Plamka ślepa – co to takiego? Gdzie się znajduje?

Plamka ślepa – co to jest i gdzie się znajduje?

Plamka ślepa to element narządu wzroku, a dokładniej siatkówki oka. Aby dokładniej go zdefiniować, warto na początku przypomnieć, czym jest i jakie funkcje pełni wspomniana już siatkówka. Jest to rodzaj błony, który pokrywa wewnętrzną, tylną ścianę gałki ocznej. Znajdują się na niej liczne receptory światłoczułe tj. czopki oraz pręciki. Główna funkcja siatkówki polega na przetwarzaniu światła odbieranego przez oko na impulsy elektryczne, które za pośrednictwem komórek nerwowych trafiają do mózgu. To właśnie w ośrodkowym układzie nerwowym powstaje obraz przedmiotów, które oglądają Twoje oczy.

Receptory światłoczułe znajdują się na większej części siatkówki poza jej przednią częścią (tzw. częścią ślepą) oraz plamką ślepą, która znajduje się na tylnej ścianie we wnętrzu oka. Jest to struktura anatomiczna – pozbawiona czopków i pręcików – powstała w miejscu, gdzie włókna nerwowe obecne w oku łączą się ze sobą i tworzą nerw wzrokowy. 

• Zastanawiasz się, jak poprawić wzrok? Udaj się do lekarza okulisty, aby dowiedzieć się, czy nie masz wady wzroku, która wymaga korekcji.

Plamka ślepa – jaką funkcję pełni?

Obecność plamki ślepej, czyli fragmentu siatkówki pozbawionego receptorów światłoczułych, nie ma znaczenia dla samej zdolności widzenia. Na pierwszy rzut oka stwierdzenie to wydaje się nieprawdopodobne, ponieważ brak odbioru niektórych bodźców świetlnych sugeruje, że w obrazie, który dociera do mózgu, powinny znajdować się ubytki. Obraz, który dociera do mózgu jest jednak kompletny, ponieważ człowiek ma zdolność widzenia obuocznego, a więc braki w jednym polu widzenia są rekompensowane przez obraz, który jest widziany przez drugie oko. Badania dowodzą także, że ludzki mózg potrafi „dopowiadać” brakujące detale. Możesz więc mieć pewność, że plamka ślepa – w przeciwieństwie do zaćma czy jaskry – nie zaburzy Twojej zdolności widzenia.

Inna nazwa plamki ślepej to tarcza nerwu wzrokowego. Z punktu widzenia anatomii jest to bardzo istotny element – to właśnie tutaj spotykają się włókna nerwowe wszystkich receptorów siatkówki i łączą się w nerw wzrokowy, dzięki któremu impulsy trafiają do Twojego mózgu i sprawiają, że możesz dostrzegać otaczający Cię świat.  

• Sprawdź też, jakie skutki niesie ze sobą niedobór witaminy A i dlaczego warto zadbać o jej obecność w codziennej diecie. 

Test na obecność plamki ślepej – na czym polega?

Istnienie plamki ślepej wydaje Ci się nieprawdopodobne? Jeśli chcesz przekonać się, że w strukturze oka rzeczywiście występuje fragment pozbawiony receptorów światłoczułych, wykonaj prosty test. Aby go wykonać, sięgnij po dostępny w internecie szablon, na którym znajduje się czarna kropka i czarny krzyżyk oddalone o kilka centymetrów od siebie, a następnie:

• ustaw kartkę ok. 25 cm od oczu w taki sposób, aby krzyżyk znajdował się naprzeciwko oka, a kropka była nieco z boku;

• skup wzrok na krzyżyku i powoli przesuwaj kartkę bliżej swojej twarzy, aż znajdzie się w odległości ok. 15 cm od Ciebie. 

• z tej pozycji przestaniesz widzieć kropkę i widoczny pozostanie tylko krzyżyk. Oznacza to, że kropka znalazła się w polu widzenia plamki ślepej.

Tego rodzaju testy dadzą spodziewany efekt tylko wtedy, gdy użyjesz właściwego szablonu i odpowiednio się skoncentrujesz. W życiu codziennym takie szczegóły nie są dostrzegalne dla człowieka, który patrzy na otaczającą go rzeczywistość całościowo. 

Plamka żółta i ślepa – czym się różnią?

Oprócz plamki ślepej, na siatkówce występuje też plamka żółta, ale są to dwie zupełnie różne struktury. Plamka żółta – w przeciwieństwie do tarczy nerwu wzrokowego – wyposażona jest w receptory i ma istotne znaczenie dla procesu widzenia w każdym aspekcie. Przetwarzane są w niej obrazy znajdujące się w centrum Twojego pola widzenia – twarz osoby, z którą rozmawiasz, ekran komputera czy numer nadjeżdżającego autobusu. Zaburzenie w obrębie plamki żółtej objawia się powstawaniem charakterystycznych mroczków przed oczami i może znacznie pogorszyć wzrok oraz zdolność do wykonywania precyzyjnych czynności. 

• Dowiedz się także, jakie zioła na oczy najlepiej stosować w celu np. zredukowania ich przemęczenia.