać jej podwyższony poziom?

lek. Agnieszka Żędzian

16.02.2023

Aktualizacja: 16.02.2023

Alfa-amylaza jest enzymem trawiennym odpowiedzialnym za rozkład cukrów złożonych. Jest wydzielana przede wszystkim przez trzustkę oraz ślinianki. O czym świadczy jej podwyższony poziom we krwi?


alfa-amylaza-co-to-jest-za-co-odpowiada
pixabay.com

Polecane

morfologia-co-wykazuje-jak-interpretowac-wyniki
Zdrowie
2 min.
Co to jest morfologia krwi? Przygotowania, wskazania, wyniki
14.05.2021
ultrasonografia-usg-na-czym-polega-badanie
Zdrowie
1 min.
Ultrasonografia (USG) - na czym polega badanie?
31.10.2021
badanie-rtg-co-to-jest-na-czym-polega
Zdrowie
2 min.
Badanie RTG - co to jest? Na czym polega?
31.10.2021
cytologia-jak-wyglada-badanie-kiedy-je-wykonac
Zdrowie
2 min.
Na czym polega cytologia? Kiedy należy wykonać badanie?
14.05.2021
Spis treści
  1. Alfa-amylaza – co to jest?
  2. Alfa-amylaza – jak działa?
  3. Alfa-amylazy w surowicy – badanie, norma
  4. Podwyższony poziom alfa-amylazy – przyczyny
  5. Hiperamylazemia – jakie inne badania wykonać?
  6. Metody leczenia hiperamylazemii

Alfa-amylaza – co to jest?

Amylaza jest enzymem wydzielanym przez trzustkę i gruczoły ślinowe, w mniejszym stopniu przez inne tkanki, który odpowiada za trawienie węglowodanów. Uważa się, iż amylaza jest jednym z pierwszych poznanych szczegółowo przez naukowców enzymów – została odkryta w moczu już w 1908 roku. Wyróżnia się trzy główne klasy amylazy – alfa, beta i gamma, z których tylko alfa-amylaza występuje w organizmie człowieka. W praktyce oznaczenie poziomu amylazy wykonuje się zwykle jednocześnie z pomiarem stężenia lipazy, na ogół przy podejrzeniu ostrego zapalenia trzustki.

Alfa-amylaza – jak działa?

Amylaza odpowiada za hydrolizę wiązań glikozydowych, przekształcając złożone węglowodany w cukry proste. Wyróżnia się kilka izoform alfa-amylazy, ale największe znaczenie w praktyce klinicznej mają dwie z nich – P-amylaza, produkowana głównie w trzustce, i S-amylaza, wydzielana przede wszystkim w gruczołach ślinowych. S-amylaza jest również wydzielana w jajnikach, jajowodach, płucach, przewodzie pokarmowym i niektórych nowotworach. Za usuwanie amylazy z organizmu człowieka odpowiadają nerki.

Alfa-amylazy w surowicy – badanie, norma

Pacjenci często zastanawiają się, co to jest alfa-amylaza w surowicy krwi i jak przygotować się do jej badania. Zaleca się, aby oznaczenie wykonywać na czczo, w godzinach porannych, a przed badaniem wstrzymać się od spożywania alkoholu. Badanie jest wykonywane najczęściej w próbce krwi pobranej z żyły łokciowej pacjenta.

Wartości referencyjne stężenia amylazy we krwi mogą różnić się w zależności od laboratorium, w którym jest wykonywane badane, ale najczęściej poziom normy wynosi 30–110 U/L [1]. U niektórych osób podwyższony poziom amylazy we krwi nie towarzyszy innym objawom – u tych pacjentów istnieje prawdopodobieństwo występowania tzw. makroamylazemii, która nie wymaga leczenia. Makroamylazemia może być związana z zaburzeniami odporności, m.in. u chorych z celiakią, zakażeniem HIV czy wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego. Interpretacji wyników, podobnie jak w przypadku innych badań, np. badania EEG, powinien dokonywać doświadczony specjalista, znający całokształt obrazu klinicznego pacjenta.

Podwyższony poziom alfa-amylazy – przyczyny

Co może być przyczyną podwyższonego stężenia amylazy (hiperamylazemii) we krwi? Na wzrost alfa-amylazy we krwi ma wpływ wiele czynników, z których najczęstsze to:

Diagnostyka hiperamylazemii często wymaga wykonania wielu badań dodatkowych, także inwazyjnych, celem wykrycia przyczyny jej występowania. Decyzja co do wyboru właściwego postępowania często musi być uzgodniona z kilkoma specjalistami – gastroenterologiem, laryngologiem, onkologiem, ginekologiem.

Hiperamylazemia – jakie inne badania wykonać?

Wymienienie wszystkich badań, które powinny być wykonane w diagnostyce podwyższonego poziomu amylazy we krwi, przekracza ramy tego artykułu. W zależności od prezentowanych objawów wstępna diagnostyka obejmuje m.in. badania krwi – morfologię, oznaczenie aktywności lipazy i enzymów wątrobowych (ALT, AST, ALP, GGTP), poziomu bilirubiny, kreatyniny, CEA (markera nowotworowego) – badania obrazowe (USG jamy brzusznej, narządu rodnego, ślinianek). W przypadku ostrego zapalenia trzustki o nieznanej etiologii może być konieczne wykonanie ECPW.

Metody leczenia hiperamylazemii

Terapia hiperamylazemii zależy od przyczyny jej powstania i polega na leczeniu choroby odpowiadającej za jej wystąpienie. W przypadku ostrego zapalenia trzustki postępowanie polega przede wszystkim na odpowiednim nawodnieniu chorego, podawaniu środków przeciwbólowych i właściwym odżywianiu pacjenta. Inne schorzenia należy leczyć zgodnie z aktualnymi wytycznymi leczenia onkologicznego (w przypadku zmian o charakterze nowotworowym) lub innymi (m.in. laryngologicznymi czy ginekologicznymi), w zależności od etiologii hiperamylazemii.

Źródła
  1. Lam R., Muniraj T., Hyperamylasemia, “StatPearls”, 2021, dostęp online: grudzień 2022, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK559273/. 
  2. Akinfemiwa O., Muniraj T., Amylase, “StatPearls”, 2022, dostęp online: grudzień 2022, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK557738/.
Author lek. Agnieszka Żędzian picture
Lekarz, absolwentka Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. Doświadczenie zdobywała, pracując w Klinice Gastroenterologii i Chorób Wewnętrznych Uniwersyteckiego Szpitalu Klinicznego w Białymstoku. Systematycznie podnosi swoje kwalifikacje, biorąc udział w licznych szkoleniach i konferencjach naukowych.

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych w Welbi należy skonsultować ich treść z lekarzem. Welbi dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów był najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.

Najchętniej czytane

nadwyrezenie-reki-jak-sobie-pomoc-objawy-i-profilaktyka
Zdrowie
1 min.
Nadwyrężenie ręki - jak sobie pomóc? Objawy i profilaktyka
29.10.2021
grzybica-paznokci-jakie-sa-domowe-sposoby
Zdrowie
2 min.
Grzybica paznokci - jakie są domowe sposoby?
31.10.2021
polip-hiperplastyczny-co-to-jest
Zdrowie
1 min.
Co to jest polip hiperplastyczny? Czy jest groźny?
14.03.2022
skurcz-w-stopie-jak-sie-go-pozbyc-co-robic
Zdrowie
1 min.
Skurcz w stopie - jak się go pozbyć? Co robić?
29.10.2021
Popularne w kategorii Zdrowie
jakie-choroby-leczy-reumatolog-kiedy-skorzystac-z-e-wizyty
Telemedycyna
1 min.
Jakie choroby leczy reumatolog? Kiedy skorzystać z e-wizyty?
01.09.2021
  • Kontakt
  • Regulamin serwisu
  • Polityka prywatności

© 2023 Welbi. Wszelkie prawa zastrzeżone.

Serwis welbi.pl ma charakter edukacyjny, nie stanowi i nie zastępuje porady lekarskiej. Redakcja serwisu dokłada wszelkich starań, aby informacje w nim zawarte były poprawne merytorycznie, jednakże decyzja dotycząca leczenia należy do lekarza. Redakcja i wydawca serwisu nie ponoszą odpowiedzialności wynikającej z zastosowania informacji zamieszczonych na stronach serwisu, który nie prowadzi działalności leczniczej polegającej na udzielaniu świadczeń zdrowotnych w rozumieniu art. 3 ust 1 ustawy o działalności leczniczej.