Co stosować w leczeniu infekcji intymnej w ciąży?

Przyczyny infekcji intymnych w ciąży

W pochwie zdrowej kobiety znajdują się różne bakterie, które tworzą jej mikrobiom. Mikroflora dróg rodnych hamuje rozwój drobnoustrojów chorobotwórczych i dzięki temu chroni przed infekcjami intymnymi. Największą rolę w tworzeniu tej bariery odgrywają bakterie Lactobacillus. Wytwarzają one wiele czynników przeciwzapalnych i kwas mlekowy, który zapewnia prawidłowe, czyli kwaśne, pH pochwy.

Zaburzenia równowagi w obrębie mikrobiomu dróg rodnych mogą prowadzić do rozwoju infekcji. Zwykle odpowiadają za nie bakterie beztlenowe oraz tlenowe i grzyby.

Niektóre stany i zachowania mogą zwiększać ryzyko infekcji. Należą do nich m.in.:

• duża aktywność seksualna i częste zmiany partnerów;

• niestosowanie barierowych środków antykoncepcyjnych, np. prezerwatyw;

• palenie papierosów;

• długotrwałe przyjmowanie antybiotyków;

• niedostateczna lub nieodpowiednia higiena intymna, np. stosowanie płukanek do pochwy;

• zakażenie ludzkim wirusem brodawczaka, czyli HPV.

Objawy infekcji intymnych w ciąży

Najbardziej charakterystycznym objawem infekcji intymnej jest obecność nieprawidłowej wydzieliny z dróg rodnych. W zależności od rodzaju zakażenia mogą jej towarzyszyć także inne dolegliwości. Jednak blisko połowa infekcji zwykle przebiega bezobjawowo, co opóźnia moment zgłoszenia się do lekarza i rozpoczęcia leczenia przez pacjentkę.

Bakteryjne zapalenie pochwy

Za pojawienie się infekcji bakteryjnej odpowiadają bakterie beztlenowe, głównie Gardnerella vaginalis. Jest to główna przyczyna infekcji intymnych u pań w wieku rozrodczym, a częstość występowania zakażenia wygląda podobnie u kobiet w ciąży i nieciężarnych.

W przebiegu waginozy bakteryjnej pojawia się kremowoszara wydzielina z pochwy. Co ważne, zwykle ma ona cuchnący, „rybi” zapach. Często upławom towarzyszy ból podczas stosunku, pieczenie i obrzęk błony śluzowej okolic intymnych.

Zapalenie pochwy wywołane przez bakterie tlenowe 

Zapalenie pochwy bywa wywoływane przez bakterie tlenowe, które fizjologicznie występują w przewodzie pokarmowym, np. pałeczkę okrężnicy. Kiedy dostaną się do pochwy, mogą powodować infekcję intymną.

Objawy zapalenia pochwy o takiej etiologii  przypominają te występujące w bakteryjnym zapaleniu pochwy powodowanym przez beztlenowce. Bardziej wyraźne są jednak dolegliwości zapalne, np. pieczenie i obrzęk błony śluzowej dróg rodnych.

Kandydoza pochwy i sromu

Kluczową rolę w rozwoju grzybicy okolic intymnych odgrywają mikroorganizmy z gatunku Candida albicans. Zaraz po waginozie bakteryjnej jest to druga co do częstości przyczyna występowania zapalenia pochwy i sromu.

Najczęstszymi objawami kandydozy pochwy i sromu są ból i świąd w okolicach intymnych. Towarzyszą im zaczerwienienie, pieczenie i pękanie błony śluzowej dróg rodnych. Dolegliwości nasilają się podczas oddawania moczu, stosunku i ciepłej kąpieli. Pacjentki obserwują też pojawienie się bezwonnej, grudkowatej wydzieliny, która może przypominać twaróg.

Konsekwencje infekcji intymnej w ciąży

Jeżeli zauważysz u siebie objawy, które mogą świadczyć o infekcji intymnej, zgłoś się do ginekologa, który zleci odpowiednie badania i zdecyduje o włączeniu właściwych leków.

Zakażenia w obrębie dróg rodnych podczas ciąży zwiększają ryzyko wystąpienia porodu przedwczesnego, samoistnego poronienia, przedwczesnego pęknięcia błon płodowych i stanów zapalnych po porodzie, np. zapalenia błony śluzowej macicy czy zakażenia rany po cięciu cesarskim. Dodatkowo nieleczone lub niewłaściwie leczone zakażenia, np. za pomocą leków bez recepty i poza kontrolą lekarza, mogą nawracać w przyszłości.

Leczenie infekcji intymnej w ciąży

Lekarz ginekolog ustala rozpoznanie na podstawie charakterystycznych objawów i wyników testów mikrobiologicznych, np. badania wydzieliny z pochwy pod mikroskopem.

Leczenie waginozy bakteryjnej opiera się na przyjmowaniu antybiotyków, które skutecznie zwalczają chorobotwórcze drobnoustroje, ale jednocześnie są bezpieczne dla kobiety i płodu. W zależności od sytuacji pacjentki ginekolog może zalecić lek w postaci tabletek przyjmowanych doustnie lub środków (tabletek, globulek, kremów), które pacjentka musi zaaplikować bezpośrednio do pochwy. Terapia kandydozy pochwy u kobiet w ciąży zakłada stosowanie leków przeciwgrzybiczych, działających miejscowo, np. kremu lub globulek dopochwowych, co najmniej przez 7 dni.

1. A. Bacz, Bakteryjna waginoza w ciąży, https://www.mp.pl/pacjent/ciaza/przebiegciazy/63102,bakteryjna-waginoza-w-ciazy, dostęp: 27.03.2022 r.
2. E. Stefanowicz, Bakteryjne zapalenie pochwy, https://www.mp.pl/pacjent/ginekologia/choroby/256372,bakteryjne-zapalenie-pochwy, dostęp: 27.03.2022 r.
3. E. Stefanowicz, Grzybicze zapalenie sromu i pochwy (świąd sromu). Jakie są powody i sposoby leczenia grzybicy pochwy i sromu, https://www.mp.pl/pacjent/ginekologia/choroby/256370,grzybicze-zapalenie-sromu-i-pochwy, dostęp: 27.03.2022 r.
4. M. Miller, Nawrotowe zapalenie sromu i pochwy – porady dotyczące leczenia, „Ginekologia po Dyplomie” 2014, nr 16, s. 59-68.
5. M. Strus , P.B. Heczko , P. Kochan, Najnowsze wytyczne postępowania w przypadku bakteryjnej waginozy w ciąży, “Forum Położnictwa i Ginekologii” 2018, nr 29.