Jak można leczyć bakteryjne i grzybicze infekcje intymne?

Przyczyny infekcji intymnych

Fizjologiczna mikroflora, nabłonek pochwy i kobiece hormony płciowe stanowią naturalną barierę, która chroni przed zakażeniem i zapewnia równowagę w obrębie okolic intymnych. Głównym składnikiem mikrobiomu kobiecych dróg rodnych jest pałeczka kwasu mlekowego. Bakterie Lactobacillus wraz z komórkami nabłonka wytwarzają kwas mlekowy, dzięki czemu utrzymują kwaśne środowisko pochwy. Mikrobiom uwalnia także czynniki prozapalne i hamuje rozwój patogennych drobnoustrojów.

Infekcja intymna przeważnie pojawia się, kiedy dochodzi do osłabienia naturalnych mechanizmów obronnych. Problemy hormonalne, np. podczas menopauzy, zmiany pH środowiska pochwy podczas miesiączki czy zaburzenie równowagi mikroflory dróg rodnych po leczeniu antybiotykami mogą zwiększać ryzyko rozwoju zakażenia. Infekcje intymne zwykle dotyczą kobiet aktywnych seksualnie, zwłaszcza kiedy nie stosują one barierowych środków antykoncepcyjnych, np. prezerwatyw, lub często zmieniają partnerów. Zapalenia powodowane przez grzyby są częstsze u osób, które zmagają się z chorobami upośledzającymi odporność, np. z AIDS, lub przyjmują leki immunosupresyjne i przeciwnowotworowe. Istotnymi czynnikami ryzyka są także stres, palenie papierosów i zbyt duża lub niedostateczna higiena osobista.

Infekcje intymne mogą dotyczyć dzieci. U dziewczynek przed okresem dojrzewania zwykle są one wywoływane przez niedostateczną higienę lub pojawiają się w wyniku podrażnienia przez niewłaściwie dobrane kosmetyki i zbyt obcisłą bieliznę.

Objawy infekcji intymnych

Zakażenia w obrębie dróg rodnych bardzo często przebiegają bezobjawowo lub dają niewiele dolegliwości. Nie należy ich jednak lekceważyć, ponieważ nieleczony stan zapalny może przenosić się na inne narządy w obrębie miednicy. Zaburzenia równowagi mikrobiomu pochwy zwiększają także ryzyko zakażenia chorobami przenoszonymi drogą płciową, które niosą poważne konsekwencje dla całego organizmu.

Bakteryjne zapalenie pochwy

Charakterystycznym objawem, który może wskazywać na zapalenie pochwy pochodzenia bakteryjnego, jest pojawienie się kremowej lub szarej wydzieliny z dróg rodnych. Upławy mają przeważnie cuchnący, „rybi” zapach. Towarzyszą im dyskomfort lub nawet ból podczas stosunku, pieczenie i obrzęk.

Kobieta w ciąży, u której pojawią się objawy bakteryjnej infekcji intymnej, powinna jak najszybciej zgłosić się do lekarza. Waginoza zwiększa ryzyko wystąpienia nieprawidłowości w postaci przedwczesnego porodu, zapalenia błon płodowych i łożyska oraz poporodowego zapalenia błony wewnętrznej macicy.

Kandydoza sromu i pochwy

Zapalenie pochwy i sromu o charakterze grzybiczym najczęściej jest wywoływane przez drożdże z rodzaju Candida.

Kandydoza, czyli drożdżyca, może występować w dwóch postaciach:

• sporadyczna, czyli niepowikłana, która ustępuje po skutecznym leczeniu;

• nawracająca, która wiąże się z powikłaniami i odnawia się po jakimś czasie od zakończenia leczenia.

Wśród najczęstszych objawów grzybiczego zapalenia pochwy należy wymienić: ból, obrzęk i zaczerwienienie błony śluzowej pochwy oraz warg sromowych. Towarzyszy im świąd i pieczenie okolic intymnych. Objawy mogą nasilać się podczas stosunku i oddawania moczu. W przebiegu kandydozy pojawiają się także upławy. Typowa dla drożdżycy jest bezwonna, grudkowata wydzielina o konsystencji twarogu.

Rozpoznanie i leczenie infekcji intymnych

Jeżeli zauważysz u siebie niepokojące objawy, zgłoś się na konsultację do ginekologa. Stosowanie domowych sposobów na złagodzenie dolegliwości lub przyjmowanie leków bez recepty poza kontrolą lekarza może opóźnić ustalenie diagnozy i wdrożenie skutecznego leczenia. Szczególną opieką powinny być otoczone dzieci i kobiety w ciąży, u których wystąpiły objawy infekcji intymnej, ponieważ u nich choroba może przebiegać nieco inaczej i prowadzić do poważnych konsekwencji.

Zwykle charakterystyczne objawy kliniczne pozwalają na postawienie rozpoznania. Obecność drożdżaków lub bakterii powodujących waginozę można potwierdzić w badaniu mikroskopowym wydzieliny z pochwy.

W leczeniu infekcji bakteryjnych pochwy kluczową rolę odgrywają antybiotyki. Wybrany lek musi być skuteczny wobec drobnoustrojów, które wywołały zakażenie, w tym Gardnerella vaginalis. W zależności od możliwości i woli pacjentki lekarz może zdecydować się na antybiotyk doustny lub dopochwowy w postaci globulek i tabletek.

Leczenie kandydozy polega na przyjmowaniu leków przeciwgrzybiczych miejscowo lub doustnie. Zaleca się także zastosowanie profilaktycznej terapii u partnera lub partnerki chorej.

1. J.M. Jasper, Vulvovaginitis in the prepubertal child, „Clinical Pediatric Emergency Medicine” 2009, nr 10, s. 10–13.
2. M. Miller, Nawrotowe zapalenie sromu i pochwy – porady dotyczące leczenia, „Ginekologia po Dyplomie” 2014, nr 16, s. 59–68.